Etik Örgüt Kültürünün Sorun Bildirme Davranışına Etkisi: Ankara İlinde Faaliyet Gösteren Dört ve Beş Yıldızlı Otellerde Uygulama

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 85 - 96, 15.12.2018

Zeynep Kavkalı , Murat Yeşiltaş

Öz

Bu araştırma kurumsal etik kültürün sorun bildirme davranışları
üzerindeki etkisini belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada etik kültür ve
sorun bildirme ölçekleri Ankara’da faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı
otellerde çalışan 367 kişiye uygulanmıştır. Araştırmada Kaptein (2008)
tarafından geliştirilen kurumsal etik erdem modeli ve Park, Heng & Lee
(2005) tarafından geliştirilen sorun bildirme ölçeği kullanılmıştır.
Araştırmada kurumsal etik değerlerin onaylanabilirlik boyutunun sorun bildirme
davranışı boyutları üzerinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Kurumsal etik
kültürün şeffaflık boyutunun dışsal sorun bildirme üzerinde etkisi tespit
edilirken, içsel sorun bildirme ve kayıtsızlık davranışı üzerinde etkisi tespit
edilememiştir. 

Anahtar Kelimeler

Örgüt Kültürü, Etik Örgüt Kültürü, Sorun Bildirme Davranışları, , Otel İşletmeleri

Kaynakça

• Aktan, C. C., (2006). Organizasyonlarda yanlış uygulamalara karşı bir sivil erdem, ahlaki tepki ve vicdani red davranışı: Whistleblowing, Mercek Dergisi, 1(13), 1-13.
• Apriliani, D., Anggraini, R. Z. & Anwar, C., (2014). The effect of organization ethical culture and ethical climate on ethical decision making of auditor with self efficacy as moderating, Review of Integrative Business and Economics Research,4, 226-243.
• Ardichvili, A., Jondle, D.,Kowske, B., Cornachione, E., Li, J. & Thakadipuram, T. (2012). Ethical Cultures in large business organizations in Brazil, Russia, India, and China, Journal of Business Ethics, 105, 415-428.
• Ardichvili, A., Mitchell, J.A. & Jondle, D. (2009). Characteristics of ethical business cultures, Journal of Business Ethics, 85,445-451.
• Berry, B., (2004). Organizational culture: A framework and strategies for facilitating employee whistleblowing. Employee Responsibilities and Rights Journal, 16(1), 1-11.
• Blau, Peter. 1964. Exchange and power in social life. New York: Wiley.
• Celep, C. & Konaklı, T., (2012). Bilgi uçurma: Eğitim örgütlerinde etik ve kural dışı uygulamalara yönelik bir tepki. E-International Journal of Educational Research, 3 (4), 65-88.
• Demirtaş, Ö., (2014), İşyerlerinde olumsuz durumları ifşa etmenin etik iklim üzerindeki etkisi: yıldırma algısının moderatör rolü, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43 (1), 136-156.
• Erdem, B., (2004). Otel işletmelerinde insan kaynakları yönetiminin yeri ve önemi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 36-54.
• Eren, V. ve Orhan, U. (2013). Kurumsal sosyal sorumluluğun çalışanların kötü yönetimi ifşa düzeylerine etkisi üzerine bir araştırma. International Journal of Social Science, 6 (2), 455-468.
• Farooqi, S., Abid, G.,& Ahmed, A. (2017). How bad it is to be good: Impact of organizational ethical culture on whistleblowing (the ethical partners), Arab Economic and Business Journal,12,69-80.
• Hersh, M. A., (2002). Whistleblowers-heroes or traitors?: Individual and collective responsibility for ethical behaviour. Annual Reviews in Control, 26 (2), 243-262.
• Huhtala M, Kangas M, Kaptein M. & Feldt T. (2018). The shortened Corporate Ethical Virtues scale: Measurement invariance and mean differences across two occupational groups. Business Ethics: A European Review, 27,238–247. https:// doi.org/10.1111/beer.12184.
• Jubb, P.B. (1999). Whistleblowing: A restrictive defination and interpretation, Journal of Business Ethics, 21, 77-94.
• Kanten,S., Yeşiltaş,M., Kanten,P. & Çeken,H.,(2015), Etik kültürün etik davranışlar üzerindeki etkisinde örgüt temelli öz saygının rolü: Otel işletmelerinde bir araştırma, 16. Ulusal Turizm Kongresi, Çanakkale
• Kaptein, M. (2011). From inaction to external whistleblowing: The influence of the ethical culture of organizations on employee responses to observed wrongdoing. Journal of Business Ethics, 98, 513–530.
• Kaptein, M. (2009). Ethics programs and ethical culture: A next step in unraveling their multi-faceted relationship, Journal of Business Ethics, 89,261-281.
• Kaptein, M.(2008) Developing and testing a measure for the ethical culture of organizations: The corporate ethical virtues model, Journal of Organizational Behavior, 923-947.
• Keil, M., Tiwana, A., Sainsbury, R., & Sneha, S. (2010). Toward a theory of whistleblowing intentions: A benefit‐to‐cost differential perspective. Decision Sciences, 41 4), 787-812.
• King III, G., (1999). The Implications of an organization's structure on whistleblowing. Journal of Business Ethics, 20(4), 315-326.
• Kleinhempel, M., (2011). Whistleblowing not an easy thing to do. Effective Executive, 44-50.
• Lachman, V. D., (2008). Whistleblowing: Role of organizational culture in prevention and management, Dermatology Nursing, 20(5), 394-400.
• Neale, N.R.,Butterfield, K.D., Goodstein, J. & Tripp, T.M. (Basımda). Managers’ restorative versus punitive responses to employee wrongdoing: a qualitative ınvestigation, Journal of Business Ethics, https://doi.org/10.1007/s10551-018-3935-x.
• Near, J.P. & Miceli, M.P. (1985). Organizational Dissidence: The Case of Whistleblowing, Journal of Business Ethics, 4, 1-16.
• Özgener, Ş.,Tan, A. & Ulu,S., (2012). Çalışma Yaşamında Sorun Bildirme Sistemi (Whistleblowing Sistemi), Ed. Keser, A. Yılmaz,G. ve Yürür, S., Çalışma Yaşamında Davranış, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Özler, D. E., Şahin, M. D. & Atalay, C. G., (2010), Teorik bir çerçevede whistleblowing-etik anlayışı, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 169-194.
• Park, H., Rehg, M. T., & Lee, D. (2005). The influence of confucian ethics and collectivism on whistleblowing intentions: A study of South Korean public employees. Journal of Business Ethics, 58, 387-403.
• Ray, S. L., (2006). Whistleblowing and organizational ethics, Nursing Ethics, 13 (4), 438-445.
• Sayğan,S. & Bedük, A. (2013). Ahlaki olmayan davranışların duyurulması (Whistleblowing) ve etik iklimi ilişkisi üzerine bir uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28 (1), 1-23.
• Schwartz, M.S. (2013). Developing and sustaining an ethical corporate culture: The core elements, Business Horizons, 56, 39-50.
• Shafer, W.E. & Simmons, R.S. (2011). Effects of organizational ethical culture on the ethical decisions of tax practitioners in mainland China, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 24(5), 647-668.
• Starkey, P.L. (1998). Whistleblowing Behaviour: The impact of situational and personal variables, Unpublished Doctoral Thesis, University of Mississippi.
• Tsahuridu, E. E., & Vandekerckhove, W., (2008). Organisational whistleblowing policies: Making employees responsible or liable? Journal of Business Ethics,82 (1), 107-118.
• Tavakoli, A., Keenan,J.P., & Karanovic,B.C., (2003). Culture and whistleblowing an empirical study of Croatian and United States managers utilizing hofstede’s cultural dimensions, Journal of Business Ethics,43(1), 49-64.
• Treviño, L.K., Butterfield, K.D. & McCabe, D.L. (1998). The ethical context in organizations: Influences on employee attitudes behaviors. Business Ethics Quarterly,8 (3), 447-476.
• Ural, A. & Kılıç,İ.,(2011). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yılmaz, N., (2015). Kadın girişimciliğinde yönetsel etik değerler ve ifşa (Whistleblowing): Mersin ilinde uygulamalı bir araştırma. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Bilgi Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Mersin.