Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sanal Ortamda Zorbalık Yapma ve Zorbalığa Maruz Kalma Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 30 - 40, 01.07.2019

Fatma Cahide Özçelik Mustafa Kale

Öz

Bu
araştırmada, eğitim fakültesinde öğrenim gören sınıf öğretmeni adaylarının
sanal ortamda zorbalık yapma ve zorbalığa maruz kalma durumlarının incelenmesi
amaçlanmıştır. Araştırma genel tarama modellerinden olan ilişkisel tarama
modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini Gazi Üniversitesi
Sınıf Eğitimi Anabilim Dalında 1., 2., 3. ve 4. sınıf düzeylerinde öğrenim
gören toplam 283 öğrenci oluşturmuştur. Örneklem sayısının belirlenmesi için;
ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzundan yararlanılarak
sınıf düzeylerindeki öğrenci sayıları temele alınmıştır. Tabakalı örnekleme
yöntemi kullanılmış ve evrendeki her alt gruptan 0.05 anlamlılık düzeyi baz
alınarak belirlenen örneklem büyüklüğü ise 283kişi olmuştur. Veri toplama
araçları, araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Anket Formu” ile
Ayas ve Horzum tarafından 2010 yılında geliştirilmiş olan ve iletişime
geçilerek gerekli izinlerin alınmış olduğu “Sanal Zorba/Kurban Ölçeği” dir.
Elde edilen veriler alt amaçlar doğrultusunda SPSS21 programı kullanılarak
analiz edilmiştir. Sınıf öğretmeni adaylarının sanal ortamda zorbalık yapma ve
zorbalığa maruz kalma düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Eğitimi, Sanal zorbalık, Sosyal ağlar, Öğretmen Yetiştirme, Teknoloji

To Examine the Bullying of Classroom Teacher Candidates and Their Exposure to Bullying in the Virtual Environment

Öz

ABSTRACT

In this study,
it was aimed to investigate the bullying and bullying status of the teacher
candidates studying in the faculty of education in a virtual environment. The
research was carried out with relational screening model, which is one of the
general survey models. The research sample consisted of 283 students studying
at the 1st, 2nd, 3rd and 4th grades in the Division of Classroom Education at
Gazi University. The sample size was determined by using the ÖSYS Higher
Education Programs and Quotas Guide. Stratified sampling method was used. Sample
size was determined on the basis of 0.05 significance level from each subgroup
in the universe. Two data collection tools were used. The first is the
"Kişisel Bilgi Anket Formu" developed by the researchers. The second one
is the “Sanal Zorba/Kurban Ölçeği” developed by Ayas and Horzum in 2010, where
the necessary permissions were obtained by contacting. The data were
analyzed by using SPSS21 program for sub-purposes. As a result of
the research, it was found that the level of bullying and bullying status of
the teacher candidates in the virtual environment and the level of bullying
were high.

Anahtar Kelimeler

Classroom Education, Virtual bullying, Social networks, Teacher training, Technology

Kaynakça

• Arıcak, O. T. (2009). Üniversite Öğrencilerindeki Siber Zorbalık Davranışlarının Bir Yordayıcısı Olarak Psikiyatrik Belirtiler. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184. http://eds.a.ebscohost.com/abstract site=eds&scope=site&jrnl=1302597X&AN=36264743&h=1L8NdRChAZVUU4y2GLcoJvH8xuAe%2fnz06yqwKhLNR22M04UxKRADa%2fbII1jfnRcrbzgiQzIOhRBsO%2bEQvaJ%2bVw%3d%3d&crl=c&resultLocal=ErrCrlNoResults&resultNs=Ehost&crlhashurl=login.aspx%3fdirect%3dtrue%26profile%3dehost%26scope%3dsite%26authtype%3dcrawler%26jrnl%3d1302597X%26AN%3d36264743 adresinden erişilmiştir.
• Bayram, N., & Sayılı M. (2013). Üniversite öğrencileri arasında siber zorbalık davranışı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1, 107-116. https://dergipark.org.tr/download/article-file/97756 adresinden erişilmiştir.
• Dalmaz, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde siber zorbalık/mağduriyet, depresyon ve anksiyete arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul. http://genclikbirikimi.org/kunye-4862-universite-ogrencilerinde-siberzorbalikmagduriyet-depresyon-anksiyete-arasindaki-iliskinin-incelenmesi-tez adresinden erişilmiştir.
• Digital (2019). Digital in 2019 global overview. https://wearesocial.com/blog/2019/01/digital-2019-global-internet-use-accelerates adresinden erişilmiştir.
• Dilmaç, B. (2009). Sanal zorbalığı yordayan psikolojik ihtiyaçlar lisans öğrencileri için bir ön çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 9(3), 1291-1325. https://docplayer.biz.tr/10441677-Sanal-zorbaligi-yordayan-psikolojik-ihtiyaclar-lisans-ogrencileri-icin-bir-on-calisma.html adresinden erişilmiştir.
• Elmas, B. (2016). Öğretmen adaylarının siber zorbalık ve siber mağduriyet algı düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Afyon. https://docplayer.biz.tr/56745622-Ogretmen-adaylarinin-sgber-zorbalik-ve-sgber-magdurgyet-algi-duzeylergngn-gncelenmesg-yuksek-lgsans-tezg.html adresinden erişilmiştir.
• Erden, M. (2005). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Epsilon.
• Eroğlu, Y., & Güler N. (2011). Koşullu öz-değer, riskli internet davranışları ve siber zorbalık/mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 118-129. https://dergipark.org.tr/download/article-file/192377 adresinden erişilmiştir.
• İğdeli, F. (2018). Üniversite öğrencilerinin siber zorbalık, siber mağduriyet ve siber zorbalık duyarlılıklarının çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. http://afyonluoglu.org/PublicWebFiles/Reports-TR/Akademi/2018Fatma%20IGDELI_%C3%9Cniversite%20%C3%B6%C4%9Frencileri,%20%20siber%20zorbal%C4%B1k%20ve%20%20siber%20ma%C4%9Fduriyet.pdf adresinden erişilmiştir.
• Karakurt, N. (2014). Öğretmen adaylarının siber zorbalığa maruz kalma dereceleri ve davranışları uygulama dereceleri. (Yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş. https://tez.yok.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Karal, H., & Kokoç, M. (2010). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağ sitelerini kullanım amaçlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 1(3), 251-263. https://www.researchgate.net/publication/230788066_Universite_Ogrencilerinin_Sosyal_Ag_Siteleri_Kullanim_Amaclarini_Belirlemeye_Yonelik_Bir_Olcek_Gelistirme_Calismasi adresinden erişilmiştir.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kavuk, M., & Keser, H. (2015). İlköğretim Okullarında Siber Zorbalık. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31(3). 520-535. http://dx.doi.org/10.16986/HUJE.2015014222
• Köktaş, Ş. K. (2003). Sınıf Yönetimi. Adana: Nobel.
• Küçükahmet, L. (1976). Öğretmen yetiştiren kurum öğretmenlerinin tutumları ‘Program geliştirme açısından yorum’. Ankara: A. Ü. Eğitim Fakültesi.
• Mazman, S. (2009). Sosyal ağların benimsenme süreci ve eğitsel bağlamda kullanımı. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Mutlu, E. (2017). Öğretmen adaylarının siber zorba davranışlara yönelik görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Kayseri. https://tez.yok.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Özdemir, M., & Akar, F. (2011). Lise Öğrencilerinin Siber-Zorbalığa İlişkin Görüşlerinin Bazı Değişkenler Bakımından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 17(4), 605-626. http://pegem.net/dosyalar/dokuman/127974-20120116163632-ozdemir.pdf adresinden erişilmiştir.
• Sakallı, H. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının dijital vatandaşlık düzeyleri ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. http://adudspace.adu.edu.tr:8080/jspui/bitstream/11607/1498/3/10083627.pdf adresinden erişilmiştir.
• Tanrıkulu, T. (2013). Siber Zorbalık ile İlgili Değişkenlerin İncelenmesi ve Gerçeklik Terapisi Yönelimli Bir Müdahale Programının Siber Zorbaca Davranışlar Üzerindeki Etkisi. (Doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya. http://afyonluoglu.org/PublicWebFiles/Reports-TR/Akademi/2013-Siber%20Zorbal%C4%B1kla%20ilgili%20De%C4%9Fi%C5%9Fkenlkerin%20%C4%B0ncelenmesi.pdf adresinden erişilmiştir.
• Türk Eğitim Derneği. (2009). Öğretmen Yeterlilikleri Özet Rapor. http://portal.ted.org.tr/yayinlar/Ogretmen_Yeterlik_Kitap_Ozet_rapor.pdf adresinden erişilmiştir.Yıldırım, A. (2013). Türkiye’de öğretmen eğitimi araştırmaları: yönelimler, sorunlar ve öncelikli alanlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 175-191. http://eb.ted.org.tr/index.php/EB/article/download/1935/506 adresinden erişilmiştir.
• Yıldırım, A. (2013). Türkiye’de öğretmen eğitimi araştırmaları: yönelimler, sorunlar ve öncelikli alanlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 175-191. http://eb.ted.org.tr/index.php/EB/article/download/1935/506 adresinden erişilmiştir.