Sınıf Öğretmeni Adaylarının Mesleki Beceri Öğretmen Yeterliklerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 4, 771 - 790, 20.12.2019

Mustafa Bektaş , Asena Ayvaz Can , Ebru Çalıkoğlu

https://doi.org/10.24315/tred.526533

Cited By: 3

Öz

21. yüzyılda yaşanan
gelişmelerin bir sonucu olarak yeni eğitim programlarının uygulamaya
konulmasıyla öğretmenlerin sahip olmaları gereken nitelikler etkilenmiş ve 2017
yılında öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri Milli Eğitim Bakanlığı’nca (MEB)
yeniden belirlenmiştir. Bu yeterlikler “mesleki bilgi”, “mesleki beceri” ve
“tutum ve değerler” olmak üzere 3 yeterlik alanından oluşmaktadır. Bu
çalışmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre mesleki beceri
öğretmen yeterliklerini incelemektir. Araştırmada nitel araştırma
yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma grubunu Sakarya
Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı’nın son sınıfında
öğrenim gören 29 sınıf öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Veri toplamı aracı
olarak araştırmacılar tarafından hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formu
kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniğinden
yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına genel olarak bakıldığında sınıf
öğretmeni adaylarının mesleki beceri yeterliklerine ilişkin öz-yeterlikleri,
öz-yeterlik kaynaklarından daha çok olumlu yönde etkilendiği sonucuna
ulaşılmıştır. Sınıf öğretmeni adaylarının öz-yeterlikleri 4 temel kaynaktan en
fazla doğrudan yaşantılardan olumlu yönde etkilendiği için adaylara lisans
düzeyinde daha fazla tecrübe alanı sağlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öz-yeterlik, mesleki beceri, sınıf öğretmeni adayı

Kaynakça

• Aktemur Gürler, S. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmen yeterlilik algıları üzerine bir inceleme. Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, II1(II), 24-33.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• Arslan, S. ve Özpınar, İ. (2008). Öğretmen nitelikleri: İlköğretim programlarının beklentileri ve eğitim fakültelerinin kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 2(1), 38-63.
• Atasoy, M.U. (2010). Lisans ve tezsiz yüksek lisans öğrenimi görmekte olan müzik öğretmeni adaylarının genel öğretmenlik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Atıcı, M. (2001). Öğretmen yetkinliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26(26), 195-209.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press.
• Bandura, A. (2007). Self-efficacy in health functioning. In S. Ayers, et al. (Eds.). Cambridge handbook of psychology, health & medicine, (2nd ed., pp. 191-193). New York: Cambridge University Press.
• Benzer, F. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin öz-yeterlik algılarının analizi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Birgin, O. ve Gürbüz, R. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 163-179.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara, Pegem Akademi. Coşkun, E., Gelen, İ. ve Öztürk, E. P. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme yeterlik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 140-163.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: İlk ve Ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 99-114.
• Çetinkaya, R. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının yeterlilik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çolak, İ., Yorulmaz, Y. İ. ve Altınkurt, Y. (2017). Öğretmen Özyeterlik İnancı Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 20-32.
• Erdem, A.R. ve Anılan, H. (2000). PAÜ Eğitim Fakültesi sınıf öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 146-152.
• Güven, B. ve Eskitürk, M. (2007). Sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirmede kullandıkları yöntem ve teknikleri. XVI. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı (504-509), Cilt 3, Ankara, Detay Yayıncılık.
• Hazır Bıkmaz, F. (2004). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlilik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 161.
• Işık, A., Çiltaş, A. ve Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 53-62.
• Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz yeterliliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73-84.
• Karabacak, K. ve Eskicumalı, A. (2015). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 389-400.
• Karaca, E. (2004). Öğretmen adaylarının planlama ve öğretim süreci yeterliklerine ilişkin algıları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004.
• Karacaoğlu, Ö.C. (2008). Avrupa birliği uyum sürecinde öğretmen yeterlikleri. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara. Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Kösterelioğlu, İ. ve Kösterelioplu Akın, M. (2008). Stajyer öğretmenlerin mesleki yeterliklerini kazanma düzeylerine ilişkin algıları. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 10 (2), 257-275.
• MEB (2002). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü: Öğretmen Yeterlilikleri. Ankara, MEB Yayınları.
• MEB (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. Ankara. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf adresinden alınmıştır.
• Miles, M. B, & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London, Sage Publication.
• Numanoğlu, G. ve Bayır, Ş. (2009). Bilgisayar öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 197-212.
• Oğuz, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 281-290.
• Özdemir, S.M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306.
• Özdemir, S. ve Yalın, İ.H. (2003). Öğretmenlik mesleğine giriş. 4.Baskı. Ankara: Nobel Yayın.
• Özer, B. ve Gelen, İ. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeyleri hakkında öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 39-55.
• Seferoğlu, S.S. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmen yeterlilikleri açısından kendilerini değerlendirmeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 131-140.
• Schunk, D. H. (2014). Sosyal bilişsel teori (Bölüm 3) (Çev. M. Yasin). Learning theories: An educational perspective (Öğrenme teorileri: Eğitimsel bir bakışla) (Çev. M. Y. Demir, K. Celasun, Z. H. Kaçkar, E. Üzümcü, & B. E. Şahin; M. Şahin (Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi 2008).
• Şahin Taşgın, Ç. ve Hacıömeroğlu, Ö. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik inançları: Nitel ve nicel verilere dayalı bir inceleme. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 21-40.
• Şeker, H., Deniz, S. ve Görgen, İ. (2005). Tezsiz yüksek lisans öğretmen adaylarının öğretmenlik yeterlikleri üzerine değerlendirmeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 42, 237-253.
• Tan, Ş. (2015). Öğretim ilke ve yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara.
• Taşgın, A. ve Sönmez S. (2013). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi (Öğretme ve öğrenme süreci yeterlikleri-öğrenmeyi, gelişimi izleme ve değerlendirme yeterlikleri). Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3, 80-90.
• Ünal, M. (2015). Öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgilerinin ve öğretmenlik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yavuz, G. (2011). Öğretmen adaylarının öğrenme öğretme süreci ve ölçme değerlendirme alanındaki yeterliklerine ilişkin görüşleri. Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Yeşilyurt, E. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinin genel yeterliklerine yönelik yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 71-100.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. ve Çokluk Bökeoğlu, Ö. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41, (2), 143-167.
• Zararsız, N. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.