Türkiye’de Farklı Alanlarda Çalışan Sosyal Hizmet Uzmanlarının Etik İkilem ve Etik Karar Verme Durumları Üzerine Nitel Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 2, 313 - 333, 30.04.2023

Umut Solmaz , Doç. Dr. Taner Artan

https://doi.org/10.33417/tsh.1071356

Öz

Bu çalışmanın amacı, sosyal hizmet uzmanlarının etik ikilem ve etik karar vermeye ilişkin görüşlerini tespit etmektir. Bu araştırmada nitel yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini kartopu örneklem yoluyla ulaşılan ve farklı alanlarda çalışan 15 sosyal hizmet uzmanı oluşturmaktadır. Çalışmada demografik bilgi formu ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler mesleki açıdan, çalışılan alan açısından, tutum açısından ve sosyal politika açısından olmak üzere 4 temada toplanmıştır. Katılımcıların tamamının etik ikilem ile karşılaştığı; genel olarak müracaatçının yararını düşündükleri; etik ikilem karşısında süpervizyona ihtiyaç duydukları; savunuculuk rolüne önem verdikleri ve hizmet içi eğitimi gerekli gördükleri bulgularına ulaşılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre sosyal hizmet uzmanlarına hizmet içi eğitim verilmesi, müfredatlara etik konusunda daha fazla ders saati eklenmesi, akademik çalışmaların arttırılması, politika ve mevzuatın etik ihlalleri göz önüne alarak düzenlenmesi ve sosyal hizmet uzmanlarına süpervizyon desteğinin arttırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etik, Etik Karar Verme, Etik İkilem, Sosyal Hizmet

A Qualitative Evaluation of Ethical Dilemma and Ethical Decision-Making Situations of Social Workers Working in Different Fields in Turkey

Öz

The aim of this study is to determine the views of social workers on ethical dilemmas and ethical decision making. Qualitative method was used in this study. The sample of the research consists of 15 social workers who are reached through snowball sampling and working in different fields. Demographic information form and semi-structured interview form were used in the study. The data obtained in the study were collected in 4 themes: in terms of profession, in terms of the field of study, in terms of attitude and in terms of social policy. It was found that all of the participants faced ethical dilemmas, they generally thought of the benefit of the client, they needed supervision in the face of ethical dilemma, they gave importance to the role of advocacy, and they found in-service training necessary. According to the findings, it is recommended to provide in-service training to social workers, to add more course hours on ethics to the curricula, to increase academic studies, to regulate policy and legislation by considering ethical violations, and to increase supervision support for social workers.

Anahtar Kelimeler

Ethic, Ethical Decision Making, Ethical Dilemma, Social Work

Kaynakça

• Acar, H., Çoban, İ. A. ve Polat, G. (2017). Sosyal Hizmetlerde Yanlış Uygulamalar, Etik İhlaller ve Sorunlara İlişkin Bir Araştırma. Ankara: TFK.
• Akbaba, A. ve Erenler, E. (2011). Etik Karar Verme ve Cinsiyet Farklılıkları Üzerine Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi SBE Dergisi, 31,448-464.
• Aldoğan, N. S. (2018). Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Hizmet Uzmanlarının Etik Karar Verme Süreçlerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Arıkan, Ç. (2017). Etik Karar Verme Sürecinde Etkili Olan Faktörler. Sağlık ve Sosyal Politikalara Bakış Dergisi, 1,8-41.
• Artan, T., Özkan, O. A., Açıkgöz, N. ve Salduz, Ç. (2018). Göç Alanında Çalışan Sosyal Hizmet Uzmanlarının Süpervizyon Gereksinimine Bakış Açılarının Değerlendirilmesi. Atlas International Refereed Journal On Social Sciences, 4,1099-1109.
• Banks, S. J. (2001). Ethics and Social Work Values. United Kingdom: Palgrave Mc Millan.
• Berg, L. B. ve Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Bergeson, L. R. ve Gray, B. (2003). Ethical Dilemmas of Reporting Suspected Elder Abuse. Social Work. 48, 1, 96-105.
• Borrmann, S. (2005). Ethical Dilemmas in Social Work with Right-Wing Youth Groups. Journal of Social Work Ethics & Values, 2, 1, 11-24.
• Cılga, İ. (2004). Bilim ve Meslek Olarak Türkiye’de Sosyal Hizmet. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayınları.
• Clifford, D. ve Burke, B. (2004). Moral and Professional Dilemmas in Long-term Assessment of Children and Families. Journal of Social Work, 4, 3, 305-321.
• Comartin, B. E. ve Gonzales, A. A. (2011). Dissonance Between Personaland Professional Values: Resolution of an Ethical Dilemma. Journal of Social Work Ethics & Values, 8,2, 45-58.
• Çocuk Koruma Kanunu. (2005, 7, 3). Resmi Gazete. Sayı: 25876. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf
• Doyle, Z. O., Miller, E. S. ve Mirza, Y. F. (2009). Ethical Decision-Making in Social Work: Exploring Personaland Professional Values. Journal of Social Work Ethics & Values, 6, 1, 14-48.
• Furman, R. (2003). Frameworks for Understanding Value Discrepancies and Ethical Dilemmas in Managed Mental Health for Social Work in the United States. International Social Work, 46, 1, 37-52.
• Giannou, D. (2009). Yüksek Lisans Tezi. The Meaning of Ethics and Ethical Dilemmas in Social Work Practice: A Qualitative Study of Greek Social Workers. School of Health Sciences and Social Care, Brunel University, Greece.
• Gough, J. ve Spencer, E. (2014). Ethics in Action: An Exploratory Survey of Social Worker’s Ethical Decision Making and Value Conflicts. Journal of Social Work Values and Ethics, 11, 2, 23-40.
• Guttman, D. (2006). Ethics in Social Work: A Context of Caring. New York: The Haworth Press.
• Harrington, D. ve Dolgoff, R. (2008). Hierarchies of Ethical Principles for Ethical Decision Making in Social Work. Ethics and Social Welfare, 2, 2, 183-196.
• International Federation of Social Workers. (t.y.). Ethics in Social Work, Erişim adresi: http://www.ifsw.org/en.
• Joseph, V. M. ve Conrad, P. (1989). Social Work Influence On Interdisciplinary Ethical Decision Making In Health Care Settings. Health and Social Work, 22-30.
• Keeney, J. A. (2019). School SocialWorkers’ Perceptions of EthicalDilemmasAssociatedwith Electronic Media Use in School Settings. Children and Schools, 41, 4, 203-211.
• Kutchins, H. (1991). The Fiduciary Relationship: The Legal Basis For Social Workers' Responsibilities To Clients. SocialWork. 36, 106-113.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• McAuliffe, D. (2005). I’m Still Standing: Impacts & Consequences of Ethical Dilemmas for Social Workers in Direct Practice. Journal of Social Ethics & Values, 2,1, 43-62.
• Landau, R. (2000). Ethical Dilemmas in General Hospitals. Social Work in Health Care, 32, 2, 75-92.
• Neuman, P. (2006). Toplumsal Araştırma Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Oruç, İ. (2004). Yüksek Lisans Tezi. İş Etiğinin Kurumsallaştırılması ve Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Proctor, K. E., Howell, M. N. ve Lott, L. C. (1993). Classification and Correlates of Ethical Dilemmas in Hospital Social Work. SocialWork, 38, 2, 166-177.
• Reamer, F. G. (1982). Ethical Dilemmas in Social Service. New York: Columbia UniversityPress.
• Reamer, F. G. (2006). Ethical Standards in Social Work: A Review of The Nasw Code of Ethics. Washington DC: NASW Press.
• Reçber, B. (2020). Sosyal Çalışmacıların Sığınmacılarla Yaptıkları Çalışmalarda Etik Durum: Fransa Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18,1, 317-331.
• Rogers, M. J. (2018). Ethical Dilemmas Facing Clinical Supervisors in Integrated Health Care Settings. Journal of Social Work Ethics & Values, 15,2, 23-36.
• Sheafor, B. W. ve Horejsi, C. R. (2003). Techniques And Guidelines For Social Work. ABD: Pearson Education Inc.
• Tınaz, P. (2009). Çalışma Yaşamından Örnek Olaylar. İstanbul: Beta Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (t.y.). Güncel Sözlük. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Ülgen, H. ve Mirze, K. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Viscarret, J. J., Idareta, F., Ballestero, A. ve Uriz, J. M. (2020). Ethical Dilemmas and Areas of Social Work Intervention in Spain. Journal of Social Service Research, 1-17.
• Wilkins, D. (2012). Ethical Dilemmas in Social Work Practice with Disabled People: Young Adults with Autism. Ethics and Social Welfare, 6, 1, 97-105.
• Zengin, O. ve Çalış, N. (2017). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Mesleki Uygulamaları ve Çalışma Koşulları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28, 1, 47-67.