EĞİTİM FAKÜLTESİ MEZUNU OLACAĞIM!... NE İŞ OLSA YAPARIM!?

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 1529 - 1547, 27.09.2021

Kısmet Deliveli Tuğçe Ar

https://doi.org/10.24315/tred.864862

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı eğitim fakültesinde öğrenimlerine devam eden son sınıf öğrencilerinin öğretmen atamalarına yönelik kaygılarını anlamaya çalışmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desende tasarlanan araştırmada, çalışma grubunun oluşturulmasında maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Sınıf Öğretmenliği, Türkçe Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Fen Bilgisi Öğretmenliği, Matematik Öğretmenliği dördüncü sınıfta okuyan 17’si kadın ve 6’sı erkek olmak üzere 23 öğretmen adayı oluşturmuştur. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanan verilerin çözümlenmesinde “içerik analizi ve betimsel analiz” tekniği kullanılmıştır. Araştırma bulguları öğretmen adaylarının görüşleri “İstihdama yönelik sorunlar ve kaygılar”, “Devletten beklentiler ve çözümler” olmak üzere iki tema halinde değerlendirilmiştir. Araştırma sonunda öğretmen adaylarının atanmaya yönelik kaygılarının olduğu, formasyon eğitimini “haksız, adaletsiz, gereksiz, yetersiz, paraya dayalı, niteliksiz, yalancı öğretmenlik, etik olmayan” bir uygulama; ücretli öğretmenliği “yetersiz ücret ödenen, sömürüye dayalı, alternatif bir seçenek, garantisiz bir iş, haksız ve yanlış” bir uygulama; sözleşmeli öğretmenliği “süresi uzun, haksız, yanlış, garantisiz iş” olarak değerlendirdikleri görülmüştür. Öğretmen adaylarının atama sayısının azlığına, KPSS puanının yüksek oluşuna ve haksız atamalar yapıldığına dikkat çektikleri; Devletten “kadrolu istihdam” beklentilerinin olduğu ve kadrolu istihdam edilmeyi “güvenli, sürekli, garanti ve sunulan haklar” nedeniyle istedikleri anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

öğretmenlik mesleği, öğretmen yetiştirme, öğretmen istihdamı, öğretmen adayı

Destekleyen Kurum

Kurum yok

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Akpınar, B. (2013). Öğretmen adaylarının stres nedenleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 141- 174. https://dergipark.org.tr/en/pub/zgefd/issue/47941/606529
• Akpınar, B., & Erdamar, F. S. (2020). Öğretmen istihdamı ve atanamayan öğretmenler bağlamında aşırı eğitimlilik sorunu. Electronic Journal of Social Sciences, 19(74). 838-852. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/53245/647029
• Akyüz, Y. (2013). Türk eğitim tarihi (M.Ö. 1000-M.S. 2009). (24. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Arı, E. & Yılmaz, V. (2015). KPSS hazırlık kursuna devam eden öğretmen adaylarının umutsuzluk düzeyleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(4). 905-93. https://doi.org/10.21547/jss.256746
• Atak, H. (2019). Türkiye'de kamu istihdamı ve öğretmenlik mesleği. (Yayımlanmamış yükseklisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Atav, E., & Sönmez, S. (2013). Öğretmen adaylarının kamu personel seçme sınavı (KPSS)’na ilişkin görüşleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (Özel Sayı) (1), 01-13.
• Aydın, A., Sarıer, Y., Uysal, Ş., Aydoğdu Özoğlu, E., & Özer, F. (2014). Türkiye’de öğretmen istihdamı politikalarının değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 20(4), 397-420. doi:10.14527/kuey.2014.016.
• Behymer, J., & Cockriel, I. W. (1988). Career choice conflict. Journal of Career Development, 15(2), 134-140. Bayram, G. (2009). Öğretmenlerin istihdam biçimi farklılıkları ve yarattığı sorunlar: Ankara’da çalışan sözleşmeli ve ücretli öğretmenlerin görüşlerine dayalı bir araştırma. (Yayımlanmamış yükseklisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bilir, A. (2011). Türkiye’de öğretmen yetiştirmenin tarihsel evrimi ve istihdam politikaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(2), 223-246.
• Boz, Y., & Boz, N. (2008). Kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmen olma nedenleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 137-144.
• Bursalıoğlu, Z. (2019). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. (21. Basım). Ankara: Pegem Yayınları. Celep, C. (2005). Meslek olarak öğretmenlik. C. Celep (Ed). Meslek olarak öğretmenlik (23-49). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Creswell, J. (2015). Nitel ve nicel ve karma yöntem yaklaşımları araştırma deseni. (4. Baskı). (S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• Çermik, H., Doğan, B., & Şahin, A. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 201-212.
• Çınkır, Ş. (2013, Mart). Teacher Training Process and Professional Development in Turkey. A paper presented at Arab Program on Teacher Policies And Professional Development (APTP) Congress. Amman, JORDAN.
• Çınkır, Ş. & Kurum, G. (2015). Discrepancy in teacher employment: The problem of out-of-field teacher employment. Educational Planning, 22(1), 29-47.
• Çınkır, Ş. & Kurum, G. (2017). Atanmak ya da atanamamak: Ücretli öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 5(3), 9-35. www.enadonline.com DOI: 10.14689/issn.2148- 2624.1.5c3s1m.
• Çiltaş, A. & Akıllı, M. (2011). Öğretmenlerin pedagojik yeterlilikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, (4), 64-72. https://dergipark.org.tr/tr/pub/makusobed/issue/19436/206685
• Demirkaya, H. & Ünal, O. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sözleşmeli öğretmenlik uygulamasına yönelik görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Social Science Research, 6 (1), 24-37 . https://dergipark.org.tr/en/pub/ijssresearch/issue/33399/371647
• Dadandı, İ., Kalyon, A., & Yazıcı, H. (2016). Eğitim fakültesinde öğrenim gören ve pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları, kaygı düzeyleri ve öğretmenlik mesleğine karşı tutumları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 253-269. https://dergipark.org.tr/tr/pub/befdergi/issue/23129/247064
• Dündar, H. & Karaca, E. T. (2013). Formasyon öğrencilerinin pedagojik formasyon programına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 19-34.
• Eskicumalı, A. (2004). Eğitim, öğretim ve öğretmenlik mesleği, Y. Özden (Ed.) Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Epçaçan, C. (2016). Öğretmen adaylarının KPSS ve öğretmenlik atamaları hakkındaki görüşleri. Electronic Turkish studies, ınternational periodical for the languages, literature and history of Turkish or Turkic, 11(3), 1065- 1090.
• Erdem, E. & Soylu, Y. (2013). Öğretmen adaylarının KPSS ve alan sınavına ilişkin görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 223-236. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25894/272883
• Eşme, İ. (2014). Türkiye'de eğitimci istihdamı ve 'atanamayan öğretmenler'. http://www.aljazeera.com.tr/gorus/turkiyede-egitimci-istihdami-ve-atanamayan-ogretmenler
• Glesne, C. (2012). Nitel Araştırmaya Giriş. Çev. (A. Ersoy, P. Yalçınoğlu,) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Güçlü, A. (2018). MEB müsebbibi olmadığı atanamayan öğretmen sorununu nasıl çözer?. https://www.egitimajansi.com
• Karadağ, Y., Aydoğmuş, M. & Kesten, A. (2020). Sözleşmeli öğretmenlik ve sözlü sınav: Öğretmen adayları ne düşünüyor?. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi (Journal of Qualitative Research in Education), 8(1), 237-266. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.8c.1s.11m
• Karadeniz, Y. & Demir, S. B. (2010). Sözleşmeli öğretmenlik uygulamasının değerlendirilmesi. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 55- 77.
• Karaer, H., Karaer, F., Kartal, E. (2018). Kamu personeli seçme sınavındaki öğretmenlik alan bilgisi testlerine yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Erciyes Journal of Education, 2(2) , 40-58. https://doi.org/10.32433/eje.448155
• Kartal, T., Öztürk, N. & Ekici, G. (2012). Developing pedagogical content knowledge in preservice science teachers through microteaching lesson study. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 46, 2753-2758.
• Kniveton, B. H. (2004). The influences and motivations on which students base their choice of career. Research in Education, 72, 47-57. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.7227/RIE.72.4
• Koşar, D. (2018). Öğretmen adaylarının meslekten beklentilerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi: Nitel bir araştırma. Journal Of International Social Research, 11(56). 1307-9581.
• Kurnaz, I. (2015). İşgücü piyasasında nitelik uyumsuzluğu: düşük nitelikli işlerde yüksek nitelikli işgücü. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Özel sayı, 83-121.
• Marczyk, G., DeMatteo, D., & Festinger, D. (2005). Essentials of research design and methodology. New York: John Wiley & Sons Inc.
• Memduhoğlu, H. B. & Kayan, M. F. (2017). Öğretmen seçme ve atama uygulaması olarak Kamu Personeli Seçme Sınavına (KPSS) ilişkin öğretmen adaylarının algısı. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1259-1291. doi: http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2017.45.
• Merriam, B. S. (2013). Nitel araştırma. Çev. (Turan vd.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. sage. Neuman, W. L. & Robson, K. (2014). Basics of social research. Toronto: Pearson Canada.
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı [ÖSYM]. (2018). Kamu personel seçme sınavı (KPSS) kılavuzu lisans. https://www.osym.gov.tr/TR,15036/2018.html
• Özbek, R. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde kişisel, ekonomik ve sosyal faktörlerin etkililik derecesine ilişkin algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 145-160.
• Özen, E. & Özek: (2017). Lisans düzeyindeki finans öğrencilerinin meslek algısı ve beklentileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,31, 191-210. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/45085/563128
• Özkan, H. H. (2012). Öğretmenlik formasyon programındaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi (SDÜ Örneği), Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 2, 29-48. http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423907555.pdf
• Özsarı, İ. (2008). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin KPSS merkezi sınavı odaklı gelecek kaygıları ve mesleki beklentileri. (Yayımlanmamış yükseklisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Punch, K. (2014). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar. Çev. (Bayrak vd.) Ankara: Siyasal Kitabevi. Sammons, P., Day, C., Kington, A., Gu, Q., Stobart, G., & Smees, R. (2007). Exploring variations in teachers' work, lives and their effects on pupils: key findings and implications from a longitudinal mixed‐method study. British educational research journal, 33(5), 681-701.
• Sağıroğlu, S. (2013). From precarious employment to precarious life: the case of non-appointed teachers in Turkey. (Unpublished Master’s Thesis). Social Sciences Institute, Middle East Technical University.
• Sezgin, F. & Duran, E. (2011). Kamu personeli seçme sınavı’nın (KPSS) öğretmen adaylarının akademik ve sosyal yaşantılarına yansımaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153, 1-14. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/21488/230331
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for İInformation, 22(2), 63-75. https://doi.org/10.3233/EFI-2004-22201
• Soydan, T. (2012). Eğitimin yapısal dönüşümü bağlamında öğretmenlerin istihdamı: istihdam biçimi farklılıkları üzerine öğretmen ve yönetici görüşlerine dayalı bir araştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-13.
• Strauss, A. & Corbin, J. (2014). Basics of qualitative research techniques. New York: Sage Publications.
• Şahin, C. (2009). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin umutsuzluk düzeyleri. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 271-286.
• Şahin, İ. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmen istihdamı ve mesleki geleceklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
• Taşdemir, M. (2015). Öğretmen adaylarının Türk mili eğitim sistemi üzerine algıladıkları sorunlar. Turkish Studies, 10(7), 881-898.
• Taşgın, A., Sönmez, S. (2010). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Middle Eastern & African Journal of Educational Research. 3, 80-90.
• Thomas, E., & Magilvy, J. K. (2011). Qualitative rigor or research validity in qualitative research. Journal for Specialists in Pediatric Nursing, 16(2), 151-155. https://doi.org/10.1111/j.1744-6155.2011.00283.x
• Toker-Gökçe, A. (2014). Atanamama nedeniyle farklı bir mesleğe yönelen işsiz aday öğretmenleri üzerine bir çalışma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 191- 208.
• Tuncer, M. (2012). Türkiye’deki kadrosuz öğretmen istihdamının kadrosuz istihdam edilen öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 797-818.
• Yeşil, R., & Şahan, E. (2013). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin en önemli sorun, neden ve çözüm yollarına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 123-143.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Genişletilmiş 9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, İ.A., Dursun, B., Pektaş, K. & Altay, A. (2012). Üniversite öğrencilerinin kariyer seçimlerinin demografik özellikler açısından incelenmesi: Pınarhisar MYO örneği,” Electronic Journal of Vocational Colleges, 2(2), 9‐21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejovoc/issue/5393/73137
• Yılmaz, M. (2018). Ücretli öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(25), 102-116. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.153.6
• Yılmaz, N., & Doğan, N. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının meslek tercihlerini etkileyen faktörler: Hacettepe Üniversitesi örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 405-421. 10.17240/aibuefd.2015.15.1-5000128615