Transaksiyonel Analiz ve Sosyal Hizmet Bağlamında Bir Film Analizi: Evlilik Hikâyesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 108 - 130, 30.09.2023

Enise Uçar , Mehmet Gedik

Öz

Transaksiyonel Analiz, bireyin içinde bulunduğu duruma ait duygu, düşünce ve davranışların, ebeveyn ve çevre tarafından şekillendirildiğini ve sorunların çevreyle beraber bir dizi deneyimler sonucu meydana geldiğini savunmaktadır. Transaksiyonel Analizin bireyin mevcut yaşamının aksamasına neden olan bu çocukluk deneyimlerinin diğer bir ifade ile yaşam senaryolarının değişiminde yardımcı olma ve kişiler arası problemlere neden olan baskın yapılarını fark edebilmelerini sağlama olarak temelde iki amacı vardır. Yaklaşım temel olarak çocuk ego, ebeveyn ego, yetişkin ego durumu olmak üzere üç ego durumundan bahsetmektedir. Çalışmada yer verilen boşanma sürecindeki çiftin ilişkilerini konu alan "Marriage Story" isimli filmde çiftlerin başvurdukları ego durumları ve sonucunda oluşan iletişim problemleri ele alınmıştır. Film Eric Berne’nin Transaksiyonel Analiz Yaklaşımı kapsamında ve nitel bir araştırma yöntemi olan doküman analizi yöntemi ile analiz edilmiş, filmdeki karakterlerin gösterdikleri tepkiler yaklaşım çerçevesinde incelenmiş, örneklendirilmesi yapılmış ve sosyal hizmet disiplini çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda yapılan çalışma ile Transaksiyonel Analiz Yaklaşımının tanıtımına, temel kavramlarına, terapötik süreç, terapide kullanılan teknik ve yöntemlere yer verilerek konuyla ilgili yapılacak olan çalışmalara fayda sağlayabilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Transaksiyonel analiz, Sosyal sorunlar, Ego durumları, Yaşam pozisyonları, Sosyal hizmet uygulamaları

Kaynakça

• Adıgüzel, İ. B. (2011). Transaksiyonel Analiz Kuramı ve Sosyal Çalışma Uygulamasında Kullanımı. Detay Yayıncılık. Sosyal Hizmet Kuramları I. 93-110.
• Akbağ, M. (2007). Psikolojik Danışma/Terapi Sürecinde Kontrat. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 26 (26) , 1-9.
• Akkoyun, F. (1995). Transaksiyonel Analiz ve Yetişkin Olmak. Ankara University Journal Of Faculty Of Educational Sciences (JFES), 28(1), 1-11.
• Altıntaş, E., & Gültekin, M. (2014). Psikolojik Danışma Kuramları. Nobel Yayınları.
• Andromico, M.P. (2009). The Chronological Elevator. A Redecision Model for Roth the TA Therapist. Western Institute for Group and Family Therapy. Journal Of Family Psychology, 32, 731-802.
• Baloğlu, U. (2018). Masumiyet Filminde Çocuk, Televizyon ve Bağlanma İlişkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22 (1), 1-30.
• Başay, A. C. & Öğretir-Özçelik, A. D. (2018). “Kaşağı” Adlı Hikâyenin Aile İçi İletişim ve İletişim Çatışmaları Açısından İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6 (1), 429-456.
• Bayam, İ. (2023). Transaksiyonel Analiz. Genç Uzmanlar. 1-13.
• Berne, E. (1964). Games People Play: The Psychology of Human Relationships. Grove Press, Inc New York. https://l24.im/FWULY adresinden erişildi.
• Berne, E. (1972). What Do You Say After You Say Hello. Bantam Book. New York.
• Berne, E. (2011). Games People Play: The Basic Handbook of Transactional Analysis. Tantor eBooks. https://l24.im/dli adresinden erişildi.
• Berne, E. (2016). İnsanların Oynadığı Oyunlar. İstanbul: Koridor Yayınları.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal, 9(2), 27-40.
• Cılga, İ. (2004). Bilim ve Meslek Olarak Türkiye’de Sosyal Hizmet. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Y.O. Yayınları.
• Corey, G. (2009). Transactional Analysis. Corey G., Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy.
• Çelikel, B. (2021). Transaksiyonel Analiz Yaklaşımı Bağlamında Bir Film Analizi: Ölü Ozanlar Derneği. Sosyal Sağlık Dergisi. 1(1), 21-44.
• Çelik, M., & Pesen, A. (2022). An Experimental Study: Does the Transactional Analysis Theory-Based Psycho-Education Program Affect Students’ Communication Skills?. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 12(65), 201-214.
• Danış, M.Z. (2006). Davranış Bilimlerinde Ekolojik Sistem Yaklaşımı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 9(9), 45-53.
• Dixit & Ramachandran (2019). Transactional Analysis: A marital therapy. Indian Journal of Health and Well-being, 10(10-12), 362-367.
• Dökmen, Ü. (1994). İletişim Çatışmaları ve Empati, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Erskine, R. G. (2010). Life Scripts: A Transactional Analysis of Unconscious Relational Patterns. Routledge.
• Fulkerson, M. (2003). Integrating the Karpman Drama Triangle with Choice Theory and Reality Therapy. International Journal of Reality Therapy, 23(1).
• Global Social Work Statement of Ethical Principles. Erişim Tarihi: 20.08.2023 Erişim Adresi: https://www.ifsw.org/global-social-work-statement-of-ethical-principles/
• Gültekin, F., & Acar, N. V. (2004). Transaksiyonel Analizin Türk Kültürüne Uygulanabilirliği: Kültür Açısından Eleştirel Bakış. Eğitim ve Bilim, 29(133).
• Harris, T. A. (1969). I'm OK, You're OK. Random House.
• Hollins Martin, C. J. (2011). Transactional Analysis: A Method of Analysing Communication. British Journal Of Midwifery, 19(9), 587-593.
• Karababa, A. (2016). Ergenlerde Transaksiyonel Analiz Ego Durumları, Yaşam Pozisyonları ve İnsani Değerler Açısından Yalnızlık. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Karabacak Çelik, A. & Balcı Çelik, S. (2022). Üniversite Öğrencilerinde Flört Şiddetinin Yordanmasında Ego Durumları ve Erken Dönem Uyumsuz Şemaların Rolünün İncelenmesi. TEBD, 20(3), 911-929.
• Karpman, S. (1968) ‘Fairy Tales and Script Drama Analysis’, Transactional Analysis Bulletin, 7 (26): 39–43.
• Kaya, G. (2020). Çalışanların Benlik Durumları ile Yaratıcı Davranış Düzeyleri Arasındaki İlişki: Gümrük Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Kayalar, A. G. M. (2002). Transaksiyonel Analizin Etkili Takım Oluşturmada Kullanılması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1).
• Keler, H. (2008). Liseli Ergenlerin Transaksiyonel Analiz Ego Durumları ile Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Kruse, T. L. (1985). Teaching Transactional Analysis in a Senior Center. Journal of Applied Gerontology, 4(2), 90-104.
• Lapworth P. & Sills C. (2011). An Introduction to Transactional Analysis: Helping People Change. SAGE Publications.
• Massey, R. F. (1990). Berne's Transactional Analysis as a Neo-Freudian/Neo-Adlerian Perspective. Transactional Analysis Journal, 20(3), 173-186.
• Ömür, E. & Esgin, A. (2021). Transaksiyonel Analiz Ego Durumları Açısından Evlilik Uyumu/Doyumunun İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 11-24.
• Salamat, M., Zamani, A.R., & Alahyari, T. (2007). The Effect of Training Communicative Skills by Using Transactional Analysis Method on Decreasing Marital Conflicts. Applied Psychology, 1(3), 29-42.
• Sav, İ. (2007). Psikolojik Danışman Rehber Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile Stresle Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Schlegel, L. (1998). What is Transactional Analysis?. Transactional Analysis Journal, 28(4), 269-287.
• Sevim, A. S. (1996). Transaksiyonel Analize Dayalı Bir Eğitim Programının Evli Çiftlerin Ego Durumları ve Evlilik Yaşamlarına İlişkin Bazı Değişkenlere Etkisi. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Shmelev, I. (2015). Beyond the Drama Triangle: The Overcoming Self. Psychology. Journal of Higher School of Economics, 12(2), 133-149.
• Solomon, C. (2003). Transactional Analysis Theory: The Basics, Transactional Analysis Journal, 33(1), 15-22.
• Steiner, C. (1974). Scripts People Live: Transactional Analysis of Life Scripts, Grove Press, New York.
• Stewart, I. (2000). Transactional Analysis Counseling in Action (2. bs.). https://books.google.com.tr/books?id=r7DJDgDXYNgC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false adresinden erişildi.
• Stewart, I. (2007). Transactional Analysis Counseling in Action (3. bs.). Sage Publications. https://l24.im/uG1HX adresinden erişildi.
• Stewart, I., Joines, V., & TA, T. (1987). A New Introduction to Transactional Analysis. Nottingham, UK: Lifespace.
• Strzelczyk, D. (2015). Transactional Analysis as a Method to Test the Quality of Life of a Family. Pedagogika Rodziny, 5(1), 27-38.
• Yönder, M. (2012). Psikiyatri Kliniğinde Çalışan Hemşirelerin Transaksiyonel Analiz Kuramına Göre Ego Durumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Widdowson, M. (2010). Transactional Analysis: 100 Key Points and Techniques. Routledge.
• Woods, K. (2005). Correlations Between Psychoanalysis and Transactional Analysis. Transactional Analysis Journal, 35(2), 205-210.
• Zengin, E. (2019). Transaksiyonel Analiz Ego Durumlarının İletişime Etkisi Bağlamında “Ters Yüz” Filminin Analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 30-51.
• Zümbül, S. Transaksiyonel Analiz Terapisine Kapsamlı Bakış: Bir Derleme Çalışması. Anadolu University Journal of Education Faculty, 5(1), 51-80.