Mütercimi Bilinmeyen Manzum Bir Kasîde-i Münferice Tercümesi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 28, 1 - 15

Mutlu Melis Özgeriş Ayşe Ulu

https://doi.org/10.33207/trkede.1384194

Öz

İbnü’n-Nahvî tarafından kaleme alınan Kasîde-i Münferice, sıkıntı ve keder zamanlarında okunan bir dua hükmünde kabul edilmiş Arapça bir manzumedir. Allah’a teslimiyetin, şiddetli sıkıntıların ardından ferahlığın geleceğine olan inancın anlatıldığı bu kasideye Türk edebiyatında birçok tercüme, şerh ve tahmis yazılmıştır. Bu çalışmanın konusunu da kasideye yazılan; ama daha önce kaynaklarda rastlanılmayan bir tercüme oluşturmaktadır. Tercüme, İstanbul Millet Kütüphanesi Ali Emiri Koleksiyonu 34 Ae Manzum 644/3 numarada “Manzum Kasîde-i Münferice Tercemesi” adıyla kayıtlıdır. Eser, manzum-mensur karışık bir mecmuanın 30b-31a varakları arasında yer alır. Kasîde-i Münferice Tercümesi, kaynak metinle aynı beyit sayısına sahip olan mütercimi bilinmeyen manzum bir tercümedir. Tarih bilgisinin de bulunmadığı manzumede mütercimin kaynak metnin anlamını tercümesine yansıtmaya gayret gösterdiği, kaynak metindeki kelimelerin çoğunu manzumesine aynen aldığı, geri kalan kelimelerde ise aynı anlama gelen sözcükleri seçtiği, çekim ve ek kullanımında ise Türkçe yapılardan yararlandığı görülmüştür. Hazırlanan bu çalışmayla tercüme metnine dair tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuş, manzumenin Kasîde-i Münferice tercümeleri arasında yerini alması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk edebiyatı, İbnü’n-Nahvî, Kasîde-i Münferice, tercüme, manzum.

Kaynakça

• ALKAN, Ercan (2012),“Es’ad Erbîlî’nin Tercüme-i Kasîde-i Münferice Adlı Eseri”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, XIII/ 30, 151-172.
• ALZYOUT, Hassan (2013), Kasîde-i Münferice ve İsmâîl Ankaravî’nin Hikem-i Münderice Fî Şerhi’l-Münferice’si, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• ATİK, Necmi (2018), “Antalya Kaleiçi Tekeli Mehmet Paşa Camii Kasîde-i Münfericesi”, İlahiyat Araştırma Dergisi, 10, 15-47.
• ÇAKMAKLIOĞLU, M. Mustafa (2017), “İsmail Rusûhî Ankaravî’nin El-Hikemü’l-Münderice fi Şerhi’l-Münferice Adlı Şerhi ve Tasavvufî Muhtevası”, II. Uluslararası Hacı Bayram-ı Velî Sempozyumu Bildiriler Kitabı 2, Kalem Neşriyat, Ankara, 461-474.
• ÇÖĞENLİ, Mehmed Sadi (2013), “İbnü’n-Nahvî ve el-Kasîdetü’l-Münferice’si”, Turkish Studies, VIII(13), 75-79.
• DOĞAN, Ramadan (2020), “Mustafa Behcet Bin Muhammed Sâlim’in Azvâu’l-Behçe Fî Şerhi’l-Münferice Adlı Eseri”, Rumeli İslam Araştırmaları Dergisi, 5, 115-131.
• DURMUŞ, İsmail ve ELMALI, Hüseyin (2000), “İbnü’n-Nahvî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 21, 163-164.
• ELMALI, Hüseyin (2002), “İbnü’n-Nahvî, el-Kasîdetü’l-Münferice’si ve Tercümesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XVI, 37-56.
• KARA, Rabia (2021), Kasîde-i Münferice’nin Türkçe Şerh ve Tercümeleri ve Mustafâ İsâmeddîn Üsküdârî’nin Şerhü Kasîdeti’l-Münferice’si, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• KAYA, Mahmut (2018), İslâmî Edebiyatta Şaheserler, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay..
• KAYA, Zeliha (2021), Hüseyin Bin Rüstem'in Kasîde-i Münferice Şerhi, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• YAZAR, İlyas (2020), “Edebiyatımızda Kasîde-i Münferice Geleneği ve Ebu Bekir Kânî’nin Manzum Kasîde-i Münferice Tercümesi”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XVIII/1, 191-204.