Öğretmenlerin Öğretmen Failliği Hakkında Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 137 - 154, 30.12.2024

Beyzanur Sayın , Ahmet Keskin

https://doi.org/10.52797/tujped.1589368

Öz

Bu araştırmada öğretmenlerin, öğretmen failliği ile ilgili görüşleri alınarak öğretmen failliğini etkileyen etmenleri incelemek amaçlanmıştır. Nitel araştırma, olgubilim deseninde gerçekleştirilen araştırmanın katılımcıları kartopu örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırma Ankara merkez ilçelerinde farklı ortaokullarda görev yapan 10 katılımcı ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizden yararlanılarak, tema, alt tema ve kodlar şeklinde sunulmuştur. Yapılan analizler sonucunda üç ana temaya ulaşılmıştır. Bunlar; güçlendirici etmenler, çevre ve sistem olarak adlandırılmıştır. Görüşme sonucunda öğretmenlerin fail olmalarında okul ortamının, fiziksel şartların, iletişimin büyük etkisinin olduğunu ifade ettikleri gözlemlenmiştir. Öğretmenlerin sistem ve çevre hakkında görüşleri ile failliklerinde olumlu ve olumsuz etkilerin belirgin şekilde olduğu gözlenmiştir. Öğretmenlere göre eğitim politikalarında daha az etkili olmaları kendileri üzerinde değersizlik ve yalnızlık hissiyatı oluşturduğu için failliklerini etkilemektedir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin mesleki anlamda failliklerini olumlu etkileyeceğini düşünerek lisansüstü eğitime yöneldikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

öğretmen failliği,, öğretmen etkenliği, öğretmen aktörlüğü, öğretmen görüşleri

Examining Teachers’ Opinions About Teacher Agency

Öz

This study aimed to examine the factors affecting teacher agency by taking teachers' views on teacher agency. The participants of the research, which was carried out in qualitative research and phenomenology design, were determined by snowball sampling method. The research was conducted with 10 participants working in different middle schools in the central districts of Ankara. An interview protocol was used as a data collection tool. The data obtained were presented in the form of themes, sub-themes, and codes using content analysis. As a result of the analysis, three main themes were reached. These were named as empowering factors, environment, and system. As a result of the interviews, it was observed that teachers stated that the school environment, physical conditions, and communication had a significant impact on their agencies. Teachers' views on the system and the environment and the positive and negative effects on their perpetration were observed to be significant. According to the teachers, the fact that they are less effective in educational policies affects their agency, creating a feeling of worthlessness and loneliness. As a result of the research, it was observed that teachers were inclined towards postgraduate education, thinking that it would positively affect their professional agency.

Anahtar Kelimeler

teacher agency, teacher effectiveness, teacher acting, teacher's opinion

Kaynakça

• Ak, E., Eser, S., Bat, A., Zengin, Z., Yıldız, B. ve Kılıççı, Ş. (2023). Ortaokullarda görevli öğretmenlerin karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve önleme yöntemleri. Premium e-Journal of Social Sciences, 7(37), 1902-1922.
• Babichenko, M., Segal, A., & Asterhan, C. S. (2021). Associations between problem framing and teacher agency in school-based workgroup discussions of problems of practice. Teaching and Teacher Education, 105, 103417.
• Bellibaş, Ş., Çalışkan, Ö. ve Gümüş, S. (2019). Öğretmen failliği ölçeği‟nin (ÖFÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 1-11. Doi: 10.24315/trkefd.406391
• Biesta, G. ve Tedder, M. (2007). Agency and learning in the lifecourse: Towards an ecological perspective. Studies in the Education of Adults, 39(2). https://doi.org/10.1080/02660830.2007.11661545
• Biesta, G., Priestley, M., & Robinson, S. (2015). The role of beliefs in teacher agency. Teachers and teaching, 21(6), 624-640.
• Biesta, G., & Tedder, M. (2006). How is agency possible? Towards an ecological understanding of agency-as-achievement. Learning lives: Learning, identity, and agency in the life course.
• Bridwell-Mitchell, E. N. (2015). Theorizing teacher agency and reform: How institutionalized instructional practices change and persist. Sociology of education, 88(2), 140-159.
• Chaaban, Y., Arar, K., Sawalhi, R., Alhouti, I., & Zohri, A. (2021). Exploring teachers’ professional agency within shifting educational contexts: A comparative study of Lebanon, Qatar, Kuwait, and Morocco. Teaching and Teacher Education, 106, 103451.
• Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma gore nitel araştırma ve araştırma deseni (3. Baskıdan Çeviri). (Çeviri Editörleri: M. Bütün ve S.B. Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Çolak, M., Yükselen, C.A. ve Doğru, M. (2023). Ortaokul öğretmenlerinin karşılaştıkları stress kaynakları üzerine bir araştırma: Hatay örneği. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 196-209.
• Drayton, B., Bernstein, D., Schunn, C. & McKenney, S. (2020). Consequences of curricular adaptation strategies for implementation at scale. Science Education, 104, 983–1007.
• Emirbayer, M., ve Mische, A. (1998). What is agency? American Journal of Sociology, 103, 962–1023. Erdem, C. (2020). A new concept in teacher identity research: teacher agency. Adiyaman Univesity Journal of Educational Sciences, 10(1), 32-55.
• Grimmett, P.P. & Chinnery, A. (2009) Bridging Policy and Professional Pedagogy in Teaching and Teacher Education: Buffering Learning by Educating Teachers as Curriculum Makers, Curriculum Inquiry, 39(1), 125-143.
• Gül, İ., & Dikbaş, E. (2023). Eğitimcilerin Lisansüstü Eğitim Almalarına İlişkin Öğretmen ve Yönetici Görüşlerinin İncelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(1), 40-55.
• Hızlı Alkan, S. & Priestley, M. (2019) Teacher mediation of curriculum making: the role of reflexivity, Journal of Curriculum Studies, 51(5), 737-754.
• Hughes, S., & Lewis, H. (2020). Tensions in current curriculum reform and the development of teachers’ professional autonomy. The Curriculum Journal, 31(2), 290-302.
• İlter, İ. (2020). Lisansüstü öğrenim gören öğretmenlerin lisansüstü eğitime yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 263-292.
• Jenkins, G. (2020). Teacher agency: The effects of active and passive responses to curriculum change. The Australian Educational Researcher, 47, 167-181.
• Keskin, H. (2023). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim alma nedenlerinin incelenmesi International Social Sciences Studies Journal, 9(109) 6094- 6104. http://dx.doi.org/10.29228/sssj.685 20
• Liu, S., Hallinger, P., & Feng, D. (2016). Supporting the professional learning of teachers in China: Does principal leadership make a difference? Teaching and Teacher Education, 59, 79-91.
• Lunenburg, F. C., & Ornstein, A. (2012). Educational administration: Concepts and practices (Sixth edition). Sage Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri, https://oygm.meb.gov.tr/dosyalar/StPrg/Ogretmenlik_Meslegi_Genel_Yeterlikleri.pdf adresinden erişim sağlanmıştır.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2023). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun & A. Ersoy, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü (2002). Öğretmen yeterlilikleri. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. (2024). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2023/2024. 1 Aralık 2024 tarihinde https://sgb.meb.gov.tr/www/mill-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-20232024/icerik/629 adresinden erişildi.
• Mutlu, G. (2017). Professional space and agency: The case of in-service language teachers. Journal of Teacher Education and Educators, 6(2), 157-176.
• Oolbekkink-Marchand, H.W., Hadar, L.L., Smith, K., Helleve, I. & Ulvik, M. (2017). Teachers‟ perceived professional space and their agency. Teaching and Teacher Education, 62,37-46. http://dx.doi.org/10.1016/j.tate.2016.11.005
• OECD (2019), TALIS 2018 Results (Volume I): Teachers and School Leaders as Lifelong Learners, TALIS, OECD Publishing, Paris. https://doi.org/10.1787/1d0bc92a-en
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün & S. Beşir Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Priestley, M., Edwards, R., Priestley, A., ve Miller, K. (2012). Teacher agency in curriculum making: Agents of change and spaces for manoeuvre. Curriculum Inquiry, 42(2), 191-214.
• Priestley, M., Biesta, G.J.J.&Robinson, S. (2015). Teacher agency: what is it and why does it matter? In R. Kneyber & J. Evers (eds.), Flip the System: Changing Education from the Bottom Up. London: Routledge.
• Priestley, M., Robinson, S., & Biesta, G. (2011, September). Mapping teacher agency: An ecological approach to understanding teachers’ work. In Paper presented at the Oxford Ethnography and Education conference (p. 1).
• Sevim, O. ve Yılmaz, D. (2024). 2023 tarihli Türkçe dersi sınav uygulamalarındaki değişikliğe ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (39), 148-167.
• Tan-Şişman, G. (2021b). Öğretmenlerin Öğretim Programına Yönelik Görüşleri ve Deneyimleri. In The Ninth International Congress on Curriculum and Instruction Conference Proceedings (p.92-104).
• Toprak, E. ve Taşğın, Ö. (2017). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim yapmama nedenlerinin incelenmesi. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 599-615
• Turhan, M., & Yaraş, Z. (2013). Lisansüstü programların öğretmen, yönetici ve denetmenlerin mesleki gelişimine katkısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(43), 200-218.
• Ünsal, S. ve Görücü, Y. D. (2023). Öğretmen motivasyonunu etkileyen öğrenci, veli ve yönetici davranışları. Kahramanmaraş Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 148–170.
• Yaylı, D. (2017). Türkçe Öğretmen adaylarının yetki kazanmada yaşadıkları gerilimlerle başa çıkma stratejileri. Avrasya Eğitim Araştırmaları Dergisi, 17(68), 187-202.
• Yazıcı, S.D. ve Cemaloğlu, N. (2022). Türkiyenin öğretmen profilinin OECD ülkeleri ile karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 15-40.
• Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12. Baskı.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.