Akademisyenlerin Boş Zaman Aktivitelerine Katılımı, İş Tatmini ve İş Verimliliği: Kırklareli Üniversitesi’nde Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 155 - 170, 15.12.2018

İlke Başarangil

Öz

Bu çalışmanın amacı akademisyenlerin (a) sıklıkla katılım sağladıkları boş zaman aktivitelerinin ortaya çıkarılması ve (b) akademisyenlerin boş zaman aktivitelerine katılımının iş tatminine ve iş verimliliği üzerine etkilerini incelemektir. Araştırmaya Kırklareli Üniversitesi’nde görev yapan 236 akademisyen katılmıştır. Araştırmada kavramsal bir model önerilmiştir. Ayrıca araştırma modeli, Kısmi En Küçük Kareler Yöntemi PLS ile analizi gerçekleşmiştir. Araştırma sonuçlarına göre akademisyenlerin sıklıkla yaptıkları boş zaman aktiviteleri; arkadaşlarla sohbet etmek, kitap/gazete/dergi okumak, aile/çocuklarla ilgilenmektir. Akademisyenlerin boş zaman aktivitelerine katılımın iş tatmini üzerinde etkisi bulunmadığı ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra akademisyenlerin iş verimliliklerindeki % 79 oranındaki değişimin ise iş tatmininden kaynaklandığı görülmektedir. Araştırma sonuçları doğrultusunda turizm ve boş zaman endüstrisi yöneticilerine ve seyahat acentelerine yönelik öneriler geliştirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Boş zaman aktiviteleri, iş tatmini, iş verimliliği

Kaynakça

• Adam, B. (1995). Timewatch. The Social Analysis of Time, UK: Blackwell.
• Afthanorhan, W.M.A.B.W.A. (2013). A Comparison of Partial Least Structural Equation Modelling (PLS-SEM) and Covariance Based Structural Equation Modelling (CB-SEM)for Confirmatory Factor Analysis, International Journal Engineering and Science Innovative Technologies (IJESIT), 2 (5), 198-205.
• Akmal, F.; Zainol, F. A.; Mansor, M. & Gazali, Z. (2012). Recreational Program and Its Association with Job Satisfaction, Asian Social Science, 8 (13), 172-180.
• Akman, Y.; Kelecioğlu, H. ve Bilge, F.(2006). Öğretim Elemanlarının İş Dokumlarını Etkileyen Faktörlere İlişkin Görüşleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (2006). 11-20.
• Akten, M. (2003). Isparta İlindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Mevcut Potansiyellerinin Belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(2), 115-132.
• Alpar, R. (2011). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler, Ankara: Detay.
• Altunel, M.C. & Yaşar, A.G.(2017). Faydanın Sosyal Medyadaki Deneyim Paylaşımına Etkisi: Sosyal Medyayı Seyrek ve Sık Kullanan Turistik Faaliyetlere Katılmış Bireyler Arasındaki Farkın İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31 (4), 819-841.
• Aşık, N.A.(2010). Çalışanların İş Doyumunu Etkileyen Bireysel Ve Örgütsel Faktörler İle Sonuçlarına İlişkin Kavramsal Bir Değerlendirme, Türk İdare Dergisi, sayı: 467, Haziran 2010, 31-51.
• Bittman, M. (2000). The Land of The Lost Weekned? Trends in Free Time Among Working Age Australians, 1974-1992, Loisir et Societe, 21 (2), 353-378. Bontis, N. (1998). Intellectual Capital: An Exploratory Study That Develops Measures And Models, Management Decision, 36(2), 63-76.
• Boyacı, C.(1991). Personel Yönetiminde Beşeri Kaynakların Korunması Açısından İş Koşullarının İyileştirilmesi ve İş’de Verimliliğe Olan Etkisi Üzerine Bir Uygulama, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Basımevi, Yayın no: 36,70-71.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (8. Baskı), Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Curran, P. J., West, S. G. & Finch, J. F. (1996). The Robustness of Test Statistics To Nonnormality And Specification Error in Confirmatory Factor Analysis, Psychological methods, 1 (1), 16.
• Çarıkçı, İ.H.(2000). Çalışanların İş Tatminlerini Etkileyen Kişisel Özellikler- Süpermarket Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 5 (2), 155-168.
• Çokluk, Ö.; Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi. Eker, M; Anbar, A. & Kırbıyık, L. (2007). Job Satisfaction of Academicians In Turkey And The Factors Affecting Job Satisfaction, İş,Güç: The Journal of Industrial Relations and Human Resources 9 (4), September 2007, 66-90.
• Endicott J. & Nee, J. (1997). Endicott Work Productivity Scale (EWPS): A new measure to assess treatment effects, Psychopharmacol Bull, 33 (1): 13-6.
• Erkan, H.(2000). Ekonomi Sosyolojisi (4. Baskı), İzmir: Seçkin.
• Erdem, A.R. (2005). A Survey of Academic and Administrative Staff’s Job Satisfaction: The Case of Pamukkale University, Faculty of Education, Eurasian Journal of Educational Research, 21, 126-137.
• Fisher, K. & Layte, R. (2002). Measuring Work-Life Balance and Degrees of Sociability: A Focus on the Value of Time Use Data in the Assessment of Quality of Life, EPAG Working Paper, Colchester: University of Essex.
• Fishner, E.M., Reuber & L.S.Dyke. (1993). A Teorical Overview And Extension of Research on Sex, Gender and Entrepreneurship, Journal of Business Venturing, 8, 151-168. Fornell, C. & Larcker, D. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error, Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.Gegez, A. E. (2007). Pazarlama Araştırmaları, İstanbul: Beta Basım.
• Gershunny, J. (2000). Changing Times: Work and Leisure in Postindustrial Society, Oxford: Oxford University Press.
• Gratton, C. & Taylor, P.(2004). The Economics of Work and Leisure, In Work and Leisure (Ed. John T. Haworth & A. J. Veal ), London: Routledge Taylor & Francis Group, p. 93.
• Hacıoğlu N., Gökdeniz, A. & Dinç, Y. (2003). Boş Zaman ve Rekreasyon Yönetimi Örnek Animasyon Uygulamaları, Ankara: Detay.
• Hacıoğlu N., Gökdeniz, A. & Dinç, Y. (2015). Boş Zaman ve Rekreasyon Yönetimi Örnek Animasyon Uygulamaları, Ankara: Detay. Hafner, M.; Stolk, C.V.; Saunders, C; Krapels, J. & Baruch, B. (2015). Health, Wellbeing and Productivity in the Workplace, A Britain’s Healthiest Company Summary Report. UK: the RAND Corporation, Santa Monica, Calif., and Cambridge.
• Hazar, A. (2009). Rekreasyon ve Animasyon, Ankara: Detay.
• Hazar, A. (2014). Rekreasyon ve Animasyon, Ankara: Detay.
• Huang, H. C.; Chang, S.S. & Luo, S.J.(2014). Preliminary Investigation on Recreation and Leisure Knowledge Sharing By Line, Procedia Social And Behavioral Sciences, 174 (12), 3072-3080.
• Jain, R. & Kaur, S. (2014). Impact of Work Environment on Job Satisfaction, International Journal of Scientific and Research Publications, 4(1), 1-8.
• Kandemir, H. (2016). Ulusal Kültürün İş Tatminine Etkisinde, Örgüt Kültürünün Aracılık Etkisini Kısmi En Küçük Kareler Yol Analizi İle Ölçülmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (32), Kasım 2016, 310-326.
• Kılbaş, Ş. (2010). Rekreasyon Boş Zamanı Değerlendirme (4. Baskı), Ankara: Gazi.
• Kocaekşi, S. (2012). Boş Zaman ve Rekreasyon Yönetimi, Anadolu Üniversitesi Web Ofset Tesisleri, Eskişehir.
• Köseoğlu, A.M. & Sağoğulları, M. (2015). Karayolu Taşımacılığında Yeşil Lojistik Uygulamalarının Verimlilik Artışına Etkileri, 5. Ulusal Verimlilik Kongresi Bildiriler Kitabı, 6-7 Ekim 2015, Ankara.
• Kuo, C.T. (2011). A Study on Particapation Motivation in Exercise, Leisure Constraints, Life Quality and Job Satisfaction of Joggers – A Case Of Joggers in Chiayi County and City, Journal of Global Business Management; Beaverton 7. 2 (Aug 2011), 1-10.
• Lloyd, K.M. & Auld, C.J. (2002). The Role of Leisure in Determining Quality of Life: Issues of Content and Measurement, Social Indicators Research 57: 43–71.Loughead, T. A.(1989) The Use of Leisure in Career Development. Journal of Career Development, 15 (3), 154-163.
• Lu, H.; While, A.E. & Barriball, K.L.(2007). Job Satisfaction and Its Related Factors: A Questionnaire Survey of Hospital Nurses in Mainland China, International Journal of Nursing Studies 44 (2007), 574-588.
• MacIntosh, S. (2003). Work-life Balance: How Life Coaching Can Help, Business Information Review, 20 (4): 181–189.
• Mansuroğlu, S. Akdeniz Üniversitesi Öğrencilerinin Serbest Zaman Özellikleri ve Dış Mekan Rekreasyon Eğilimlerinin Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2002, 15 (2), 54, 2002.
• Moore, D.P. & Buttner, E. H. (1997). Women Entrepreneurs: Moving Beyond the Glass Ceiling, London/New Delphi: Sage Publications.
• Nahrstedt, W. (2000). Global Edutainment: the New Role of Leisure Education for Community Development (in Leisure Education, Community Development and Populations with Special Needs, Ed. Sivan, A. and Ruskin, H.), UK: CABI.
• Naude, R.; Kruger, S.; Beer, L. T. D; Saayman, M. & Jonker, C. (2016). The Relationship Between Personality Types and Leisure Activities Amongst Casino Employees' Workplace Expectations, SA Journal of Human Resource Management, 14 (1), 1-11.
• Nawijn, J. & Veenhoven, R. (2011). The Effect of Leisure Activities on Life Satisfaction: The Importance of Holiday. I. Brdar (ed.) The Human Pursuit of Well-Being: A Cultural Approach. Springer Science, 2011, pp. 39-53, ISBN 978-94-007-1374-1. DOI 10.1007/978-94-007-1375-8_4.
• Nickerson, N.P. & Black, R.j. (2000). Changes in Family and Work : Impacts on Outdoor Recreation and Tourism in North America (in Trends in Outdoor Recreation and Leisure and Tourism, Ed. Gartner, W.C. ve Lime, D.W.), UK: CABI Publishing.
• Oral, S. (1997). Otel İşletmeciliği ve Otel İşletmelerinde Verimlilik Analizleri, İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
• Orhan, U. & Komşu, U.C.(2016). Akademisyenlerde Özyeterlilik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin, Öğrenmeye Yönelik Tutuma ve İş Tatminine Etkisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (3), 1-18.
• Özdemir, A.S.; Göçer, E. & Karaküçük, S. (2016). Rekreasyon ve Turizm (içinde Rekreasyon Bilimi, Ed. Suat Karaküçük), Ankara: Gazi.
• Öztürk, M. & Şahbudak, E. (2015). Akademisyenlikte İş Doyumu, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (40), 494-501.
• Pennings, J.M. Lee, K. & Witteloostuijin A.Van.(1998). Human Capital, Social Capital, and Firm Dissolution, Academy of Management Journal 41 (4), In Allocation and Productivity of Time in New Ventures of Female and Male Entrepreneurs, EIM Business & Policy Research, paper N200411.
• Phan T. & Vinh, N. Q. (2016). Relationship between Leisure Motivation and Job Satisfaction - A Comparison of State-Owned Enterprises, Private Owned Enterprises and Joint Venture Enterprises. Proceedings of the Annual Vietnam Academic Research Conference on Global Business, Economics, Finance and Social Sciences (AP16Vietnam Conference), 7-9 August. Saksiriruthai, S. (2013). Does Leisure Time Use Contribute to a Wage Increase of the Thai People?, International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering, 7 (5), 1239-1242.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. & Çinko, M. (2010). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, İstanbul: Beta.
• Shmailan, A. S. B. (2016). The Relationship Between Job Satisfaction, Job Performance And Employee Engagement: An Explorative Study, Issues in Business Management and Economics, 14 (1), 1-8.
• Shujat, S.; Ameer, F. & Cheema, F.-E-A. (2011). Effects of Recreational And Entertainment Activities On Employees Job Satisfaction: A Case Study, Journal of Management and Social Sciences, 7(1):12-18.
• Sun, H. Ö. (2002). İş Doyumu Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü. Uzmanlık Yeterlilik Tezi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü, Ankara, Erişim adresi: http://tcmbf40.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/hozlemsun.pdf. Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik (birinci baskı), Ankara: Seçkin.
• Tel, M. (2014). Surveying of The Leisure Time Activities of The Academicians Employed at the School of Physical Education and Sports (Turkey Example), Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 4 (S4), 2100-2111.
• Tor, S.S. (2011). Örgütlerde İş Tatminini Etkileten Demografik Faktörler Ve Verimlilik: Karaman Gıda Sektöründe Bir Uygulama, Y.L. Tezi, T.C. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi S.B.E. İşletme A.B.D., Karaman.
• Tsai, K. C. (2013). Leisure Involvement, Leisure Benefits, Quality of Life and Job Satisfaction. International Review of Management and Business Research, 2 (2), 421-428.
• Verheul, I.; Carree, M. & Thurik, R. (2005). Allocation and Productivity of Time in New Ventures of Female and Male Entrepreneurs, Erasmus Research Institute of Management (ERIM), ERIM Report Series Research in Management, paper ERS-2005-082-ORG.
• Vinzi, V. E.; Trinchera, L. & Amato, S. (2010). PLS Path Modeling: From Foundations To Recent Developments and Open Issues For Model Assessment And Improvement, In Handbook Of Partial Least Squares (pp. 47-82). Springer Berlin Heidelberg.
• Uğuz, Ş.; İnanç, B.Y.; Yerlikaya, E.E. & Aydın, H.(2004). Endicott İşte Üretkenlik Ölçeği (EİÜÖ) Türk Toplumunda Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Değerlendirilmesi, Türk Psikiyatri Dergisi, 15(3), 209-214.
• Ural, A. & Kılıç, İ. (2013). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi (4. Baskı), Ankara: Detay. Yumuşak, S. (2008). İşgören Verimliliğini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (3), 241-251.
• KLU 2016 Faaliyet Raporu Verileri. Erişim adresi : http://sgdb.klu.edu.tr/dosyalar/birimler/sgdb/dosyalar/dosya_ve_belgeler/2016%20YILI%20FAAL%C4%B0YET%20RAPORU.pdf