Üniversite Gençliğinin TikTok Kullanımı: Duygusal ve Sosyal Yalnızlık ile TikTok Bağımlılığı Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Sayı: 45, 100 - 121, 30.06.2024

Şükrü Balcı , Tuğçe Esin Pınarbaşı , Fatma Kübra Astam

https://doi.org/10.17829/turcom.1373818

Öz

Sosyal ağlarda çeşitli platformlarda farklı amaçlarla varlık gösteren bireylerin problemli sosyal medya
kullanım davranışlarını açıklamak amacıyla disiplinler arası çalışmalar yürütülmektedir. Sosyal medya
kullanımı bilinçsiz ve aşırı olduğunda, bu davranış türü bağımlılık olarak değerlendirilmektedir.
Davranışsal bağımlılık ise birçok psikolojik değişkenle ilişkilendirilerek açıklanmaktadır. Bu çalışmada
TikTok, diğer sosyal medya platformlarından ayrılan özellikleriyle, problemli bir çevrim içi davranış
olarak bağımlılık ve duygusal ile sosyal yalnızlık perspektifinde incelenmiştir. Bu kapsamda araştırma,
duygusal ve sosyal yalnızlığın TikTok bağımlılığı üzerindeki etkilerini ortaya çıkarmayı ve dijital bağımlılık
farkındalığına katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Gerçekleştirilen saha araştırmasında veriler, Eskişehir’de
öğrenim gören 550 üniversite öğrencisinden (Anadolu Üniversitesi, Osmangazi Üniversitesi ve Eskişehir
Teknik Üniversitesi) yüz yüze anket tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın sonucunda cinsiyete
göre farklılaşma olduğu tespit edilmiş, erkeklerin sosyal yalnızlık ve duygusal aile yalnızlığı ortalamalarının
kadınlara oranla daha fazla olduğu bulgulanmış, kişinin yalnızlığının ise TikTok bağımlılığında belirleyici
olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

TikTok, TikTok Bağımlılığı, Yalnızlık, Duygusal Yalnızlık, Sosyal Yalnızlık

The Use of TikTok by University Youth: The Relationship Between Emotional and Social Loneliness and TikTok Addiction

Öz

Interdisciplinary studies are being conducted to explain problematic social media usage behaviors exhibited
by individuals across various platforms in social networks. When social media usage becomes unconscious
and excessive, this behavior is evaluated as addiction. Behavioral addiction is explained by associating it
with numerous psychological variables. In this study, TikTok has been examined in terms of addiction
as a problematic online behavior and from the perspectives of emotional as well as social loneliness,
highlighting its distinguishing features from other social media platforms. Accordingly, the research aims
to uncover the effects of emotional and social loneliness on TikTok addiction and contribute to digital
addiction awareness. Data from a field study involving 550 university students (from Anadolu University,
Osmangazi University, and Eskişehir Technical University) in Eskişehir were collected using face-to-face
survey technique. The results of the study revealed gender differences, indicating that men tend to exhibit
higher levels of social loneliness and emotional family loneliness compared to women, with an observed
significance in determining loneliness as a factor in TikTok addiction.

Anahtar Kelimeler

TikTok, TikTok Addiction, Loneliness, Emotional Loneliness, Social Loneliness

Kaynakça

• Akgül, H. (2020). Yetişkinler için sosyal ve duygusal yalnızlık ölçeği’nin (SELSA-S) Türk kültürüne uyarlaması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 10(21), 50-69.
• Akyazı, E. & Tutgun-Ünal, A. (2013). İletişim fakültesi öğrencilerinin amaç, benimseme, yalnızlık düzeyi ilişkisi bağlamında sosyal ağları kullanımı. Global Media Journal: Turkish Edition, 3(6), 1-24.
• Altıparmak, P. (2019). Üniversite öğrencilerinde yaşamda anlamın yordayıcıları olarak sosyal duygusal yalnızlık ve öz-anlayış [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Anlı, G. (2018). İnternet bağımlılığı: Sosyal ve duygusal yalnızlık. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 389-397. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.21733/ibad.414862
• Aslan, S. (2023). Investigation of the relationship between smartphone addiction and social loneliness in high school students. Vulnerable Children and Youth Studies, 18(1), 113-123. https://doi.org/10.1080/17450.12 8.2022.2079788
• Azhari, A., Toms, Z., Pavlopoulou, G., Esposito, G. & Dimitriou, D. (2022). Social media use in female adolescents: Associations with anxiety, loneliness, and sleep disturbances. Acta Psychologica, 229, 1-9. https://doi. org/10.1016/j.actpsy.2022.103706
• Bajwa, R. S., Abdullah, H., Zaremohzzabieh, Z., Jaafar, W. M. & Samah, A. A. (2023). Smartphone addiction and phubbing behavior among university students: A moderated mediation model by fear of missing out, social comparison, and loneliness. Frontiers in Psychology, 13, 1072551, 1-11. https://doi.org/10.3389/ fpsyg.2022.107.2551
• Balcı, Ş. & Baloğlu, E. (2018). Sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişki: Üniversite gençliği üzerine bir saha araştırması. İleti-ş-im, 29, 209-233. https://doi.org/10.16878/gsuilet.500860
• Balcı, Ş. & Sarıtaş, H. (2023). Sosyal kaygı düzeyi ile dijital bağımlılık arasındaki ilişkide kullanım süresinin aracılık rolü: Üniversite gençliği üzerine bir inceleme. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 1181-1199. https://doi. org/10.11616/asbi.1269668
• Barreto, M., Victor, C., Hammond, C., Eccles, A., Richins, M. T. & Qualter, P. (2021). Loneliness around the world: Age, gender, and cultural differences in loneliness. Personality and Individual Differences, 169, 110066. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110066
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Chao, M., Lei, J., He, R., Jiang, Y. & Yang, H. (2023). TikTok use and psychosocial factors among adolescents: Comparisons of non-users, moderate users, and addictive users. Psychiatry Research, 325, 1-10. https://doi. org/10.1016/j.psychres.2023.115247
• Chen, J. S. (2021). TikTok addiction scale: Reliability and validity. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/YQU4R De Jong-Gierveld, J. (1998). A review of loneliness: Concepts and definitions, determinants and consequences. Reviews in Clinical Gerontology, 8, 73-80.
• Diehl, K., Jansen, C., Kamila, I. & Hilger-Kolb, J. (2018). Loneliness at universities: Determinants of emotional and social loneliness among students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(9), 1-14. https://doi.org/doi:10.3390/ijerph15091865
• Dykstra, P. A. (2009). Older adult loneliness: Myths and realities. European Journal of Ageing, 6, 91-100. https://doi. org/10.1007/s10433.009.0110-3
• Ekonomim. (2023). TikTok’u bir ülke daha yasakladı. 10.09.2023 tarihinde https://www.ekonomim.com/sektorler/ teknoloji/tiktoku-bir-ulke-daha-yasakladi-haberi-715842 adresinden erişilmiştir.
• Eyidilli, S. (2020). Hindistan, aralarında TikTok’ın da bulunduğu onlarca uygulamayı yasakladı. Webrazzi. 10.09.2023 tarihinde https://webrazzi.com/2020/06/29/hindistan-cin-engellendi/ adresinden erişilmiştir
• Fahruni, F. E., Wiryosutomo, H. W. & Roesminingsih, M. V. (2022). Differences in the level of TikTok addiction between males and females student in secondary education in menganti sub-district gresik district. ELS Journal on Interdisciplinary Studies in Humanities, 5(3), 432-438. https://doi.org/10.34050/elsjish. v5i3.22574
• Feindel, H. (2019). İnternet bağımlılığı: Bağımlılar ve aileleri için el kitabı. İletişim.
• Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.1177/002.224.378101 800104
• Freeman, B. (2020). Unpacking the TikTok algorithm: Three reasons why it’s the most addictive social network. Search Engine Watch. 10.09.2023 tarihinde https://www.searchenginewatch.com/2020/09/11/unpacking-the- tiktok-algorithm-three-reasons-why-its-the-most-addictive/ adresinden erişilmiştir.
• Ge, M.-W., Hu, F.-H., Jia, Y.-J., Tang, W., Zhang, W.-Q., Zhao, D.-Y., . . . Hong-Lin Chen, M. (2023). The relationship between loneliness and internet or smartphone addiction among adolescents: A systematic review and meta-analysis. Psychological Reports, 0(0). https://doi.org/10.1177/003.329.41231180119
• George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. Allyn & Bacon.
• Gierveld, J. D. & Tilburg, T. V. (2010). The De Jong Gierveld short scales for emotional and social loneliness: Tested on data from 7 countries in the UN generations and gender surveys. European Journal of Ageing, 7, 121- 130. https://doi.org/10.1007/s10433.010.0144-6
• Gierveld, J. D., Tilburg, T. V. & Dykstra, P. A. (2006). Loneliness and social isolation. D. Perlman & A. Vangelisti (Ed.), The Cambridge handbook of personal relationships içinde (ss. 485-500). Cambridge University Press.
• Göksu, O., Kuş, O. & Ünlü, D. G. (2022). TikTok sosyal medyada bir paradigma dönüşümü. Literatürk Yayınevi. Haridy, N. A. (2022). Mania and addiction of university’s youth for Tik-Tok: A proposed model for studying the excessive use of social media sites. The Egyptian Journal of Media Research, 80, 1385-1419. https://doi. org/10.21608/EJSC.2022.267308
• Husin, N. A., Khair, M. S., Nazer, N. S. & Mariyanti, E. (2022). Why university students are addicted to short video TikTok?: A Malaysian case. Sociometry Journal of Social Science, Art and Humanity, 2(2), 82-89. https://doi. org/10.24127/sociometry.v2i2.2342
• Husin, N. A., Khairi, M. S. & Nazeri, N. U. (2021). Determinants of “TikTok” addiction among university students [Konferans sunumu]. E-Proceeding for Asian Conference on Business, Economics and Social Science (ACBESS), Melaka, Malaysia.
• Karakose, T., Yirci, R., Uygun, H. & Ozdemir, T. Y. (2016). Relationship between high school students’ Facebook addiction and loneliness status. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(9), 2419-2429. https://doi.org/10.12973/eurasia.2016.1557a
• Kutlu, M. & Pamuk, M. (2016). Analysis of social and emotional loneliness according to Glasser’s basic needs. Educational Process: International Journal, 5(2), 128-138. https://doi.org/10.12973/edupij.2016.52.4
• Maguire, S. L. & Pellosmaa, H. (2022). Depression, anxiety, and stress severity ımpact social media use and TikTok addiction. The University of Tennessee. 20.09.2023 tarihinde https://trace.tennessee.edu/utk_ chanhonoproj/2511 adresinden erişilmiştir.
• Marengo, D., Fabris, M. A., Longobardi, C. & Settanni, M. (2022). Smartphone and social media use contributed to individual tendencies towards social media addiction in Italian adolescents during the COVID-19 pandemic. Addictive Behaviors, 126, 1-6. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2021.107204
• McWhirter & Benedict, T. (1990). Loneliness: A review of current literature, with implications for counseling and research. Journal of Counseling & Development, 68(4), 417-422. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1990. tb02521.x
• Meral, K. Z. (2021). Social media short video-sharing TikTok application and ethics: Data privacy and addiction issues. M. N. Taşkıran & F. Pınarbaşı (Ed.), Multidisciplinary approaches to ethics in the digital era içinde (ss. 147-165). IGI Global.
• Mumtazah, F. F. (2022). Uji validitas dan reliabilitas alat ukur TikTok addiction. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Universitas Pendidikan Indonesi.
• NTV. (2024). TikTok, ABD’de tamamen yasaklanma ile karşı karşıya. 10.09.2023 tarihinde https://www.ntv.com.tr/ teknoloji/tiktok-abdde-tamamen-yasaklanma-ile-karsi-karsiya,ecqggmtFo0abVYpC6bY2Dw adresinden erişilmiştir.
• Omar, B. & Dequan, W. (2020). Watch, share or create: The influence of personality traits and user motivation on TikTok mobile video usage. International Journal of Information Management (iJIM), 14(4), 121-137. https://doi.org/10.3991/ijim.v14i04.12429
• Peper, E. & Harvey, R. (2018). Digital addiction: Increased loneliness, anxiety, and depression. NeuroRegulation, 5(1), 3-8. https://doi.org/10.15540/nr.5.1.3
• Perlman, D. & Peplau, L. A. (1981). Toward a social psychology of loneliness. R. Gilmour & S. Duck (Ed.), Personel relation in disorder içinde (ss. 31-56). Academic Press.
• Perlman, D. & Peplau, L. A. (1984). Loneliness research: A survey of empirical findings. L. A. Peplau & S. E. Goldston (Ed.), Preventing the harmful consequences of severe and persistent loneliness içinde (ss. 13-46). National Institute of Mental Health.
• Pınarbaşı, T. E. & Astam, F. K. (2020). “Vazgeçmek mümkün mü?”: Kuşakların dijital detoks deneyimleri üzerine bir analiz. Atatürk İletişim Dergisi, 20, 5-27. https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.775351
• Ponnusamy, S., Iranmanesh, M., Foroughi, B. & Hyun, S. S. (2020). Drivers and outcomes of Instagram addiction: Psychological well-being as moderator. Computers in Human Behavior, 107, 1-11. https://doi.org/10.1016/j. chb.2020.106294
• Sabir, I., Nasim, I., Majid, M. B., Mahmud, M. S. & Sabir, N. (2020). TikTok addictions and its disorders among youth of Pakistan. Scholedge International Journal of Multidisciplinary & Allied Studies, 7(6), 140-146. https://doi.org/10.19085/sijmas070602
• Sarıoğlu, E. B. & Güregen, E. P. (2024). Duygusal yalnızlığa bir çözüm olarak Chatgpt: Kişilerarası iletişimin yeni aracı. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, Cumhuriyet’in 100. Yılında Geleceğin İletişimi Özel Sayısı, 81- 107. https://doi.org/10.17829/turcom.1360418
• Sarman, A. & Tuncay, S. (2023). The relationship of Facebook, Instagram, Twitter, TikTok and WhatsApp/Telegram with loneliness and anger of adolescents living in Turkey: A structural equality model. Journal of Pediatric Nursing, 72, 16-25. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2023.03.017
• Satici, S. A. (2019). Facebook addiction and subjective well-being: A study of the mediating role of shyness and loneliness. International Journal of Mental Health and Addiction, 17(1), 41-55. https://doi.org/10.1007/ s11469.017.9862-8
• Savcı, M. & Aysan, F. (2018). #Kişilerarası yetkinlik, yalnızlık, olumsuz değerlendirilme korkusu, ödül ve cezanın sosyal medya bağımlılığını yordama ve sosyal medya kullanan-kullanmayan ergenleri doğru sınıflandırma düzeyi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5, 431‒471. https://doi.org/10.15805/ addicta.2018.5.3.0032
• Shettar, M., Karkal, R., Kakunje, A., Mendonsa, R. D. & Chandran, V. M. (2017). Facebook addiction and loneliness in the post-graduate students of a University in Southern India. International Journal of Social Psychiatry, 63(4), 325-329. https://doi.org/10.1177/002.076.40177058
• Smith, T. & Short, A. (2022). Needs affordance as a key factor in likelihood of problematic social media use: Validation, latent profile analysis and comparison of TikTok and Facebook problematic use measures. Addictive Behaviors, 129, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2022.107259
• Uzuncakmak, T., Taplak, A. S. & Polat, S. (2022). The relationship between purpose of social media use, social support, loneliness and depression: A sample of first year university students. International Journal of Caring Sciences, 15(2), 1322-1329.
• Vaterlaus, J. M. & Winter, M. (2021). TikTok: An exploratory study of young adults’ uses and gratifications. The Social Science Journal, 58(1), 1-20. https://doi.org/10.1080/03623.319.2021.1969882
• We are social. (2023). Digital 2023. 09.09.20203 tarihinde https://wearesocial.com/uk/blog/2023/01/digital-2023/ adresinden erişilmiştir.
• Yang, C.-C. (2016). Instagram use, loneliness, and social comparison orientation: Interact and browse on social media, but don’t compare. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 19(12), 703-708. https://doi. org/10.1089/cyber.2016.0201
• Ye, J.-H., Wu, Y.-T., Wu, Y.-F., Chen, M.-Y. & Ye, J.-N. (2022). Effects of short video addiction on the motivation and well-being of Chinese vocational college students. Frontiers in Public Health, 10, 1-11. https://doi. org/10.3389/fpubh.2022.847672
• Ye, S., Ho, K. K. & Zerbe, A. (2021). The effects of social media usage on loneliness and well-being: Analysing friendship connections of Facebook, Twitter and Instagram. Information Discovery and Delivery, 49(2), 136-150. https://doi.org/10.1108/IDD-08-2020-0091
• Yetkiner, B. & Öztürk, B. (2020). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerinin TikTok kullanımı. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(5), 215-236.
• Zahra, M. F., Qazi, T. A., Ali, A. S., Hayat, N. & Hassan, T. U. (2022). How Tiktok addiction leads to mental health illness? Examining the mediating role of academic performance using structural equation modeling. Journal of Positive School Psychology, 6(10), 1490-1502.
• Zhang, Y. (2022). How psychological factors impact Chinese youth TikTok addiction. International Conference on Social Sciences and Humanities and Arts (SSHA 2022), 653, 43-50. https://doi.org/10.2991/ assehr.k.220401.009
• Zhou, Y.-M. & Lee, S.-H. (2021). A study on the influencing factors on flow & addiction of Tiktok service users. Journal of the Korea Convergence Society, 12(3), 125-132. https://doi.org/10.15207/JKCS.2021.12.3.125