PRESERVİCE SOCİAL STUDİES TEACHERS' MOTİVATİONS TO TEACHİNG: AN EXPECTANCY-VALUE MODEL

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 2, 581 - 594, 31.08.2021

Vural Tünkler

Öz

In this research, preservice social studies teachers' motivations to teaching was tried to with regard to their the reasons for choice of teaching, satisfaction with the decisions of being a teacher, expectancy beliefs and task values toward teaching. In this research, phenomenology has been used as a qualitative research approach. This study was conducted with the participation of 10 preservice social studies teachers from social studies education at a faculty of education in a state university in Turkey. The interview form was used as data collection tool and the obtained data was analyzed using the descriptive analysis technique. According to the results of the research, it was seen that the prior teaching and learning experiences (socialization influences) were most influential among the reasons for preservice social studies teacher' to choose teaching as a career. It was found that it was followed by intrinsic career value, social utility value (work with children and enhance social equity), fallback career and ability. It was determined that the majority of preservice teachers were satisfied with their decision to become teacher. Preservice teachers reported that their expectancy expectations for teaching were not at the expected level, but their beliefs that they would be an effective teacher in the future (high expectations of success). In addition, it has been determined that preservice teachers have intrinsic and utility value perceptions about teaching profession. Preservice teachers expressed the most utility value for the profession and then stated the intrinsic value.

Anahtar Kelimeler

Motivation for teaching, motivation, teacher education, preservice teachers

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİĞE YÖNELİK MOTİVASYONLARI: BEKLENTİ-DEĞER MODELİ

Öz

Bu araştırmada sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenliğe yönelik motivasyonları; öğretmenliği tercih nedenleri, öğretmen olma kararlarından duydukları memnuniyet durumları, öğretmenliğe yönelik yeterlik beklentileri ile değer algılarından hareketle belirlenmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma yaklaşımlarından olgubilim deseni kullanılarak yürütülen bu araştırma, Türkiye’nin doğusunda yer alan bir devlet üniversitesinin sosyal bilgiler öğretmenliği programında öğrenim gören 10 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Görüşme formu kullanılarak elde edilen veriler betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kariyer olarak öğretmenliği tercih nedenleri arasında ilk sırada önceki öğretme ve öğrenme deneyimlerinin (sosyalleşme etkileri) etkili olduğu, bunu içsel kariyer değerinin, sosyal yarar değerinin (çocuklarla çalışma ve sosyal eşitliği artırma), yedek kariyer ve yeterlik algısının izlediği ortaya çıkmıştır. Öğretmen adaylarının çoğunluğunun öğretmen olma kararlarından memnun oldukları belirlenmiştir. Öğretmen adayları öğretmenliğe yönelik yeterlik beklentilerinin beklenen düzeyde olmadığını ancak gelecekte etkili bir öğretmen olacaklarına olan inançlarını (yüksek başarı beklentilerini) rapor etmişlerdir. Ayrıca öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili içsel ve dışsal değer algısına sahip oldukları tespit edilmiştir. Öğretmen adayları mesleğe yönelik en çok dışsal değeri ifade etmiştir. Bu çerçevede çalışma süresinin kısa olmasını, çocukları şekillendirme ve topluma katkıda bulunmayı dile getirmişlerdir. Öğretmen adaylarının görüşlerinde öğretmenliğin içsel değeri, öğretmenliğin güzel bir meslek olması ve öğretmenliği sevme yönündeki algılarda belirmiştir. Ulaşılan sonuçlar alanyazın doğrultusunda tartışılmış ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik motivasyonu, motivasyon, öğretmen eğitimi, öğretmen adayları

Kaynakça

• Akhan, N. E. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ekonomi konularını öğretmede öz-yeterlik inançları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 28-43.
• Akkuş, Z. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 102-116.
• Akpınar, M., Çolak, K., ve Yiğit, E. Ö. (2012). Öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yeterliklerine yönelik uygulama öğretmenlerinin görüşleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36, 41-67.
• Alderman, M. K. (2004). Motivation for achievement: Possibilities for teaching and learning (2. Baskı). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Ashton, P. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of teacher education, 35(5), 28-32. https://doi.org/10.1177/002248718403500507
• Barlı, Ö., Bilgili, B., Çelik, S., Bayrakçeken, S. (2005). İlköğretim okul öğretmenlerinin motivasyonları: Farklılıkların ve sorunların araştırılması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 391-417.
• Berger, J.-L., ve D'Ascoli, Y. (2012a). Becoming a VET teacher as a second career: Investigating the determinants of career choice and their relation to perceptions about prior occupation. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 40(3), 317-341. https://doi.org/10.1080/1359866x.2012.700046
• Berger, J. L., ve D’Ascoli, Y. (2012b). Motivations to become vocational education and training educators: A person-oriented approach. Vocations and Learning, 5(3), 225-249. https://doi.org/10.1007/s12186-012-9075-z
• Bilim, İ. (2014). Pre-service elementary teachers’ motivations to become a teacher and its relationship with teaching self-efficacy. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 152, 653-661. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.09.258
• Deniz, S., Doğan, U., ve Şahin, N. (2018). Reasons of preservice teachers attending the pedagogical formation certificate program for choosing teaching as a profession. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 132-146. https://doi.org/10.14686/buefad.335442
• Deniz S., ve Görgen İ. (2019). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin mesleki ve alan seçimine yönelik motivasyonel eğilimleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(2), 329-339.
• Dörnyei, Z., ve Ushioda, E. (2011). Teaching and researching motivation (2. Baskı). Harlow, UK: Pearson Education.
• Dündar, Ş. (2014). Reasons for choosing the teaching profession and beliefs about teaching: A study with elementary school teacher candidates. College Student Journal, 48(3), 445-460.
• Eccles, J. S., ve Wigfield, A. (1995). In the mind of the actor: The structure of adolescents' achievement task values and expectancy-related beliefs. Personality and Social Psychology Bulletin, 21(3), 215-225. https://doi.org/10.1177/0146167295213003
• Eccles, J. S. ve Wigfield, A. (2002). Motivational beliefs, values, and goals. Annual Review of Psychology, 53(1), 109-132. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.53.100901.135153
• Eggen, P., ve Kauchak, D. (2010). Educational psychology: Windows on classrooms (8. Baskı). USA: Merrill.
• Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ercan Özaydın, T., Çavaş, P., ve Arslan Cansever, B. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının özyeterlik inançlarının değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 1-30. https://doi.org/10.12984/egeefd.307303
• Eren, A., ve Tezel, K. V. (2010). Factors influencing teaching choice, professional plans about teaching, and future time perspective: A mediational analysis. Teaching and Teacher Education, 26(7), 1416-1428. https://doi.org/10.1016/j.tate.2010.05.001
• Ergen, Y. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının nedenlerinin incelenmesi (Bayburt Eğitim Fakültesi Örneği). Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 62-74.
• Eroğlu, H. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ile mesleğe yönelik tutumlarının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Flores, I. M. (2015). Developing preservice teachers' self-efficacy through field-based science teaching practice with elementary students. Research in Higher Education Journal, 27, 1-19.
• Fokkens-Bruinsma, M., ve Canrinus, E. T. (2012). Adaptive and maladaptive motives for becoming a teacher. Journal of Education for Teaching, 38(1), 3-19. https://doi.org/10.1080/02607476.2012.643652
• Fray, L., ve Gore, J. (2018). Why people choose teaching: A scoping review of empirical studies, 2007–2016. Teaching and Teacher Education, 75, 153-163. https://doi.org/10.1016/j.tate.2018.06.009
• Harris, A., ve Jones, M. (2010). Professional learning communities and system improvement. Improving schools, 13(2), 172-181. https://doi.org/10.1177/1365480210376487
• İnan, C., ve Erkuş, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(12), 94-105. https://doi.org/10.16991/inesjournal.1454
• Jugović, I., Marušić, I., Ivanec, T. P., ve Vidović, V. V. (2012). Motivation and personality of preservice teachers in Croatia. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 40(3), 271-287. https://doi.org/10.1080/1359866X.2012.700044
• Kaçar, R. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve öz-yeterlik algıları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Kahraman, Ü., ve Çelik, K. (2019). Eğitim fakültesi formasyon öğrencilerinin özyeterlik inançları ile mesleki kaygıları arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 353-375. https://doi.org/10.9779/puje.2018.237
• Kaldi, S., ve Xafakos, E. (2017). Student teachers’ school teaching practice: The relation amongst perceived self-competence, motivation and sources of support. Teaching and Teacher Education, 67, 246-258. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.05.019
• Kılınç, A., Watt, H. M. G., ve Richardson, P. W. (2012). Factors influencing teaching choice in Turkey. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 40(3), 199-226. http://dx.doi.org/10.1080/1359866X.2012.700048
• Kyriacou, C., ve Coulthard, M. (2000). Undergraduates' views of teaching as a career choice. Journal of Education for Teaching, 26(2), 117-126. https://doi.org/10.1080/02607470050127036
• Lee, J.-A., Kang, M. O., ve Park, B. J. (2019). Factors influencing choosing teaching as a career: South Korean preservice teachers. Asia Pacific Education Review, 20(3), 467-488. https://doi.org/10.1007/s12564-019-09579-z
• Li, X, ve Zhang, M. (2000). Effects of early field experiences on preservice teachers’ efficacy beliefs. A pilot study. Paper presented at the annual meeting of the American educational research association. New Orleans, LA.
• Nakip, C., ve Özcan, G. (2016). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterlik inançları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 783-795. http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.282380
• Nesje, K., Brandmo, C., ve Berger, J.-L. (2018). Motivation to become a teacher: a Norwegian validation of the factors influencing teaching choice scale. Scandinavian Journal of Educational Research, 62(6), 813-831. https://doi.org/10.1080/00313831.2017.1306804
• O’Neill, S., ve Stephenson, J. (2012). Exploring Australian pre-service teachers sense of efficacy, its sources, and some possible influences. Teaching and Teacher Education, 28(4), 535-545. https://doi.org/10.1016/j.tate.2012.01.008
• Parsons, J. E., ve Goff, S. B. (1980). Achievement motivation and values: An alternative perspective. L. J. Fyans (Ed.). Achievement motivation: Recent trends in theory and research içinde (s. 349-373). New York: Plenum.
• Paulick, I., Retelsdorf, J., ve Möller, J. (2013). Motivation for choosing teacher education: Associations with teachers’ achievement goals and instructional practices. International Journal of Educational Research, 61, 60-70. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2013.04.001
• Pintrich, P. R. (2003). A motivational science perspective on the role of student motivation in learning and teaching contexts. Journal of Educational Psychology, 95(4), 667-686. https://doi.org/10.1037/0022-0663.95.4.667
• Pintrich, P. R. (2013). Motivation and classroom learning. W. M. Reynolds ve G. E. Miller (Ed.). Hands of psychology içinde (s. 103-122). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.
• Pintrich, P. R., ve De Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learnin components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33-40. https://doi.org/10.1037/0022-0663.82.1.33
• Polat, S. (2014). Bir mesleğe/işe sahip olan pedagojik formasyon eğitimi sertifika programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelme nedenleri. International Journal of Human Sciences, 11(1), 128-144. https://doi.org/10.14687/ijhs.v11i1.2740
• Recepoğlu, S., ve İbret, B. Ü. (2019). Mesleki özyeterliğe yönelik sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1091-1097. https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3121
• Ryan, R. M., Bradshaw, E. L., ve Deci, E. L. (2019). Motivation. R. J. Sternberg ve W. E. Pickren (Ed.). The Cambridge handbook of the intellectual history of psychology içinde (s. 391-411). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Richardson, P. W., ve Watt, H. M. G. (2006). Who chooses teaching and why? Profiling characteristics and motivations across three Australian Universities. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 34(1), 27-56. https://doi.org/10.1080/13598660500480290
• Rodriguez-Keyes, E., Schneider, D. A., ve Keenan, E. K. (2013). Being known in undergraduate social work education: The role of instructors in fostering student engagement and motivation. Social Work Education, 32(6), 785-799. https://doi.org/10.1080/02615479.2013.765841
• Sinclair, C. (2008). Initial and changing student teacher motivation and commitment to teaching. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 36(2), 79-104. https://doi.org/10.1080/13598660801971658
• Sözcü, U., Oğuz, S., ve Aydınözü, D. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin coğrafya konularının öğretimine ilişkin öz yeterlikleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 155-178. https://doi.org/10.14781/mcd.28062
• Şahin, C., ve Şahin, S. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, öz-yeterlik inançları ve öğrenciyi tanıma düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 224-238.
• Tang, S. Y.F., Wong, A. K.Y., ve Cheng, M. M.H. (2016). Configuring the three-way relationship among student teachers' competence to work in schools, professional learning and teaching motivation in initial teacher education. Teaching and Teacher Education, 60, 344-354. https://doi.org/10.1016/j.tate.2016.09.001
• Thomson, M. M., ve Palermo, C. (2014). Preservice teachers' understanding of their professional goals: Case studies from three different typologies. Teaching and Teacher Education, 44, 56-68. https://doi.org/10.1016/j.tate.2014.08.002
• Thomson, M. M., ve Palermo, C. J. (2018). Using an expectancy value model to understand teaching motivation among nontraditional preservice teachers: A phenomenological study approach. Action in Teacher Education, 40(2), 151-168. https://doi.org/10.1080/01626620.2018.1424050
• Torsney, B. M., Lombardi, D., ve Ponnock, A. (2019). The role of values in pre-service teachers’ intentions for professional engagement. Educational Psychology, 39(1), 19-37. https://doi.org/10.1080/01443410.2018.1504892
• Uslu, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının özel alan yeterliklerine ilişkin öz-yeterlik inançlarının incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ünlü, İ., Kaşkaya, A., ve Kızılkaya, M. F. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 651-668.
• Wang, W. (2018). ‘I really like teaching, but…’ A mixed methods study exploring pre-service teachers’ motivations for choosing teaching as a career (Yayınlanmamış doktora tezi). University of Glasgow, Scotland.
• Watt, H. M. G., ve Richardson, P. W. (2007). Motivational factors influencing teaching as a career choice: Development and validation of the FIT-Choice Scale. The Journal of Experimental Education, 75(3), 167-202. https://doi.org/10.3200/JEXE.75.3.167-202
• Wigfield, A. (1994). Expectancy-value theory of achievement motivation: A developmental perspective. Educational Psychology Review, 6(1), 49-78. https://doi.org/10.1007/bf02209024
• Wigfield, A., ve Cambria, J. (2010). Students’ achievement values, goal orientations, and interest: Definitions, development, and relations to achievement outcomes. Developmental Review, 30(1), 1-35. https://doi.org/10.1016/j.dr.2009.12.001
• Wigfield, A., ve Eccles, J. S. (1992). The development of achievement task values: A theoretical analysis. Developmental Review, 12(3), 265-310. https://doi.org/10.1016/0273-2297(92)90011-p
• Wigfield, A., ve Eccles, J. S. (2000). Expectancy–value theory of achievement motivation. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 68-81. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1015
• Wigfield, A., Eccles, J. S., Roeser, R. W., ve Schiefele, U. (2008). Development of achievement motivation. W. Damon ve R. M. Lerner (Ed.). Child and adolescent development: An advanced course içinde (s. 406-434). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
• Wigfield, A., Eccles, J. S., Schiefele, U., Roeser, R., ve Davis-Kean, P. (2006). Development of achievement motivation. W. Damon ve N. Eisenberg (Ed.). Handbook of child psychology içinde (s. 933-1002). Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• Wigfield, A. ve Tonks, S. (2002). Adolescents’ expectancies for success and achievement task values during the middle and high school years. F. Pajares ve T. Urdan (Ed.). Academic motivation of adolescents içinde (s. 53-82). Greenwich, Connecticut: Information Age Publishing Inc.
• Yavuz, D. (2009). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve üstbilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, T., ve Şimşek, Ü. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenliği öğrencilerinin coğrafya alanına yönelik öz-yeterliklerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 43-49.