PROBLEME DAYALI ÖĞRENME YAKLAŞIMINA GÖRE HAZIRLANAN OKUL ÖNCESI STEM ETKİNLİKLERİNİN ÇOCUKLARIN PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 1239 - 1250, 27.09.2021

Sule Erden , Vakkas Yalçın

https://doi.org/10.24315/tred.789922

Öz

Bu araştırmada, probleme dayalı öğrenme yaklaşımına göre hazırlanan okul öncesi STEM etkinliklerinin çocukların problem çözme becerileri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden tek gruplu öntest-sontest deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, “Wally Sosyal Problem Çözme Testi (Wally Social Problem Solving Test)” ve “Demografik Bilgi Formu” kullanılmıştır. Deneysel desende yapılan çalışma, 8 hafta ve haftada 2 gün olacak şekilde, toplamda 16 etkinlik yapılarak tamamlanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu, 3 öğretmen ve 51 okul öncesi çocuğu oluşturmaktadır. Verilerin analizinde SPSS 21 paket analiz programı kullanılmıştır. Analizlere başlamadan önce Kolmogorov-Smirnov normallik testi yapılmış ve veriler normal dağılım gösterdiğinden parametrik testler kullanılmıştır. Analizler sonucunda; okul öncesi çocukların problem çözme beceri puanlarının cinsiyet değişkenine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir fark göstermediği ancak erkek çocukların problem çözme beceri puanlarının ortalaması, kız çocuklarının problem çözme beceri toplam puanlarının ortalamasından yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, yapılan analiz sonuçlarına göre çalışmaya katılan çocukların problem çözme öntest ve sontest beceri puanları arasında anlamlı bir fark olduğu, ön-test ve son-test arasındaki korelasyonun ise 0,40’ olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu durumda, uygulanan probleme dayalı öğrenme yaklaşımına göre hazırlanan okul öncesi STEM etkinliklerinin çocukların problem çözme becerilerini arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar ve araştırmanın amaçları doğrultusunda araştırmacılara, öğretmen ve ebeveynlere önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

STEM eğitimi, probleme dayalı öğrenme,, okul öncesi eğitim, erken çocukluk eğitimi

Kaynakça

• Aksan, N. (2006). Üniversite öğrencilerinin Epistemolojik İnançları ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki (Doctoral dissertation, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Çanakkale).
• Alder, H. (2004). Yaratıcı Zeka. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Amabile, T.M. (1983). The Social Psychology of Creativity. New York: Springer-Verlag.
• Arslan, Y. (2009). Lise öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile sosyal problem çözme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Aydın, N. (1993). Ankara İl Merkezinde Bulunan Resmi ve Özel Kurumlara Bağlı Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Altı Yaş Grubu Çocuklarının Kavram Eğitiminde Yaratıcılık Potansiyellerinin ve Dönüştürebilirliklerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Baran-Bulut, B., İpek, A. S. & Aygün, B. (2018). Yaratıcı problem çözme özellikleri envanterini Türkçeye uyarlama çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (3), 1360-1377.
• Basun, B. (2017). 48-66 ay arası çocukların sosyal problem çözme becerileri ve yaratıcılıklarının yaşadıkları bağlam (kentte ve kırsal bölgede) açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başaran, M. (2018). Okul öncesi eğitimde STEM yaklaşımının Uygulanabilirliği (eylem araştırması). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Beringer, J. (2007). Application of problem based learning through research investigation. Journal of Geography in Higher Education, 31(3), 445-457.
• Berkel, H. J., & Dolmans, D. H. (2006). The influence of tutoring competencies on problems, group functioning and student achievement in problem based learning. Medical Education, 40, 730-736.
• Biber, M. (2012). Duyuşsal özelliklerin probleme dayalı öğrenme sürecinde öğrencilerin matematiksel kazanımlarına etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
• Brophy, S., Klein, S., Portsmore, M., & Rogers, C. (2008). Advancing engineering education in P‐12 classrooms. Journal of Engineering Education, 97(3), 369-387.
• Buchter, J., Kuchskar, M., Oh-Young, C., Weglarz-Ward, J. and Gelfer, J. (2017). Supporting STEM in Early Childhood Education. Policy Issues in Nevada Education 1-12. Available at: https://digitalscholarship.unlv.edu/co_educ_policy/2
• Burgaz, B. ve Erdem, E. (2006). Probleme dayalı öğrenme sürecinde öğrencilerin senaryolardaki problem durumlarını belirleme becerilerinin değerlendirilmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 66-76.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 001-214.
• Cerezo, N. (2004). Problem based learning in the middle school: A research case study of the perceptions of at-risk females. Research in Middle Level Education Online, 27(1), 1- 13.
• Ceylan, E. (2008). Okul Öncesi Eğitime Devam Eden 5-6 Yaş Çocuklarının Bilişsel Tempoya Göre Yaratıcılık Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Chan, D.W., Cheung, P.C., Lau, S., Wu, W.Y., Kwong, J.M., Li, W.L. (2001). Assessing Ideational Fluency in Primary Students in Hong Kong. Creativity Research Journal, 13(3-4), 359-365.
• Chute, E. (2009). STEM education is branching out: Focus shifts from making science, math accessible to more than just brightest. Pisttburgh Post Gazette. http://www.postgazette.com/news/education/2009/02/10/STEM-education-is-branching out/stories/200902100165 sayfasından erişildi. (Erişim Tarihi: 11.12.2018)
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2006). Üniversite öğrencilerinde kişilerarası problem çözme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 119-132.
• Dereli, E. (2008). Çocuklar için sosyal beceri eğitim progrmanın 6 yaş çocukların sosyal problem çözme becerilerine etkisi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Derin, R. (2006). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerileri ve denetim odağı düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Diggs, L. L. (1999). Student attitude toward and achievement in science in a problem based learning educational experience (Doctoral dissertation). University of Missouri, Columbia, USA
• Dilek, A. N. (2013). Sosyo-kültürel özelliklerin yaratıcı düşünmeye etkisi (Master's thesis, ESOGÜ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Dinçer, Ç. (1995). Anaokuluna devam eden 5 yaş grubu çocuklarına kişilerarası problem çözme becerilerinin kazandırılmasında eğitimin etkisinin incelenmesi. Unpublished doctorate dissertation, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Dunn, L., Herwig, J.E. (1992). Play Behaviors and Convergent and Divergent Thinking Skills of Young Children Attending Full-Day Preschool. Child Study Journal, 22(1), 23-38.
• Duran, M, Özdemir, F, Kaplan, A. (2015). Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Kullanımına Yönelik Bir Araştırma: Olasılık Konularının Öğretimi Örneği. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT) , 6 (2) , 250-284. DOI: 10.16949/turcomat.46429
• Düzakın, S. (2004). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Eroğlu, E. (2001). Ailenin çocuklarda problem çözme yeteneğinin gelişmesi üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adapazarı.
• Ersoy, E., Uysal, O. ve Başer, N. (2010). İlköğretim 7.sınıfta permütasyon konusunun probleme dayalı öğrenme yöntemi ile öğretimi üzerine bir uygulama. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(1), 19-39.
• Gay, L.R. (1987). Educational research: Competencies for analysis and application (3rd edition). New York: Merrill.
• Gonzalez, H. B., & Kuenzi, J. J. (2012). Science, technology, engineering and mathematics (STEM) education: A Primer. Congressional Research Service. https://www.fas.org/sgp/crs/misc/R42642.pdf adresinden 20 Temmuz 2019 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Gönen, M. (1993). Creative Thinking in Five-and-Six-Year Old Kindergarten Children. International Journal of Early Years Education, 1(2), 81-87.
• Günhan, B. ve Başer, N. (2009). Matematik dersinde probleme dayalı öğrenme oturumlarında öğrencilerin kazandığı beceriler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 591- 608.
• Hendry, G. D., Ryan, G., & Haris, J. (2003). Group problems in problem-based learning. Medical Teacher, 25(6), 609-616.
• Hmelo-Silver, C. E. (2004). Problem-based learning: What and how do students learn. Educational Psychology Review, 16(3), 235-266
• Kapıkıran, N. İvrendi, A. B. ve Adak, A. (2006). Okul öncesi çocuklarında sosyal beceri: durum saptaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19, 19-27.
• Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2002). Probleme dayalı öğrenme yaklaşımının hizmet öncesi fen öğretmenlerinin problem çözme becerileri ve öz yeterlik inanç düzeylerine etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitapçığı, 16-18.
• Karabey, B., ve Yürümezoğlu, K. (2015). Yaratıcılık Ve Üstün Yetenekliliğin Zeka Kuramları Açısından Değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 40, 86-106
• Kayılı, G., & Arı, R. (2015). Wally sosyal problem çözme testi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 51-60.
• Kesicioğlu, O. S. (2015). Okul öncesi dönem çocukların kişilerarası problem çözme becerilerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(177).
• Lewis, C.D., Houtz, J.C. (1986). Sex-role Stereotyping and Young Children’s Divergent Thinking. Psychological Reports, 59(3), 1027-1033.
• Massa, N. M. (2008). Problem-based learning: A real-world antidote to the standards and testing regime. The New England Journal of Higher Education, 22(4), 19-20.
• McMillan, J.H. (2004). Educational research: Fundamentals for the consumer (4th edition). Boston : Pearson/A and B.
• Murray, I., & Savin-Baden, M. (2000). Staff development in problem based learning. Teaching in Higher Education, 5(1), 107-126
• Newstetter, W. C. (2006). Fostering integrative problem solving in biomedical engineering: The PBL approach. Annals of Biomedical Engineering, 34(2), 217-225.
• Osborn, A. F. (1963). Principles and procedures of creative problem-solving. Applied imagination.
• Ömeroğlu, E. (1990). Anaokuluna Giden 5-6 Yaşındaki Çocukların Sözel Yaratıcılıklarının Gelişiminde Yaratıcı Drama Eğitiminin Etkisi. Doktora Tezi (Basılmamış). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
• Özden, Y. (1998). Eğitimde dönüşüm “Yeni değer ve oluşumlar”. Ankara: Pegem Yayınları.
• Özgen, K. ve Pesen, C. (2008). Probleme dayalı öğrenme yaklaşımı ve öğrencilerin matematiğe yönelik tutumları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 69-83.
• Özkan, H. K. (2015). Annelerin Duygu Sosyalleştirme Davranışları ile Çocukların Benlik Algısı ve Sosyal Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özmen, D. (2013). 5-6 yaş grubu çocukların akran ilişkilerinin sosyal problem çözme becerisi açısından incelenmesi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Özyürek, A . (2018). Okul Öncesi Dönem Çocuklarda Problem Çözme Becerilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 3 (2) , 32-41 . Retrieved from http://ijeces.hku.edu.tr/tr/issue/39431/403621
• Paguio, L.P., Hollett, N. (1991). Temperament and Creativity of Preschoolers. Journal of Social Behavior and Personality, 6, 975-982.
• Pala, M. (1999). Çocuk Yuvalarında ve Aileleriyle Birlikte Yaşayan 7-11 Yaş Grubu Çocuklarda Yaratıcılığın İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Parnes, S. J. (1981). The magic of your mind. Creative Education Foundation.
• Piaget, J. and Inhelder, B. (2000). The psychology of childhood (H. Weaver, Trans.). (Original work published 1928). New York, NY: Basic Books. (Original work published 1966).
• Platz, D. L. (2004). Challenging young children through simple sorting and classifying: a developmental approach. Education, 125(1), 88-96.
• Popper, K. R. (1972). Objective knowledge (Vol. 360). Oxford: Oxford University Press.
• Rogers, C., & Portsmore, M. (2004). Bringing engineering to elementary school. Journal of STEM Education, 5(3), 17-28.
• Ronis, D. (2001). Problem-based learning for math and science: Integrating inquiry and the internet. Illinois: Skylight.
• Sargın, Y. A. (2008). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin saldırgan davranışları ile öfke ve sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Savery, J. R., & Duff, T. M. (1995). Problem-based learning: An instructional model and its constructivist framework. Educational Technology, 35, 31-38.
• Sousa, D. A., & Pilecki, T. (2013). From STEM to STEAM: Using brain-compatible strategies to integrate the arts. NY: Corwin Press.
• Soylu, Ş. (2016). STEM education in early childhood in Turkey. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 6(1), 38─47.
• Stevens, A. D. (2009). Social problem-solving and cognitive flexibility: Relations to social skills and problem behavior of at-risk young children. Unpublished doctoral thesis Available from ProOuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3359050)
• Sungur, N. (1997). Yaratıcı Düşünce (2. Baskı). İstanbul: Evrim Yayınevi. Swanson, H. L., O'connor, J. E., & Carter, K. R. (1991). Problem‐Solvıng Subgroups As A Measure Of Intellectual Gıftedness. British Journal of Educational Psychology, 61(1), 55-72.
• Şahin, A., Ayar, M. C. ve Adıgüzel, T. (2014). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik içerikli okul sonrası etkinlikler ve öğrenciler üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 1-26.
• Tchernigova, S. (1995). Puzzling boys and girls (ERIC, Gender Differences in Problem-Solving in Preschoolers through Puzzles).
• Terzi, S. (2003). Altıncı sınıf öğrencilerinin kişilerarası problem çözme beceri algıları. Türk Egitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 221-231.
• The Partnership for 21st Century Learning. (2018). Framework for 21st century learning. The partnership for 21st century learning. Retrieved from http://www.p21.org/about-us/p21-framework
• Tippett, C. D. & Milford, T. M. (2016). Opportunities for STEM learning within an early childhood cooking program. Porto, Portugal: Poster presented at the biennial conference of the European Association for Research on Learning and Instruction Special Interest Group (Learning and Development in Early Childhood).
• Tseng, K. H., Chiang, F. K., & Hsu, W. H. (2008). Interactive processes and learning attitudes in a web-based problem learning (PBL) platform. Computers in Human Behaviour, 24(3), 940-955
• Uden, L., & Beaumont, C. (2006). Technology and problem-based learning. London: Information Science Publishing.
• Uslu, G. (2006). Ortaöğretim matematik dersinde probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin derse ilişkin tutumlarına, akademik başarılarına ve kalıcılık düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir, Türkiye
• Usta, N. (2013). Probleme dayalı öğrenmenin ortaokul öğrencilerinin matematik başarısına, matematik özyeterliğine ve problem çözme becerilerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye
• Uygun, N. (2010). İlköğretim 5.sınıf matematik dersinde probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin derse ilişkin tutumlarına, akademik başarılarına ve kalıcılık düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye
• Uygun, N. ve Tertemiz, N. I. (2014). Matematik dersinde probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin derse ilişkin tutum, başarı ve kalıcılık düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 39(174), 75-90.
• Walker, S., Irving, K., & Berthelsen, D. (2002). Gender influences on preschool children's social problem-solving strategies. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 197-209.
• Wang, H. (2012). A New era of science education: science teachers‘ perceptions and classroom practices of science, technology, engineering, and mathematics (STEM) integration. (Doctoral dissertation). Proquest veritabanından erişilmiştir. (3494678).
• White, D.W. (2014). What is STEM education and why is it important? Florida Association of Teacher Educators Journal, 1(14), 1-9.
• Wood, E., & Hedges, H. (2016). Curriculum in early childhood education: Critical questions about content, coherence, and control. The curriculum journal, 27(3), 387-405.
• Yaban, H. ve Yükselen, A. (2007). Korunmaya Muhtaç Yedi–On Bir Yaş Grubundaki Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Toplumsal ve Sosyal Hizmet, 18(1), 49-67.
• Yalçın, V., (2019). Kuram, Öğretim Modeli, Uygulama Yöntemi ve Çalışma Planı Bağlamında STEM. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi,7 (90), s. 356-368
• Yıldız, V., Özkal, N., Çetingöz, D. (2003). Okul Öncesi Eğitimi Alan ve Almayan 7-8 Yaş Grubu Çocuklarda Yaratıcı Potansiyelin Değerlendirilmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(13), 129- 137.
• Yılmaz, E. (2012). 60-72 aylık çocukların duyguları anlama becerilerinin sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).