A GENERAL OVERVIEW OF ŞAİR AVNİ'S POEMS

Yıl 2024, Sayı: 52, 409 - 456, 24.12.2024

Nihat Öztoprak Çevirmen: Halise Gülmüş Sırkıntı

Öz

Fatih Sultan Mehmet was born on March 30, 1432, in Edirne. He was the son of Murad II (r. 1421-1451) and Hümâ Hatun (d. 1449). He became the seventh ruler of the Ottoman Empire. The inscription on the Hatuniye Tomb in Bursa states that Hümâ Hatun was a Turk and a Muslim, contradicting earlier claims. Fatih Sultan Mehmet received his early education at Edirne Palace, where he spent his childhood. The identities of his instructors during this period are unclear. In 1443, at the age of 11, he was appointed as the Bey of Manisa Sanjak and was accompanied by his tutors Kasapzade Mahmut and Nişancı İbrahim Bey. He was also educated by Mullah Gürânî and Mullah Ayas. His first encounter with his teacher, Akşemsettin, likely occurred during the early years of his reign.

Anahtar Kelimeler

Şair Avni, Avni Divanı, Sultan Mehmed

ŞAİR AVNİ'NİN ŞİİRLERİNE GENEL BİR BAKIŞ

Öz

30 Mart 1432’de Edirne’de doğan Sultan II. Mehmet (1444-1446, 1451-1481), II. Murad (1421-1451)’ın oğlu olup, yedinci Osmanlı hükümdarıdır. Annesi Hümâ Hatun (öl.
1449)’dur. Bursa’daki Hatuniye Türbesinin kitabesine göre Hümâ Hatun tartışmaların aksine Türk ve Müslümandır. Sultan II. Mehmet ilk eğitimini çocukluğunun geçtiği Edirne Sarayında aldı. Burada kimlerden ders aldığı meçhuldür. Daha 11 yaşında 1443’de Manisa sancak beyliğine getirildi. Giderken yanında lalaları Kasapzade Mahmut ve Nişancı İbrahim Bey vardı. Burada molla Gürânî ve Molla Ayas’dan dersler aldı. 3 Hocası Akşemsettin ile ilk karşılaşması ise muhtemelen ilk saltanat yıllarına rastlar.

Anahtar Kelimeler

Şair Avni, Avni Divanı, Sultan Mehmed

Kaynakça

• Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, Beyrut 1351(1932).
• ARAT, Reşit Rahmeti, “Fatih Sultan Mehmed'in Yarlığı”, Türkiyat Mecmuası, C.VI, İstanbul 1936-1939, s.285-322.
• Âşık Çelebi, Meşâiruş-Şuarâ (İnceleme-Metin), hzl. Filiz Kılıç, C.I, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Publishing, İstanbul 2010.
• AYMUTLU, Ahmed, Fâtih ve Şiirleri, İstanbul 1959.
• BALTACIOĞLU, Şahmeran, Fâtih (Avnî) Divanı ve Tahlili, İstanbul University. Institute of Social Sciences, Department of Old Turkish Literature Unpublished Doctoral Thesis, İstanbul 2004.
• BANARLI, Nihat Sami, “Aşk İnsanı Fâtih, Fatih’in Zafer Sırları”, İstanbul Enstitüsü Mecmuası, C.V, sayı 12, İstanbul 1959.
• BENLİ, Mehmet Sami, “Miftâhu’l-Ulûm”, Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), C.30, İstanbul 2005, s. 20-21.
• BİLMEN, S. Sıdkı, Fâtih Sultan Mehmed (Avnî) Divanı, Ahmet Halit Publishing, İstanbul 1944.
• CAFEROĞLU, Ahmet, “Fatih’in Dili”, TDED, C.VI, İstanbul 1956, s. 83-90.
• DOĞAN, Muhammed Nur, Fatih Divanı ve Şerhi, Eminönü Belediyesi Publishing, İstanbul 2004.
• ERTAYLAN, İsmail Hikmet, “Eski İstanbul Şairleri”, İstanbul Dergisi, S. VII. İstanbul t.y.. S. VII, s.4 ve S.VIII. s.2-3.
• İPEKTEN, Haluk, Divan Edebiyatında Edebî Muhitler, Milli Eğitim Bakanlığı Publishing İstanbul 1996.
• İsmail Hakkı Bursevî, Kenz-i Mahfî (Gizli Hazine), Sad. Abdulkadir Akçiçek, İstanbul 1986.
• JACOB, Georg, Der Divan Sultan Mehmed des Zweiten des Eroberersvon Constantiopel, Berlin 1904.
• KARAHAN, Abdülkadir, “Fatih, Şair Avnî”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C, VI, İstanbul 1955, s.1-38.
• KARAHAN, Abdülkadir, “Fatih Şair Avnî”, TDED, C. VI, İstanbul 1956, s. 1-38.
• KÖPRÜLÜ, Fuat, “Fatih’in Devrinde Edebi Hayat”, Yeni Mecmua, Mayıs 1918.
• Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Me‘âli, haz. Ali Özek vd., Türkiye Diyanet Vakfı Publishing, Ankara 1993.
• Latîfî Tezkiresi, haz. Mustafa İsen, Kültür Bakanlığı Publishing, Ankara 1990.
• Mecdî Mehmed Efendi, Hadâiku’ş-Şakâik, Şakâik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri, Neşre hazırlayan: Abdülkadir Özcan, Çağrı Publishing, C.I, (V cilt) İstanbul1989.
• PALA, İskender, Şair Fatih: Avnî (Fatih Sultan Mehmed), Şule Publishing, İstanbul 1999.
• SARAÇ, Yekta, “Muamma (Türk edebiyatı)”, DİA, C. 30, İstanbul 2005, s. 322-323.
• Sehî Bey, Heşt Bihişt, Nşr. Günay Kut, Harvard 1978.
• Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi, The Life and Works of Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi, With a Critical Edition of His Dîvân, haz. İsmail E Erünsal, İstanbul University Publishing, İstanbul 1983.
• TEKİN, Gönül, “Fatih Devri Türk Edebiyatı”, İstanbul Armağanı, İstanbul 1995, s.161-235.
• TERZİOĞLU, Arslan, “İbn Sina (Tıb)”, DİA, C.20, İstanbul 1999, s.331-336.
• ÜNSEL, Kemal E., “Câmî’nin Fatih Sultan Mehmet II’ye Gönderdiği Üç Kitap”, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. II, Ankara 1943, sayı 1, s. 113-114.
• ÜNSEL (KÜRKÇÜOĞLU), K. Edip, Fâtih’in Şiirleri, Ankara 1946.