Popüler Kültür Unsuru Olarak Tarihi Dizilere İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 3, 744 - 763, 24.09.2020

Melike Faiz , Emine Karasu Avcı

https://doi.org/10.24315/tred.621006

Cited By: 1

Öz

Popüler kültür, iletişim araçlarını ve teknolojiyi
kontrol edenler tarafından üretilen ve geniş halk kitlelerini etkisi altına
alan bir kültürdür. Popüler kültürün yayılıp genişlemesinde televizyonun önemli
bir yeri vardır. Tarihi diziler televizyonun önemli parçalarından biridir. Bu
diziler tarihi olay ve olguları konu alan ve kitleleri etkileyen görsel
yapıtlardır. Bu araştırmanın amacı, popüler kültür unsuru olarak tarihi
dizilere ilişkin Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin görüşlerini ortaya
çıkarmaktır. Araştırma fenomenolojiye uygun olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın
çalışma grubunu 65 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı
olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler
içerik analiziyle çözümlenmiştir. Öğretmenler tarihi dizilerden Diriliş
Ertuğrul, Vatanım Sensin, Payitaht Abdülhamit, Mehmetçik Kut’ül Amare,
Vikingler ve Aliya dizilerini izlediklerini belirtmişlerdir. Öğretmenler tarihi
dizi karakterlerinden etkilendiklerini ve tarihi dizilerin insanların tarihe
ilgisini artırdığını ve tarih hakkında bilgi sahibi yaptığını düşünmektedirler.
Ayrıca öğretmenler tarihi dizilerle tarihi gerçekler arasında farklar olduğu,
kadın-erkek ilişkilerinin ön planda tutulduğu ve şiddet sahnelerinin bulunduğu
gibi olumsuz görüşler de belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Popüler kültür, tarihi dizi, sosyal bilgiler, öğretmen

Kaynakça

• Adalı-Aydın, G. (2016). Reklamlar ve diziler bağlamında bir popüler kültür incelemesi: Muhteşem Yüzyıl Dizisinin reklam metinlerine etkisi. Global Media Journal TR Edition, 7(13), 137-150.Aktekin, S. ve Çoban, Z. (2011). Tarih derslerinde tarihi film ve dizilerin kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri: Trabzon örneği. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 13, 141-160. Altınbaş-Sarıgül, F. (2017). Popüler kültürün dolaşıma sokulmasında televizyon dizilerinin rolünün baudrillard ekseninde değerlendirilmesi. Proceedings of INTCESS 2017 4th International Conference on Education and Social Sciences, İstanbul, Türkiye.Barton, K. C. & Levstik, L. S. (2004).Teaching history for the common good. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.Bilis, A. E. (2013). Popüler televizyon dizilerinden Muhteşem Yüzyıl dizisi örneğinde tarihin yapısökümü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, II (45), 19-38.Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Cengiz, E. (2010). Popüler kültür ve sanat. Folklor/Edebiyat, 16(64), 7-14.Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York, NY, US: Routledge/Taylor & Francis Group.Coşgun, M. (2012). Popüler kültür ve tüketim toplumu. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 837-850. Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Akademi Kitabevi.Erdoğan, İ. & Alemdar, K. (2005). Popüler kültür ve iletişim. Ankara: Erk Yayınları.Erjem, Y. & Çağlayandereli, M. (2006). Televizyon ve gençlik: yerli dizilerin gençlerin model alma davranışı üzerindeki etkisi. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 15-30. Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.Erman, S. (2016). Bir propaganda aracı olarak tarihi diziler: "Diriliş Ertuğrul" ve "Filinta" örneği. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Geçer, E. (2015). Türk dizileri üzerine ideolojik ve kültürel bir değerlendirme: “Made in Turkey”. Mütefekkir, 2(3), 13-23.Gezici, M. & Demir, S. B. (2018). Tarihi dizi ve filmlerin Sosyal Bilgiler dersine yansımaları. Turkish History Education Journal, 7(2), 392-413. Giddens, A. (2005). Sosyoloji. Cemal Güzel (Haz.), Ankara: Ayraç Yayınevi.Güllüoğlu, Ö. (2012). Bir kitle iletişim aracı olarak televizyonun popüler kültür ürünlerini benimsetme ve yayma işlevi üzerine bir değerlendirme. Global Media Journal, 2(4), 64-86.Kalçık, C. (2017). Tarihi dizilerde yaşam boyu öğrenme algısı (Bartın ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın. Kalçık, C. (2019). Tarihi dizilerle yaşamboyu öğrenme algısının televizyon izlenme durumuna göre incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 113-134. Karakoç, E. (2014). Medya aracılığıyla popüler kültürün aktarılmasında toplumsal değişkenlerin rolü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(3), 245-269. Kaya, E. & Çengelci, T. (2011). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler eğitiminde filmlerden yararlanılmasına ilişkin görüşleri. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 116-135.Kaya, R. & Günal, H. (2015). Tarih öğretmenlerinin Muhteşem Yüzyıl dizisi özelinde tarih konulu film ve dizilerin öğretimde kullanımına yönelik görüşleri. Turkish History Education Journal, 4(1), 1-48.Kırtepe, S. (2014). Televizyon dizilerinin toplum üzerindeki etkileri sosyokültürel bir çözümleme (Erzurum Örneği), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Kızıldağ, Ş. (2001). Pop müzikten popüler kültüre medya çocukları. İstanbul: Şehir Yayınları.Köse, A. (2014 ). Değişimin gölgesindeki gelenek: popüler diziler ve farklılaşan ad verme kültürü. Milli Folklor, 101, 291-306.Ocak, G. & Selimoğlu, S. (2016). Tarih öğretiminde tarih dizilerinin kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri: Nitel bir analiz. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 431-452.Özmen, C., Er, H. & Ünal, F. (2014). Televizyon dizilerinin tarih bilinci üzerine etkisi: “Muhteşem Yüzyıl” dizisi örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 409-426. Öztaş, S. (2007). Tarih öğretimi ve filmler: tarih öğretiminde film kullanılmasının öğrenci başarı üzerindeki etkisi. Doktora Tezi., Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Öztaş, S., Anıl, N. K. & Kılıç, B. (2013). Tarihî film veya tarihî dizilerin tarihe ilgiyi artırmada etkisine ilişkin myo öğrencilerinin görüşleri. Electronic Journal of Vocational Colleges, UMYOS Özel Sayı, 107-120.Öztaş, S. (2015). Tarih öğretiminde tarihî film ve tarihî dizilerin kullanılmasına ilişkin tarih bölümü öğrencilerinin görüşleri. Turkish History Education Journal, 4(2), 1-37.Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir (Çev. Ed.), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Rosenstone, R. A. (2001). The historical film: Looking at the past in a postliterate age. In A. Marcia Landy (Eds.), The Historical Film: History and Memory in Media (50-66). New Brunswick,New Jersey : Rutgers University Press.Sakallı, E. (2014). Türkçe popüler kültür. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(2), 307-317.Şahin, K. (2019). Öğretmen adaylarının tarihi dizi/filmlerle yaşam boyu öğrenme algısı ve tarih şuuru oluşumu hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan. Tezcan, M. (2000). Sosyo-kültürel değişim sürecinde Türkiye’de gençlik, Türkiye’de ve Avrupa’da gençlik. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı (Konrad – Adenauer- Vakfı).Turner, T. (1979). Using popular culture in the social studies. 30.09.2019 tarihinde http://www.eric.ed.gov/. adresinden alınmıştır. Yaktıl-Oğuz, G. (2005). TV dizileri ve kültürel iletilerin yayılma süreci. Kurgu Dergisi, 21, 169-182. Yalçın, M. (2016). Popüler kültür ürünü olarak türk televizyon dizilerinde etnografik iletişim kodların kullanımı: “Diriliş Ertuğrul” dizisi örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2332-2341.Yaylagül, L. (2004). Yarışma programları ve ideolojisi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 57, 180-188.Yıldırım,A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.Yücel, A. (2019). “Muhteşem Yüzyıl” dizisinin alımlama analizi: Kadın ve erkek imajı üzerine farklı okumalar. 1-33. 30.09.2019 tarihinde http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/muhtesemyuzyil.pdf adresinden alınmıştır.