Müze Deneyimi: Yönetim ve Ziyaretçi Perspektiflerinin Karşılaştırılması

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 29 - 45, 16.06.2020

Ceren İşçi , Berrin Güzel , Dilek Maktal Canko Türker İşçi , Fatma Moroğlu

Öz

Toplumların ürettikleri bilim ve sanat eserlerinin korunması, sergilenmesi, geçmiş yaşamlarına dair bilgilerin günümüze sunularak geleceğe yön vermesi adına kurulan müzeler, kültür turizminin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Ancak ziyaretçilerin müze içerisindeki bulundukları süreçte yaşadıkları deneyimlerin belirlenmesi, müzelerin etkililiğin arttırılması yönünde önemlidir. Diğer yandan müze yöneticilerinin de müzelerde sundukları deneyime yönelik uygulamalar ve politikaların değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu sayede ziyaretçi ile müze yönetimi arasındaki deneyim algılarını karşılaştırılabilir ve iyileştirici politikalar oluşturulabilir. Mevcut çalışmanın temel amacı, müze deneyiminin yöneticiler ve ziyaretçiler bakış açısıyla değerlendirilmesidir. Bunun için müze yönetimi uygulamaları Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı 30 müze yöneticisiyle yapılan görüşmeler ile; ziyaretçi deneyimleri ise ilgili müzelerin Trip Advisor platformundan alınan toplam 1037 yorum ile değerlendirilmiştir. Veriler, içerik analizine tabi tutulmuştur. Müze müdürlükleri ile ziyaretçi bulgularının deneyim algısının benzerlik gösterdiği, en sık algılanan ve sunulan deneyimin eğitim deneyimi olduğu saptanmıştır.  Müzeler tarafından eğlence, estetik ve kaçış deneyimlerinin de sunulduğu ve müze ziyaretçileri tarafından bu deneyimlerin yaşandığı, fakat bu deneyim sunularında özellikle etkin çoklu duyu ve teknolojinin kullanılması gibi geliştirilmesi gereken alanlar olduğu ortaya çıkmıştır. 

Anahtar Kelimeler

müze deneyimi, deneyim, müze yönetimi

Destekleyen Kurum

Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri

Proje Numarası

18-BMYO-001

Kaynakça

• Allan, D. A. (1960). The Museum and Its Function in The Organization of Museums Practical Advice, France: UNESCO.
• Annis, S. (1974). The museum as a symbolic experience. Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of Chicago.
• Atagök T. (1999). “Çağdaş Müzeciliğin Anlamı, Müze ve İlişkileri”. Yeniden Müzeciliği Düşünmek. Der: Tomur Atagök. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Basım-Yayın Merkezi. 131-142.
• Atagök T. (2010). “Müzecilik ve Türk Müzeciliği”. Ege Mimarlık. 8-13.
• Atagök T. (2012). “Müze Koleksiyonları ve Araştırma”. Müzebilimin ABC’si. Haz. Nevra Ertürk ve Hanzade Uralman. İstanbul: Ege Yayınları. 171-176.
• Atagök T. (2014). “Müze Kuruluşunda Dikkate Alınması Gereken Konular”. Müzeler, Oyunlar, Oyuncaklar ve Çocuklar. Haz. Dilek Maktal Canko. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları. 29-36.
• Boehner, K., Thom-Santelli, J., Zoss, A., Gay, G., Hall, J. S., & Barrett, T. (2004). Imprints of Place: Creative Expressions of the Museum Experience, S., Boelen, B. ve Manders, M. R. (2012). UNIT 16: Museology, UNESCO: The Protection of the underwater Cultural Heritage.
• Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The Psychology of Optimal Experience: Steps Toward Enhancing the Quality of Life, New York: Harper & Row.
• Chin, C. C. (2004). Museum experience—A resource for science teacher education. International Journal of Science and Mathematics Education, 2(1), 63-90.
• Dierking, L. D., & Falk, J. H. (1992). Redefining the museum experience: the interactive experience model. Visitor Studies, 4(1), 173-176.
• Doering, Z. D. (1999). Strangers, guests, or clients? Visitor experiences in museums. Curator: The Museum Journal, 42(2), 74-87.
• Erbay F. (2012). “Müze Yönetiminin Etki Alanları”. Müzebilimin ABC’si. Haz. Nevra Ertürk ve Hanzade Uralman. İstanbul: Ege Yayınları. 25-30.
• Erbay M. (2011). Müzelerde Sergileme ve Sunum Teknikleri. İstanbul: Beta Yayınları.
• Erbay M. (2014). “Yeni Sergi Mekanlarının Kurgulanması”. Müzeler, Oyunlar, Oyuncaklar ve Çocuklar. Haz. Dilek Maktal Canko. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları. 65-73.
• European Commission, Cultural Tourism, https://ec.europa.eu/growth/sectors/tourism/offer/ cultural_en.
• Goulding, C. (2000). The museum environment and the visitor experience, European Journal of Marketing, 34(3/4): 261-278.
• Graburn, N. (1977). The Museum and the Visitor Experience. Roundtable Reports, Fall: 1-5.
• Hooper-Greenhill E. (1999). Museum Education. The Education Role of the Museum. London: Routledge. 229-257.
• Hughes, H. L. (1996). Redefining cultural tourism. Annals of Tourism Research, 23(3), 707-709.
• İşçi, C. (2016). Sensory Marketing in Tourism in Global Issues and Trends in Tourism.Eds. Avcıkurt, C., <dinu, M.S., Hacıoğlu, N., Efe, R., Soykan, A., Tetik, N. Sofia: St. Kliment Ohridski University Press, 561-568.
• ICOM (2006). Code of Ethics for Museums, http://archives.icom.museum/ethics.html#section4.
• ICOM (2014), Museums: How to Prepare Your International Museum Day 2014, ICOM.
• Kaplan, S., Bardwell, L. V., & Slakter, D. B. (1993). The museum as a restorative environment. Environment and Behavior, 25(6): 725-742.
• Karadeniz C. (2014). “Çağdaş Müzelerde Eğitim Yaklaşımları ve Çocuk Müzeleri, Bilim, Teknoloji ve Keşif Merkezleri”. Müzeler, Oyunlar, Oyuncaklar ve Çocuklar. Haz. Dilek Maktal Canko. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları. 173-197.
• Kesner, L. (2006). The role of cognitive competence in the art museum experience, Museum Management and Curatorship, 21(1): 4-19.
• Kotler, N. and Kotler, P. (2000). Can museums be all things to all people? Missions, Goals, and marketing’s role. Museum Management and Curatorship, 18(3): 271-287.
• Krippendorf, J. (1987). The Holiday Makers. Oxford: Heinemann Professional Publishing.
• Ledford, A. K. (2015). Applying the experience economy framework to better undestand the visitor experience at the natural history museum of Utah. Master of Science Thesis, The University of Utah.
• Lewis, R. C., & Chambers, R. E. (2000). Marketing leadership in hospitality. New York, NY: John Wiley.
• Maktal Canko D. (2014). (Haz.) Müzeler, Oyunlar, Oyuncaklar ve Çocuklar. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Newman, A., & McLean, F. (2004). Capital and the evaluation of the museum experience. International Journal of Cultural Studies, 7(4), 480-498.
• Oh, H., Fiore, A. M., & Jeoung, M. (2007). Measuring experience economy concepts: Tourism applications. Journal of travel research, 46(2), 119-132.
• Pekarik, A. J., Doering, Z. D. & Karns, D. A. (1999). Exploring satisfying experiences in museums, Curator, 42(2): 152-173.
• Pine, B. J., & Gilmore, J. H. (1998). Welcome to the experience economy. Harvard business review, 76, 97-105.
• Radder, L., & Han, X. (2015). En examination of the museum experience based in Pine and Gilmore’s experience economy realms, The Journal of Applies Business Research, 31(2): 455-470.
• Roppola, T. (2012). Designing for the museum visitor experience. UK: Routledge.
• Russo, A. P., & Van Der Borg, J. (2002). Planning considerations for cultural tourism: a case study of four European cities. Tourism management, 23(6), 631-637.
• Silberberg, T. (1995). Cultural tourism and business opportunities for museums and heritage sites. Tourism management, 16(5), 361-365.
• Tezcan Akmehmet K. (2012). “Müze Eğitimi: Okul Programları”. Müzebilimin ABC’si. Haz. Nevra Ertürk ve Hanzade Uralman. İstanbul: Ege Yayınları. 195- 208.
• The European Museums Network (2014). The Most Visited Museums in the World. https://museums.eu/highlight/details/105664/the-most-visited-museums-in-the-world.
• Yücel (1999). Türkiye’de Müzecilik. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• kulturvalıkları.gov.tr