ÜRETİM PLANLAMADA BULANIK DOĞRUSAL PROGRAMLAMA YÖNTEMİ: METAL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 43, 67 - 93, 29.06.2023

Dilara Özülkü , Sibkat Kaçtıoğlu

https://doi.org/10.55071/ticaretfbd.1149499

Öz

Günümüzde hızla artan rekabet ortamı işletmelerin sahip olduğu kaynakları daha verimli kullanması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. İşletmelerin sahip oldukları kaynakları maksimum kâr sağlayacak bir şekilde müşterinin talep ve istekleri doğrultusunda doğru zamanda ve doğru miktarda sağlayabilmeleri hayati önem taşımaktadır. Bu sebeple rekabet ortamında başarılı olmak ve kâr sağlamak amacıyla işletmeler üretim planlama alanına odaklanmışlardır. İşletmeler bu sayede üretim planlama ile olası talep artışlarına önceden çözüm bularak minimum maliyet ve maksimum kâr ile rakip işletmeler içerisinde en önde yer almaktadır. Üretim planlama konusu fazla kısıt ve kaynak bulundurması nedeni ile işletmelerin karar vermesi gereken önemli bir problemdir. Üretim planlama problemlerinde detaylı çözüme ulaşmak için en etkili ve hızlı yöntem yöneylem araştırmasının bir uygulaması olan doğrusal programlamadır. Doğrusal programlama ile işletmeler üretim planlama alanında karşılaştığı problemlere hızlı çözüm bularak karmaşık bir sistem de bile uygun optimal değere ulaşmaktadır. Bu çalışmada metal sektöründe faaliyet gösteren bir firmada üretim planlama problemi incelenmiş olup çalışmayı en iyi ifade eden model olan yöneylem araştırmasının bir yöntemi olan doğrusal programlama ile çözülmüştür. Model gerçek hayat problemlerinde verilerin kesin olmaması nedeniyle bulanık doğrusal programlamanın Verdegay yaklaşımı ile de çözülmüştür. Son olarak, Lingo bilgisayar programı yardımıyla çözüm sonucu bulunarak duyarlılık analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bulanık doğrusal programlama, doğrusal programlama, üretim planlama, metal sektörü, Verdegay yaklaşımı

Destekleyen Kurum

İstanbul Ticaret Üniversitesi

Teşekkür

Lisans ve yüksek lisans eğitimim süresince bilgi ve tecrübesi ile bana ışık olan değerli Danışman Hocam Doç. Dr. Sibkat KAÇTIOĞLU'ya saygı ve teşekkürlerimi borç bilirim.

FUZZY LINEAR PROGRAMMING METHOD IN PRODUCTION PLANNING: AN APPLICATION IN THE METAL INDUSTRY

Öz

Today, the rapidly increasing competitive environment has revealed the need for businesses to use their resources more efficiently. It is vital for businesses to provide their resources at the right time and in the right amount in line with the demands and wishes of the customer in a way that will ensure maximum profit. For this reason, businesses have focused on production planning in order to be successful and profit in the competitive environment. In this way, businesses are at the forefront of competing businesses with minimum cost and maximum profit by finding solutions to possible demand increases with production planning. Production planning is an important problem that businesses need to decide because it has too many constraints and resources. Linear programming, which is an application of operations research, is the most effective and fast method to reach detailed solutions in production planning problems. With linear programming, businesses find fast solutions to the problems they encounter in the field of production planning and reach the appropriate optimal value even in a complex system. In this study, the production planning problem in a company operating in the metal sector was examined and it was solved by linear programming, which is a method of operations research, which is the model that best expresses the work. The model is also solved with the Verdegay approach of fuzzy linear programming due to the inconsistency of the data in real life problems. Finally, a sensitivity analysis was performed by finding the solution result with the help of Lingo computer program.

Anahtar Kelimeler

Fuzzy linear programming, linear programming, production planning, metal sector, Verdegay approach

Kaynakça

• Aboudhier, A. A. (2017). A Linear Programming Model For Production Planning [Yüksek lisans tezi]. Atılım University School of Social Sciences Department of Business Administration, Ankara.
• Aladağ, Z. (2011). Yöneylem Araştırması 1. Umuttepe Kitabevi, Kocaeli.
• Al-kuhali K, Zain Z.M. & Hussein M. I. (2012). Production Planning of LCDs: Optimal Linear Programming and Sensitivity Analysis. Universiti Malaysia Perlis School of Manufacturing Engineering Letters, 2(9), 1-10, 2224-6096.
• Almeida, E. S. Q. (2019). Optimization of Aluminium Profiles Production Planning [Yüksek lisans tezi]. School of Management and Technology, Portugal.
• Argoneto, P., Perrone, G., Renna, P., Lo Nigro, G., Bruccoleri, M. & Diega, S. (2008). Production Planning in Production Networks. Springer, Italy.
• Aydın, Z. (2006). Doğrusal Programlamanın Üretim Planlaması Alanında Uygulanması [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bhunia A.K., Sahoo L. & Shaikh A.A (2019). Advanced optimization and operations research. Springer, USA.
• Çetindere, A., Sevim, Ş. & Duran, C. (2015). Üretim Planlama Problemlerinde Doğrusal Programlama Tekniğinin Kullanımı: Bir Konfeksiyon İşletmesinde Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, 271-300.
• Deste, M. & Karabulut, M. (2021). Doğrusal Programlama Tekniğiyle Üretim Planlama Yaklaşımı ve Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26 (3), 247-258.
• Ekmekçi, N. (2015). Sanayi İşletmelerinde Üretim Planlaması ve Doğrusal Programlama ile Bir Sanayi İşletmesinde Optimizasyon Uygulaması [Yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Erdaş M. L. & Demir Y. D. (2016). Developing A portfolio optimization model by fuzzy linear programming. The Journal of International Social Research. 9(45), 768–789.
• Erfanian, M. & Pirayesh, M. (2016, December, 04-07), Integration Aggregate Production Planning and Maintenance Using Mixed Integer Linear Programming, 2016 IEEE International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management (IEEM). Indonesia. 927-930.
• Ergülen, A. & Büyükkeklik, M. (2014). İnşaat Sektöründeki Üretim Planlamasına Bir Model Önerisi: Doğrusal Programlama Uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14(1), 55-71.
• Garg, A. (2011). Production and Operations Management. The Tata McGraw Hill Education Private Limited, New Delhi.
• Guo, X. (2020, February, 11-13). A Study of Production Planning Based on the Linear Programming Method, 9th International Conference on Industrial Technology and Management (ICITM). UK. 90-95.
• Gupta, R.K. (2015). Operations Research. Krishna Prakashan Media (P) Ltd, Hindistan.
• Hillier, F.S. & Lieberman G.J. (2015). Introduction to operations research. McGraw-Hill Education, New York.
• Kaçtıoğlu, S. (2020). Yöneylem Araştırması 1. Ders Notları. İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, Ö. (2007). Bulanık doğrusal programlama ve üretim planlama üzerine bir uygulama [Yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kempf, K.G., Keskinocak, P. & Uzsoy, R. (2011). Planning production and ınventories in the extended enterprise. Springer, London.
• Kobu, B. (2010). Üretim Yönetimi. Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Kumar, S.A. & Suresh N. (2009). Production and operations management. New Age International Pvt Ltd Publishers, New Delhi.
• Lai Y.J. & Hwang C.L. (1992). Fuzzy Mathematical Programming. Springer Verlag, Berlin.
• Maltepe, I. (2012). Doğrusal programlama yardımıyla üretim planlamasının sanal bir petrol rafineri şirketine uygulanması [Yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Maturana, S. & Pizani, E. (2009, Temmuz, 6-9). Scheduling and production planning for a sawmill: A comparison of a mathematical model versus a heuristic. 2009 International Conference on Computers & Industrial Engineering. France. 124-127.
• Men, B. H. & Yin, S. Y. (2018). Application of LINGO in water resources optimization teaching based on integer programming. Creative Education, 9, 2516-2524.
• Nasseri, S., Ebrahimnejad, A. & Cao, B. (2019). Fuzzy linear programming: Solution techniques and applications. Springer, Switzerland.
• Oğlak, Ö.T. (2018). Doğrusal programlama yöntemi ile talep tahmini ve alüminyum sektöründe bir uygulama [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Paksoy, T., Pehlivan, N. & Özceylan, E. (2013). Bulanık Küme Teorisi. Nobel Yayın, Ankara.
• Sule, D. R. (2007). Production planning and industrial scheduling. CRC Press, London.
• Telsang, M.T. (2018). Industrial engineering and production management. S. Chand Publishing, India.
• Tuş, A. (2006). Bulanık doğrusal programlama ve bir üretim planlamasında uygulama örneği [Yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Uzunkaya, K. & Gül, M. (2017). Dinar Karakuyu sulaması sahası tarımsal işletmelerinin doğrusal programlama yöntemi kullanılarak ürün desenlerinin planlanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 388-396.
• Ünüçok, S. (2019). Doğrusal programlama yöntemi ile üretim planlama bir Nonwoven kumaş fabrikasında uygulama [Yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Yakar, G. (2002). Doğrusal programlama modellerine cebirsel modelleme yaklaşımı ve üretim planlamasına bir uygulama [Yüksek lisans tezi]. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Yingfeng, W. & Dawei, W. (2011, September, 8-10). A mathematical programming model for optimization problem of production process based on time constraints in Pinggao Group Co. 2011 2nd IEEE International Conference on Emergency Management and Management Sciences, Beijing. 258-261.
• Yu Da, (2004). Sensitivity analysis for production planning model of an oil company [Yüksek lisans tezi]. Eötvös Lor´and University Faculty of Natural Sciences. Budapest.
• Zongxiang, H. (2008, Kasım, 19-21). Research for production scheduling of discrete manufacturing enterprise based on the theory of constraints. 2008 International Conference on Information Management, Innovation Management and Industrial Engineering. Taiwan. 167-171.