İtiraf Toplumunda Mahremiyetin Kamusallaşması ya da Akışkan Modern Dünyada Mahremiyetin Anlam Yitimi

Yıl 2024, Sayı: 45, 29 - 51, 30.06.2024

Ülhak Çimen

https://doi.org/10.17829/turcom.1373166

Öz

20. ve 21. yüzyılın en önemli sosyologlarından biri olan Zygmunt Bauman akışkan modern çağa özgü çeşitli toplum biçimlerinden bahsetmektedir. Düşünür, kitle iletişim araçlarının gerçekliği değiştirmediğini tam tersini temsil ettiğini iddia etmektedir. Ona göre mahremiyet, gizlilik, sır gibi özel alana ilişkin durumlar akışkan modern dünyada önemsizleştirilmiş ve bu durumların itiraf edilmesi özgürlük şekliyle gösterilmiştir. Bu çalışmada Bauman’ın akışkan modern çağa özgü kavramsallaştırdığı toplum biçimlerinden biri olan itiraf toplumunun kitle iletişim araçlarının en önemlilerinden biri olan televizyonda ne şekilde gösterildiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılan araştırmada önce literatür taramasıyla Bauman’ın itiraf toplumuna özgü düşünceleri birincil kaynaklara müracaat edilerek ortaya çıkartılmış, daha sonra ise içerik analizi tekniğiyle Bauman’ın itiraf toplumuna özgü söylemleri somut ve anlaşılır hale getirilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda Türkiye’de yayınlanan gündüz kuşağı programları incelenmiş ve örnek olay olarak “Esra Erol’da” programı seçilmiştir. Bu programın seçilme nedeni, ilgili programın itiraf toplumu söyleminin ahlaki değerler ve toplumsal kıymet boyutlarını aşan içerikler sunmasıdır. 11 günlük yayın içeriği itiraf toplumu çerçevesinde analiz edilen programda, insanların normal yaşantılarında yakın çevrelerine bile anlatmaktan çekinebileceği konuların kamusal hale getirildiği ve söz konusu kamusallığa neden olan bu dilin normalleştiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akışkan Modernite, İtiraf Toplumu, Mahremiyet, Televizyon, Zygmunt Bauman

The Publicization of Privacy in the Confessional Society or the Loss of Meaning of Privacy in the Liquid Modern World

Öz

One of the most important sociologists of the 20th and 21st centuries, Zygmunt Bauman, discusses various forms of society specific to the liquid modern age. He argues that mass media does not change reality but represents the opposite. According to him, situations related to private areas such as privacy, secrecy, and confidentiality have been trivialized in the liquid modern world, and the disclosure of these situations has been presented as a form of freedom. This study aims to uncover how television, one of the most significant mass media platforms, portrays the confessional society, a societal form conceptualized by Bauman for the liquid modern age. First, this study reveals Bauman’s thoughts specific to the confessional society by referencing primary sources during the literature review. Then, it endeavors to make Bauman’s specific discourses on the confessional society concrete and understandable using content analysis technique. In this context, daytime television programs broadcasted in Türkiye were examined, and the program “Esra Erol’da” was selected as a case study. The reason for choosing this program is that it offers content that goes beyond the moral values and social value dimensions of the confessional society discourse. In the program analyzed within the framework of the confessional society, it was found that topics people might hesitate to share even with their close circles in their daily lives were made public over an 11-day period, leading to the normalization of the language contributing to such publicity.

Anahtar Kelimeler

Liquid Modernity, Confessional Society, Privacy, Television, Zygmunt Bauman

Kaynakça

• Agamben, G. (2013). Kutsal insan egemen iktidar ve çıplak hayat (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları. Arendt, H. (2012). İnsanlık durumu (B. S. Şener, Çev.). İletişim Yayınları.
• Aziz, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma ve yöntem teknikleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bauman, Z. (2010). Etiğin tüketiciler dünyasında bir şansı var mı? (F. Ç. İ. Katırcı, Çev.). De Ki Basım Yayım.
• Bauman, Z. (2011a). Bireyselleşmiş toplum (Y. Alogan, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2011b). Yaşam sanatı (A. Sarı, Çev.). Versus Kitap.
• Bauman, Z. (2013). Postmodernizm ve hoşnutsuzlukları. (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2014a). Bu bir günlük değildir (D. Kizen, Çev.). Jaguar Kitap.
• Bauman, Z. (2014b). Modernlik ve müphemlik (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2014c). Siyaset arayışı (T. Birkan, Çev.). Metis Yayınları.
• Bauman, Z. (2017a). Akışkan modern dünyadan 44 mektup (P. Siral, Çev.). Habitus Yayıncılık.
• Bauman, Z. (2017b). Akışkan modernite (S. O. Çavuş, Çev.). Can Sanat Yayınları.
• Bauman, Z. (2017c). Yasa koyucular ile yorumcular (K. Atakay, Çev.). Metis Yayıncılık.
• Bauman, Z. (2018a). Avrupa (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2018b). Kuşatılmış toplum (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2018c). Modernite, kapitalizm, sosyalizm küresel çağda sosyal eşitsizlik (F. D. Ergun, Çev.). Say Yayınları.
• Bauman, Z. (2018d). Özgürlük (K. Eren, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2018e). Parçalanmış hayat postmodern ahlak denemeleri (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2020). Eğitim üzerine Riccardo Mazzeo ile söyleşi (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2021). Sosyoloji ne işe yarar? (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. & Donskis, L. (2020). Ahlaki körlük: Akışkan modernlikte duyarlılığın yitimi (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. & Lyon, D. (2016). Akışkan gözetim (E. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. & Raud, R. (2018). Benlik pratikleri (M. Ekinci, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Ebenstein, W. (1996). Siyasi felsefenin büyük düşünürleri (İ. Özel, Çev.). Şule Yayınevi.
• EsraErol’da. (t. y.). Anasayfa [YouTube Kanalı]. YouTube. Eylül 2023 tarihinde https://www.youtube.com/@ EsraErolatv adresinden erişilmiştir.
• Geray, H. (2004). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Siyasal Kitabevi.
• Gilje, N. & Skirbekk, G. (2011). Antik Yunan’dan modern döneme felsefe tarihi (E. Akbaş & Ş. Mutlu, Çev.). Kesit Yayınları.
• Gökçe, B. (1988). Toplumsal bilimlerde araştırma. Savaş Yayınları.
• Habermas, J. (2003). Kamusallığın yapısal dönüşümü (T. Bora & M. Sancar, Çev.). İletişim Yayıncılık. Habermas, J. (2004). Kamusal alan (M. Özbek, Çev.). Hil Yayınları.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Robert, A. D., & Boullaguet, A. (1997). Analyse de contenu. P.U.F.
• Rorty, R. (1995). Olumsallık, ironi ve dayanışma (A. Türker & M. Küçük, Çev.). Ayrıntı Yayınları. Sennett, R. (2010). Kamusal insanın çöküşü (S. Durak & A. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınevi.