Kültürel Hegemonya Tartışmaları Çerçevesinde Netflix Türkiye Yerli Dizileri İncelemesi ve İzleyici Deneyimi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 22, 724 - 751, 30.09.2024

Şule Yenigün Altın , Kenan Demirci

https://doi.org/10.37679/trta.1519715

Öz

Uluslararası dijital platformların sahip olduğu geniş içerik çeşitliliği, kültürü yerel olmaktan çıkararak farklı kültürlere kolaylıkla ulaşmamıza yol açmaktadır. Türkiye’de yayın yapan uluslararası dijital platformlardan biri olan Netflix Türkiye orijinal dizileri üzerine yapılan bu çalışmada, Netflix Türkiye’de yayınlanan yerli içerikler ve bu içeriklerin izleyicilerdeki karşılığının ortaya koyulması amaçlanmıştır. Bu amaçla Netflix Türkiye yerli dizileri, Levi Strauss’un dizisel yaklaşımından faydalanılarak incelenmiş ve bu dizilerin izleyicileriyle derinlemesine görüşme yapılmıştır. Görüşmelerde, katılımcıların Netflix Türkiye yapımı olan dizileriyle ilgili ne düşündüklerine ve kültürel bir araç olarak Netflix Türkiye yerli dizilerini nasıl anlamlandırdıklarına ulaşılması hedeflenmiştir. Çalışmanın sonucunda yerli dizi incelemesi ve görüşmelerden elde edilen bulguların birbirini desteklediği sonucuna varılmıştır. İncelenen dizilerde yerel ve kültürel değerler, hayat tarzları ve cinsiyet ilişkileri şeklinde üç ana tema belirlenmiştir. Belirlenen bu temalarda, modern ve geleneksel değerlerin karşıtlıklarını sunan bir anlatı yapısı olduğu dikkat çekmiştir. Netflix Türkiye yerli dizilerinde Türkiye’ye ait yerel ve kültürel unsurların yoğun kullanıldığı ve bu unsurların oryantalist ve mistik ögelerle ilişkilendirildiği görülmüştür. İncelenen dizilerde genellikle sosyoekonomik olarak farklı sınıflara ait yaşam biçimlerinin ve bu yaşam biçimleri arasındaki farklılıkların sunulduğu görülmüştür. Her ne kadar ticari kaygılar güden bir platform olsa da bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, Netflix’in yayın yaptığı ülkelerin kültürlerini ve değerlerini istediği şekilde yeniden üretme gücüne sahip kültürel bir araç olduğunu göstermektedir. Görüşmeciler, platformu bir yandan sahip olduğu ara yüz, kullanıcı algoritmaları, içerik çeşitliliği gibi özellikler için tercih ederken bir yandan da bazı içerikleri sadece gündemden geri kalmama kaygısıyla izlemek zorunda hissettiklerini belirtmişlerdir. Bu durum, Netflix ve izleyiciler arasında kopması güç bağların oluşmasına yol açmaktadır ve böylelikle platform, kullanıcılarını kontrol altında tutmayı başarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Netflix, İzleyici Araştırması, Kültürel Hegemonya, Dijital Platformlar, Türk Dizileri

Netflix Türkiye Local Series Review and Audience Experience within the Framework of Cultural Hegemony Discussions

Öz

The wide range of content available on international digital platforms facilitates easy access to different cultures, moving culture beyond just the local. In this study on original series from Netflix Türkiye, an international digital platform broadcasting in Türkiye, the aim is to explore the local content available on ‘Netflix Türkiye’ and assess its impact on viewers. For this purpose, local series on Netflix Türkiye were analyzed using Levi Strauss's structural approach, and indepth interviews were conducted with viewers of Netflix Türkiye. During the interviews, the goal was to gather information about what participants think of the local series on Netflix Türkiye and how they interpret these series as a cultural tool. The study concluded that the findings from the series and the interviews are mutually supportive. Three main themes have been identified in the examined series: local and cultural values, lifestyles, and gender relations. In these identified themes, it is noteworthy that there is a narrative structure presenting the contrasts between modern and traditional values. It has been observed that local and cultural elements specific to Türkiye are heavily utilized in Netflix Türkiye 's original series, often associated with orientalist and mystical elements. In the series examined, it is generally observed that lifestyles of different socio-economic classes and the differences between these lifestyles are presented. Although it is a commercially driven platform, the results from this study demonstrate that Netflix is a cultural tool capable of reproducing the cultures and values of the countries it operates in, in any way it wishes. Interviewees mentioned that while they prefer the platform for features like its interface, user algorithms, and content variety, they also feel compelled to watch certain content solely to avoid missing out on trends. This situation leads to the formation of strong bonds between Netflix and its viewers, resulting in the platform successfully maintaining control over its users.

Anahtar Kelimeler

Netflix, Audience Research, Cultural Hegemony, Digital Platforms, Turkish Series

Kaynakça

• Ampuja, M. Koivisto, J. Nordenstreng, K. (2020). Historicizing and Theorizing Media and Cultural Imperialism. O. Boyd-Barrett ve T. Mirrlees (Ed.) İçinde Media imperialism Continuity and Change (31-43). London: Rowman ve Littlefield.
• Aydın, D. (2023). Yerel kültürün küreselleşmesi hâlâ mümkün mü?: Netflix Türkiye ve egemen kültür üzerine bir inceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 11 (1), 715-743.
• Aytekin, M. (2023). Dijital platformlarda dezenformasyon ve manipülasyon: Netflix üzerine bir inceleme. F. Altun (Ed.) Toplumlar arası iletişimde yeni dönem enformasyon savaşından dezenformasyon savaşına içinde İstanbul: Paradigma.
• Barrett, O., B. ve Mirrlees, T. (2020). Media imperialism. London: SAGE Publications.
• Biggerstaff, D. (2012). Qualitative research methods in psychology. Psychology: selected papers, 175-206.
• Bogost, I., ve Montfort, N. (2009). Platform studies: Frequently questioned answers. ((Montfort ve Bogost Digital Arts and Culture, December 12–15, 2009, Irvine, California, USA.
• Boz, M., (2018). 2000 sonrası amerikan post-apokaliptik bilimkurgu sinemasında kıyamet ideolojisi. (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Bucciferro, C. (2019). Women and Netflix: disrupting traditional boundaries between television and film. Feminist Media Studies, 1–3. doi:10.1080/14680777.2019.166707
• Büyükbaykal, C. (2014). Küreselleşme ve küresel çağda medya. İstanbul: Derin Yayınları
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage
• Constantinou, C., ve Tziarras, Z. (2018). TV series in Turkish foreign policy: Aspects of hegemony and resistance. New Middle Eastern Studies 8 (1), pp. 23-41.
• Çakır, M. (2014). Görsel kültür ve küresel kitle kültürü, Ankara: Ütopya Yayınevi
• Digitalage, (2020). Erişim adresi: https://digitalage.com.tr/netflix-turkiye-abone-sayisi-ve-elde-edilen gelir-aciklandi/ Erişim Tarihi: 10.07.2024.
• Fain, K., (2019), Netflix: Culturally Transformative and Equally Accessible. In Netflix at the Nexus: Content, Practice, and Production in the Age of Streaming Television, edited by Plothe, T., Buck, A. M., 81–96. New York, NY: Peter Lang
• Fındık, K. (2019). Erişim adresi: https://www.techinside.com/netflixin-turkiye-profili/. Erişim Tarihi: 10.07.2024.
• Fuchs, C. (2010). New imperialism: Information and media imperialism? Global Media and Communication, 6(1), 33-60
• Hachenberger, C. (2019). Narcos and the promotion of an US (Informal) cultural empire based on processes of stereotyping and comparison. In FIAR: Forum for Inter-American Research (Vol. 12, No. 1).
• Hall, S. (2017). Temsil kültürel temsiller ve anlamlandırma uygulamaları. İstanbul: Pinhan Yayıncılık
• Hooks, B. (1992) “Eating the Other: Desire and Resistance,” in Black Looks: Race and Representation, Boston: South End Press, pp. 21–39.
• Jaquet, E. (2021). Netflix, the key to drama series worldwide. Erasmus School of History, Culture and Communication (Master thesis, Erasmus University Rotterdam, Holland)
• Jenner, M. (2018). Netflix and the Re-invention of Television. Cham: Springer International Publishing.
• Kıral, B. (2021). Nitel araştırmada fenomenoloji deseni: türleri ve araştırma süreci. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. Kasım 2021 Cilt: 10 Sayı: 4 ISSN: 2146-9199
• Kırık, A.M. ve Şengül, E. (2021). Suskunluk sarmalı bağlamında “Bir Başkadır” dizisine sosyo psikolojik bir bakış içinde, Kavram ve Kuramlarla Bir Başkadır
• Kwet, M. (2019). Digital colonialism: US empire and the new imperialism in the Global South. Race & Class, 60(4), 3-26.
• La Pastina, A. C. ve Straubhaar, J. D. (2005). Multiple proximities between television genres and audiences: The schism between telenovelas’ global distribution and local consumption. The International Journal for Communication Studies, 67(3), 271–288.
• Lears, T. J. (1985). The concept of cultural hegemony: Problems and possibilities. The American historical review, 567-593.
• Lotz, A. D. (2007). The television will be revolutionized. New York: New York University Pres. Meimaridis, M., Mazur, D., ve Rios, D. (2021). From São Paulo to Seoul: Netflix’s strategies in peripheral markets. Comunicación y Sociedad, 1-26.
• Ntv (2018). Erişim Adresi: https://www.ntv.com.tr/galeri/sanat/sadece-evde-ve-yolda-degil-tuvaletlerde de-film-ve-dizi-izliyoruz-netflix-arasti,TVQZ1TmPQUe2rUUDtXWbig Erişim Tarihi: 10.12. 2022
• Özcan, s., (2022). Netflix’in kültürel yeniden üretimin bir aracı olarak kullanılması, ‘Hakan: Muhafız’ dizisi üzerinden göstergebilimsel bir inceleme (Doktora tezi) İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,İstanbul.
• Özel. C. (2020). Hegemonik gücün hegemonyası ve rızanın üretilmesi. Erişim Adresi. https://www.izpolitik.com/blog-hegemonik-gucun-hegemonyasi-ve-rizanin-uretilmesi-3
• Özkantar, M. Ö. (2023). Changeless Gender Roles in Changing Digital Media Age: An Analysis of the Netflix Serıes “Lucifer” in terms of Femme Fatale. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 6(2), 357-378
• Parc, J. ve LaFever, H. (2021) What does Emily in Paris say about the “Netflix quota” and the “Netflix tax”?, Cultural Trends, 30:5, 466-470, DOI:10.1080/09548963.2021.1991231
• Park, M. (2014). Can fans unravel the Babel of the world’s TV dramas? Erişim Adresi: https://edition.cnn.com/2014/06/09/world/asia/international-dramas-viki/
• Parsa, A. F. (2008). ‘Mutluluk Paradoksu’ Greımas’ın eyleyensel örnekçesiyle. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/308785482_’MUTLULUK_PARADOKSU’_GREIMAS’IN_EYLEYENSEL_ORNEKCESIYLE
• Plothe, T. ve Buck, A. M. (2019). Netflix at the nexus: Content, practice, and production in the age of streaming television. Peter Lang Incorporated, International Academic Publishers.
• Söğütlüler T.,( 2022). Z kuşağının Netflix yerel içeriklerini alımlama biçimleri (Doktora tezi) Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tanç, C. E. (2022). Kültür Endüstrisi Ekseninde Netflix. ISophos:Uluslararası Bilişim, Teknoloji ve Felsefe Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, ss:49-63
• Tanrıvermiş, Ş. (2021). “Oto-oryantalizm bağlamında Atiye dizisi”, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, (Issn:2630-631X) 7(52): 2980-2986. https://smartofjournal.com/files/smartjournal/1026470843_17_52_ID1155_Tanr%C4%B1vermis_2980-2986.pdf
• Torun, A.T ve Girgin, A. M. (2022). Tarihin popüler kültüre eklemlenmesi: Netflix’in docudrama imgeleri. (Ed.) Sarıtaş, İ. Özsoy, A. Kültürek Değişim ve Endüstrileşme Sürecinde Türk Dizileri 2010-2020. içinde (s. 82). İstanbul: İstanbul Ticaret Odası
• Tse, Y. K. (2020). Black Ships? Locating Netflix in Taiwan and Japan. JCMS: Journal of Cinema and Media Studies, 59(3), 143-148.
• TÜİK, (2023). Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT) Kullanim-Arastirmasi-2023-49407#:~:text=T%C3%- 9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=Hanehalk%C4%B1%20bili%C5%9Fim%20 teknolojileri%20kullan%C4%B1m%20ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%- B1,artarak%20%95%2C5%20oldu.&text=%C4%B0nternet%20kullan%- C4%B1m%20oran%C4%B1%2C%2016%2D74,y%C4%B1l%C4%B1nda%20 %87%2C1%20oldu. Erişim Tarihi: 10.07.2024
• Wallerstein, I. M. (2006). European universalism: The rhetoric of power. The New Pres.
• Wang, Y.ve Weng, X. (2022). Analysis on How “Globalization” Affect Netflix to Cultural Diffusion. In 8th International Conference on Humanities and Social Science Research (ICHSSR 2022) (pp. 2082-2086). Atlantis Press
• Wayne, M. L., ve Sandoval, A. C. (2023). Netflix original series, global audiences and discourses of streaming succes. Critical Studies in Television, 18(1), 81-100.
• Yaylagül, L. (2010). Kitle iletişim kuramları: Egemen ve eleştirel yaklaşımlar. Dipnot Yayınları