OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMAYA YÖNELİK ÖZYETERLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 4, 1771 - 1809, 27.10.2025

Yakup Burak , Büşra Koç Çınar , Emel Özdemir , Cihan Sert

https://doi.org/10.24315/tred.1518994

Öz

Bu çalışmanın amacı okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırmaya yönelik öz yeterliklerinin belirlenmesidir. Çalışmanın örneklemini 2022 yılında Ankara ilinde MEB’e bağlı resmi ve özel okul öncesi eğitim kurumunda görev yapmakta olan 217 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Bu araştırma nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli ile desenlenmiş betimsel bir çalışmadır. Çalışmanın bulguları sonucu okul öncesi öğretmenlerinin özel gereksinimli çocuklara öğretim sunma konusunda güven, etkili öğretim yöntemlerini kullanma ve uyarlama yapma becerisine yönelik yeterlik algısının özel gereksinimli çocuklara yönelik bilgisine göre daha düşük seviyede olduğu saptanmıştır. Araştırma bulgularından elde edilen diğer bir sonuç incelendiğinde; okul öncesi öğretmenlerinin mevcut sınıflarında özel gereksinimli birey olup olmamasına göre kaynaştırmaya yönelik öz yeterlik algılarında anlamlı bir farklılık bulunmadığı saptanmıştır. Özel gereksinimli çocuğun kaynaştırılmasına ilişkin okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik algılarının orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulgularından elde edilen diğer bir sonuca göre özel gereksinimli çocuklara yönelik bilgi, okul öncesi öğretmenlerinin öğrenim durumlarına göre özel eğitimle ilgili yasa ve süreçlere yönelik bilgi, özel gereksinimli çocuklara öğretim sunma konusundaki güven, etkili öğretim yöntemlerini kullanma ve uyarlama yapma becerisine yönelik algı ve özyeterlik toplam puanları arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi öğretmeni , Kaynaştırma , Öz yeterlik.

INVESTIGATION OF PRESCHOOL TEACHERS' SELF-EFFICIENCY TOWARDS INCLUSIVENESS

Öz

The aim of this study is to determine the self-efficacy of preschool teachers towards inclusion. The sample of the study consisted of 217 preschool teachers working in public and private preschool education institutions affiliated to the Ministry of National Education in Ankara in 2022. This research is a descriptive study designed with the survey model, one of the quantitative research methods. As a result of the findings of the study, it was found that preschool teachers' confidence in teaching children with special needs, their perception of competence in using effective teaching methods and their ability to adapt were lower than their knowledge about children with special needs. Another result obtained from the research findings was that there was no significant difference in preschool teachers' self-efficacy perceptions towards inclusion according to whether there were individuals with special needs in their current classrooms. It was concluded that preschool teachers' self-efficacy perceptions regarding the inclusion of children with special needs were at a moderate level. According to another result obtained from the research findings, it was determined that there was a significant difference between knowledge about children with special needs, knowledge about laws and processes related to special education, confidence in teaching children with special needs, perception of the ability to use and adapt effective teaching methods, and self-efficacy total scores according to the education level of preschool teachers.

Anahtar Kelimeler

Preschool teacher , Inclusion , Self-efficacy

Kaynakça

• Ahmetoğlu, E., Burak, Y. ve Acar, İ. H. (2019). Otizmli öğrencilerin katıldıkları başarılı kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamalarına ilişkin öğretmenlerin algıları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 501-514. DOI: 10.32709/akusosbil.465601
• Akalın, S. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan rehber öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin gereksinimleri. International Journal of Early Childhood Special Education, 6(1), 115-142.
• Akalın, S., Demir, Ş., Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H., ve İşcen, F. (2014). The needs of inclusive preschool teachers about inclusive practices. Eurasian Journal of Educational Research, 54, 39-60.
• Akçin, N. (2017). Genel eğitim programları ve özel eğitim uygulamaları. İçinde A. Cavkaytar (Edt.). Özel eğitim. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Aker, G. (2014). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimi hakkındaki tutumları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Altun, T. ve Gülben, A. (2009). Okulöncesinde özel gereksinim duyan çocukların eğitimindeki uygulamalar ve karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 253-272.
• Aptoul-Chalim, C. (2022). Özel gereksinimli çocuklara sahip ebeveynlerin aile stres düzeyi ile aile yılmazlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Argon, R. ve Ertürk, R. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin içsel motivasyonları ve örgütsel kimliğe yönelik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2(2), 159-179.
• Arşit, M. H. (2019). Özel eğitim okulları ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde görev yapan rehberlik öğretmenlerinin özel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin öz yeterliliklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Biruni Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ataman, A. (2011). Kaynaştırmaya giriş. A. Ataman (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş içinde (ss.13-28).Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık
• Ataman, A. (2003). Özel gereksinimi olan çocuklar ve özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Avcı, N., ve Ersoy, Ö. (1999). Okul öncesi dönemde entegrasyonun önemi ve uygulamalarda dikkat edilecek noktalar. Milli Eğitim Dergisi, 144, 68-70.
• Babaoğlan, E., & Yılmaz, Ş. (2010). Öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlilikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345-354.
• Balaban, M., Yılmaz Ö. ve Yıldızbaş F. (Mayıs, 2009). Okul öncesi eğitimde kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresinde sunulmuş sözlü bildiri. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Başpınar, S., ve Sönmez, N. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 1-23.
• Batu, E. S. (2010). Factors for the success of early childhood inclusion and related studies. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(1), 57-71.