Profesyonel Turist Rehberliği Mesleğinin Aile Yaşantısı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir İncelemeAn Analyze On Determınatıon Of The Effects Of Professıonal Tourıst Guıdıng Busıness On Famıly Lıfe

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 2, 21 - 41, 01.07.2014

Özge Güdü Demirbulat

Öz

Bireyin yaşamında iş ve aile rolleri önemli bir yer tutmaktadır. Ancak iş veya aileden herhangi birine ait görevlere daha fazla zaman ya da enerji ayrıldığında veya bağlılık gösterildiğinde, diğer taraf ihmal edilmekte ve bu tarafın sorumlulukları tam anlamıyla yerine getirilememektedir. Günümüzde profesyonel turist rehberleri, turizm sektörünün en önemli unsurlarından biri haline gelmiştir. Öte yandan; turist rehberlerinin işlerini başarılı bir şekilde yapması ve bu mesleği uzun yıllar icra etmeleri, turizm sektörünün olumlu gelişimi açısından önemli görülmektedir. Bu durumda; turist rehberlerinin iş yaşamlarının aile yaşantısı üzerindeki etkilerinin incelenmesi ve anlaşılması turist rehberlerinin başarıları için önem taşımaktadır. Profesyonel turist rehberlerinin iş ve aile yaşantısında çatışmanın yaşanmasına sebep olabilecek nitelikte iş hayatına ve çalışma koşullarına sahip olduğu düşünülmektedir. Bu çerçevede araştırmanın amacı; profesyonel turist rehberlerinin iş ve aile ilişkisine yönelik algı ve tutumlarını belirlemektir. Araştırmanın amacı doğrultusunda Trabzon Bölgesel Rehberler Odası’na (TRO) kayıtlı eylemli profesyonel turist rehberleri örneklem olarak seçilmiştir. Araştırma sonuçlarının ortaya koyduğu bulgulara göre; eylemli profesyonel turist rehberlerinin iş ve aile ilişkisine yönelik algı ve tutumlarının olumlu yönde gerçekleştiğini söylemek mümkündür

Anahtar Kelimeler

İş, Aile, İş-Aile Çatışması, Profesyonel Turist Rehberliği, Trabzon.

AN ANALYZE oN DETERMINATION oF THE EFFECTS oF PROFESSIONAL TOURIST GUIDING BUSINESS oN FAMILY LIFE

Öz

Both work and family roles for individual’s life are important. These roles affect each other mutually, such as when a person gives more attention and time and consumes more energy to one of them than the other one, the other role is usually ignored and the responsibilities of this role cannot be fulfilled sufficiently. Tourist guides are one of the key players in the tourism sector. Moreover, their success in their work life seems to be among the important factor that contributes to the development of tourism. So analyzing and determining the effects of tourist guides’ work life on their family life

Anahtar Kelimeler

Occupation, Family, Work-Family Conflict, Professional Tourist Guide, Trabzon

Kaynakça

• Ap, J. and Kevin K. F. W. (2001). Case Study on Tour Guiding: Professionalism, Issues and Problems. Tourism Management, 22, 551–563.
• Apaydın, Ç. (2011). “Öğretim Üyelerinin İşe Bağımlılık Düzeyi ile İş-Yaşam Dengesi ve İş-Aile Yaşam Dengesi Arasındaki İlişki”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, T.C. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Politikası Anabilim Dalı, Ankara.
• Aras, M. ve Karakiraz, A. (2013). Zaman Temelli İş Aile Çatışması, Düşük Başarı Hissi ve İş Tatmini İlişkisi: Doktora Yapan Araştırma Görevlileri Üzerinde Bir Araştırma. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1 (4), 1-13.
• Arslantürk, Y.; Altunöz, Ö. ve Çalık, A. Ö. (2013). Turist Rehberliği Hizmet Kalitesi Ölçümü: Servqual Yaklaşımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (27), 107-118.
• Bardakoğlu, Ö.; Akgündüz, Y. ve Alkan, C. E. (2014). Seyahat Acentesi Çalışanlarının İş-Aile ve Aile-İş Yaşamı Çatışmalarının İşten Ayrılma Niyetlerine ve Duygusal Tükenmişliklerine Etkisi. 15. Ulusal Turizm Kongresi, 13-16 Kasım, Ankara, ss.1057-1069.
• Bruck, C. S.; Allen, T. D. and Spector, P. E. (2002). The Relation Between Work–Family Conflict and Job Satisfaction: A Finer-Grained Analysis. Journal of Vocational Behavior, 60 (3), 336-353.
• Coşkuner, S. ve Şener, A. (2013). Akademisyenlerin İş ve Aile Karakteristiklerinin Evlilik, Aile ve Yaşam Tatmini İle İlişkisi: İş ve Aile Çatışmasının Aracı Rolü. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi. http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleleler_cerceve.htm (10 Mart 2014).
• Çakmak Doruk, N. (2008). “Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Bireylerin Performansları Üzerine Etkisinde İş ve Yaşam Tatmininin Rolü”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Çakır, A. (2010). “Profesyonel Turist Rehberlerinin Çalışma Biçimi ve Mesleki Eğitim Süreleri ile İş Tatmini Arasındaki İlişki”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Erzurum.
• Çakır, M. (2011). “Turizm Sektöründe İş-Aile Çatışması: Ankara’daki 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çarıkçı, İ. H. ve Çelikkol, Ö. (2009). İş-Aile Çatışmasının Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (9), 153-170.
• Çelik, M. ve Turunç, Ö. (2011). Duygusal Emek ve Psikolojik Sıkıntı: İş–Aile Çatışmasının Aracılık Etkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40 (2), 226-250.
• Çolakoğlu, O. E.; Epik, F. ve Efendi, E. (2010). Tur Yönetimi ve Turist Rehberliği. (Güncellenmiş 2. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Daskın, Hasan. (2011). “The Effects of Positive Affectivity and Support on Work-Family and Family-Work Conflict: A Study of Employees In Travel Agencies”. Master of Science in Tourism Management, Eastern Mediterranean University, Gazimağusa, North Cyprus.
• Deery, M. ve Jago, L. (2009). A Framework for Work-Life Balance Practices: Addressing the Needs of the Tourism Industry. Tourism and Hospitality Research, 9 (2), 97–108.
• Demircan, M. (2007). “Vergi Hukuku Açısından Profesyonel Turist Rehberliği”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Demirel, Tolga. (2014). “Tükenmişlik ve İşe Adanmanın Öncülleri; Uçuş Teknisyenleri Üzerinde Bir Araştırma”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Deniz, N. ve Özalp, B. (2014). The Effect of Organizational Culture On Work-Family Life Conflict. Research Journal of Business and Management, 1 (1), 1-13.
• Doğan, H.; Üngüren, E. ve Dönmez Kesgin, D. (2010). Meslek ve Aile Yaşamı İlişkisi: Profesyonel Turist Rehberlerine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Yaşar University, 20 (5), 3430-3442.
• Efeoğlu, İ. E. (2006). “İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Efeoglu, İ. E. ve Özgen, H. (2007). İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 237-254.
• Erdamar, G. ve Demirel, H. (2014). Investigation of Work-Family, Family-Work Conflict of the Teachers. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 4919 – 4924.
• Erkmen, T. ve Esen, E. (2014). Work-Family, Family-Work Conflict and Turnover Intertions Among the Representatives of Insurance Agencies. Journal of Business, Economics & Finance, 3 (3), 302-313.
• Eker, I. ve Özmete, E. (2012). Harmony Between Work-Family Life and Individual Life: The Reflection of the Demands of Working and Family Lives on the Individual Life. İİB International Refereed Academic Social Sciences Journal, 3 (4), 1-15. www.iibdergisi.com (7 Mart 2014).
• Erben, G. S. ve Ökten, A. B. (2014). Paternalist Liderlik ve İşe İlişkin İyilik İlişkisinde İş-Yaşam Dengesinin Rolü. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 22, 103-121.
• Ertemli, H. B. (2011). “İş Aile ve Aile İş Çatışmalarının İşe Cezbolma Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Ghayyur, M. ve Jamal, W. (2012). Work-Family Conflicts: A Case of Employees’ Turnover Intention. International Journal of Social Science and Humanity, 2 (3), 168-174.
• Giray, M. D. ve Ergin, C. (2006). Çift-Kariyerli Ailelerde Bireylerin Yaşadıkları İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Kendini Kurgulama Davranışı ve Yaşam Olayları ile İlişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 21 (57), 83-101.
• Gordon, Judith R.; Whelan-Berry, K. S. and Hamilton, E. A. (2007). The Relationship Among Work-Family Conflict and Enhancement, Organizational Work-Family Culture, and Work Outcomes for Older Working Women. Journal of Occupational Health Psychology, 12 (4), 350-364.
• Güzel, F. Ö. (2007). “Türkiye İmajının Geliştirilmesinde Profesyonel Turist Rehberlerinin Rolü (Alman Turistler Üzerine Bir Araştırma)”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Güzel, Ö.; Atilla Gök, G. ve Büyüker İşler, D. (2013). Duygusal Emek ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10 (3), 107-123.
• Güzel, Ö.; Türker, A. ve Şahin, İ. (2014). Profesyonel Turist Rehberlerinin Algıladıkları Mesleki Engelleri Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2, 173-190.
• Kanten, P.; Yeşiltaş, M. ve Akdağ, G. (2014). Kariyer Engellerinin Mutluluk Üzerindeki Etkisinde Kariyer Motivasyonunun Rolü: Otel İşletmelerinde Kadın İşgörenler Üzerinde Bir Uygulama. 15. Ulusal Turizm Kongresi, 13-16 Kasım, Ankara, ss.411-430.
• Karatepe, O. M. ve Uludağ, O. (2008). Affectivity, Conflicts in the Work-Family Interface, Hotel Employee Outcomes. International Journal of Hospitality Management, 27, 30-41.
• Kılıç, R. ve Ö. Sakallı, S. (2013). Örgütlerde Stres Kaynaklarının Çalışanların İş-Aile Çatışması Üzerine Etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (3), 208-237.
• Köroğlu, A.; Köroğlu, Ö. ve Sarıoğlan, M. (2007). Türk Mutfağının Tanıtılmasında Profesyonel Turist Rehberlerinin Rolüne İlişkin Ampirik Bir Çalışma. I. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Ekinlikler, 4-5 Mayıs, Antalya.
• Köroğlu, Ö. (2011). “İş Doyumu ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Performanslar İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Köroğlu, Ö. (2012). İçsel ve Dışsal İş Doyum Düzeyleri ile Genel İş Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13 (2), 275 – 289.
• Köroğlu, Ö. (2013). Turist Rehberlerinin İş Yaşamındaki Rolleri Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 91-112.
• Köroğlu, Ö. (2014). Meslek Seçimi İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Turizm Rehberliği Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (2), 137-157.
• Lövhöiden, C., Yap, M. H. T. ve Ineson, E. M. (2011). Work-Family Conflict and Enrichment in the Norwegian Hotel Industry. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 11 (4): 457-482.
• Mete, M., Ünal, Ö. F. ve Bilen, A. (2014). Impact of Work-Family Conflict and Burnout on Performance of Accounting Professionals. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 131, 264 – 270.
• Metin, O. ve Koyuncu, Ö. (2013). Sarp Sınır Kapısı’nın Hopa’da Yaşayan Ailelere Etkileri. Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (1), 1-30.
• Mustafayeva, L. (2013). “İş-Aile Çatışmalarının Hayat Memnuniyeti Üzerindeki Etkisi: Türkiye ve İngiltere’deki Akademisyenlerin Karşılaştırılması”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Sakarya.
• Önel, N. (2006). “İş-Aile Çatışmasının Çalışan Kadının Aile İçi İlişkiler Üzerine Etkileri”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Öter, Z. (2007). “Seyahat Acentelerinde Pazarlama Bilgi Sistemlerine Turist Rehberlerinin Katkıları: Ege Bölgesi Örneği”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özdemir Yılmaz, G. (2011). Lisans Düzeyinde Turist Rehberliği Eğitimi Alan Öğrencilerin Mesleğe Bakış Açılarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (26), 281.298.
• Özdevecioğlu, M. ve Çakmak Doruk, N. (2009). Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Çalışanların İş ve Yaşam Tatminleri Üzerindeki Etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, 69-99.
• Özkabakçı, T. (2010). “The Relationship Between Levels of Work-Family Conflict and Job Satisfaction of the Employees: An Application in Information and Communication Technology Services Sector”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Öztürk, N. (2008). “Evli Bayan Öğretmenlerde İş-Aile Çatışmasının İş Stresi ve Performansa Etkileri”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Pala Morkoç, T. ve Tepeci, M. (2014). İzmir Şehir Otelleri Çalışanlarında İş-Aile ve Aile-İş Çatışması Düzeylerinin ve Boyutlarının Belirlenmesi. 15. Ulusal Turizm Kongresi, 13-16 Kasım, Ankara, ss.1265-1274. Profesyonel Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği. (2013).
• http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/02/20130223-10.htm] (Erişim 22 Mart 2014).
• Sarıışık, M. ve Yazıcı, M. C. (2013). “Profesyonel Turist Rehberlerinin Mesleki Sorunlarına Yönelik Bir Değerlendirme”. Muammer Mesci (Ed.) 12. Geleneksel Turizm Paneli Bildiriler Kitabı, 105-117, SİDAS.
• Solmaz, C. (2011). “Turizm Politikalarının Oluşturulmasında Turist Rehberlerinin Rolü”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Antalya.
• Şen Şahin, S. ve Avcıkurt, C. (2013). Turist Rehberlerinin İletişim Yeterlilikleri: Turistlerin Görüşlerinin Chaid Analizi ile Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (29), 303-327.
• Şimşek, G. (2012). Turizm Rehberliği Eğitiminde Teknoloji İvmesi: Etkileşimli Sanal Ortam. Turizm Eğitimi Konferansı – Tebliğler, 17-19 Ekim 2012, Ankara, ss.426-434.
• Yenipınar, U. ve Zorkirişci, A. (2013). Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Turist Rehberliği Eğitimi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 111-136.
• Temizkan, S. P. (2010). “Profesyonel Turist Rehberlerinin Turizm Pazarlamasındaki Rolüne Etkisi Açısından Hizmet İçi Eğitim Seminerleri”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Toker, A. (2011). “Kültür Turizminin Sürdürülebilirliğinde Profesyonel Turist Rehberlerinin Rolü: Ankara Örneği”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya Tutkunluk: İş Yükü, Esnek Çalışma Saatleri, Yönetici Desteği ve İş- Aile Çatışması ile İlişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (3-4), 155-179.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İş-Aile, Aile-İş Çatışması, Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Savunma Sektöründe Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 209-232.
• Uysal, B. (2007). “Work-Family Conflict and Its Relation to Organizational Outcomes and an Application in Banking Sector”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yazıcıoğlu, İ., Tokmak, C. ve Uzun, S. (2008). Turist Rehberlerinin Rehberlik Mesleğine Bakışı. Üniversite ve Toplum Dergisi, 8 (2), 1-19.
• http://www.tro.org.tr/uyelik/uyeler.html (20.10.2014).
• http://www.tureb.org.tr/index.php?mod=uye_listele&ulke_bolge=0&uye_oda=-1&dil=-1&list ele1=+++Listele+++ (10.10.2014).