İlkokula Devam Eden Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ailelerin Çocuklarının Eğitimlerine Katılımlarının İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 82 - 94, 15.12.2017

Hülya Yıldız

Öz

Çocukların
her türlü bakım ve eğitimden birincil derecede sorumlu kurumların başında
aileler gelmektedir. Ailelerin evde ve okulda çocuklarının eğitimlerine
katılımları kaliteli bir eğitime ulaşmanın ölçütleri arasında yer almaktadır.
Özel gereksinimli çocukların eğitim programlarının hazırlanması ve
programlarının istenilen hedeflere ulaşmasında ailelerin katılımı önemli bir
rol oynar. Özel gereksinimli çocukların eğitiminde aile katılımının öneminden
hareketle yapılan bu çalışmada ilkokula devam etmekte olan özel gereksinimli
çocuğa sahip 570 ailenin çocuklarının eğitimlerine katılımları, eğitim ve
sosyo-ekonomik durumlarının katılımları üzerindeki etkisi incelenmiştir.
Araştırmada betimsel çalışma yöntemi ve tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmada
veriler kişisel bilgi formu ve Aile Katılım Ölçeği (AKÖ) kullanılarak
toplanmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre çalışmaya katılan ailelerin %
83’ü anne , % 17’si babalardan oluşmaktadır. Ailelerin çocukların eğitimlerine
katılımlarının AKÖ aldıkları toplam puanlara göre ailelerin % 30,4’ünün düşük,
% 36’sının orta, % 33,7’sinin ise yüksek katılıma sahip olduğu görülmüştür. Ailelerin
AKÖ’nün alt ölçeklerine verdiği cevapların sonuçları ayrı ayrı incelendiğinde ailelerin
ev temelli katılımları % 27,7’sinin düşük, % 38,6’sının orta, % 33,7’sinin
yüksek katılım puanına sahip olduğu görülmüştür.
Okul
temelli katılımları % 32,6’sının düşük, % 37’snin orta, % 30,4’ünün yüksek
katılım puanına sahip olduğu, ailelerin okul- aile işbirliği temelli
katılımlarının ise % 32,1’inin düşük, %30,7’sinin orta, % 37,2’sinin yüksek
katılım puanına sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ailelerin eğitim ve
sosyo-ekonomik durumlarının katılımlarında etkili olmadığı sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel gereksinimli çocuklar, aile katılımı, ilkokul, ev temelli katılım, okul temelli katılım

Kaynakça

• Balli, J. S., Demo, H. D., & Wedman, F. J. (1998). Family involvement with children’s homework: An intervention in the middle grades. Family Relations, 47, 149-157.
• Barge, J.K., & Loges, W.E. (2003). Parent, student, and teacher perceptions of parental ınvolvement. Journal of Applied Communication Research, 31(2), 140-163.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E.,Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Bus, A.G., Ljzendoorn, M. H., & Pellegrini, A. D. (1995). Joint book reading makes for success in learning to read: a meta analysis on intergenerational tranmission of literacy. Review of Educational Research, 65 (1), 1-21.
• Ceylan, M. (1997). Eğitimde toplam kalite yönetimi ve müşteri memnuniyeti. Eğitim Yönetimi, 3(1), 23-29.
• Chadwick, J. (2015). Parent perceptions of parent-school partnership efforts for students with disabilities, the Graduate College, Marshall University, The School Psychology Program, United States.
• Cömert, D., & Güleç, H. (2004). Okulöncesi kurumlarında aile katılımının önemi: öğretmen- aile- çocuk ve kurum, Sosyal Bilimler Dergisi, 131-145.
• Çelenk, S. (2003). Okul Başarısının Ön Koşulu: Okul Aile Dayanışması, İlköğretim Online E-Dergi, 2 (2), 2003 sf. 28-34. http://www.ilkogretim-online.org.tr
• Danielson, C. (2002). Enhancing student achievement: A framework for school improvement. Association for Supervision & Curriculum Development, Alexandria, VA, USA. http://www.ascd.org/Publications/Books/Overview/Enhancing-Student-Achievement.aspx#comments
• Dunst, C.L., & Dempsey, I. (2007) Family–professional partnerships and parenting competence, confidence, and enjoyment, International Journal of Disability, Development and Education, 5(3), 305-318.
• Epstein, J.L. (1995). School/ Family/ Community partnerships caring for the children we share. Phi Delta Kappan, 76(9), 701-712.
• Erdoğan, Ç., Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin Eğitim Sürecine Katılımına İlişkin Öğretmen ve Yönetici Görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16 (3),399-431.
• Fantuzzo, J., Perry, A.M., & Childs, S. (2006). Parent satisfaction with educational experiences questionnaire: A multivariate examination of parent satisfaction with early childhood education programs. Early Childhood Research Quarterly, 21, 142–152.
• Fantuzzo, J., Tighe, E.,& Childs, S. (2000). Family involvement questionare: A multivariate assesment of family participation in early childhood education. Journal of Educatioanl Psychology, 92, 367-376.
• Fish, W.W.(2008). The IEP meeting: Perceptions of parents of students who receive special education services. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 53 (1), 8-14.
• Flanagan, B. G. (2001). Parents’ views of and participation in the special education process. Doctoral dissertation. Virginia Polytechnic Institute and State University, Virginia.
• Gordon, T. (1993). Etkili Öğretmenlik Eğitimi. (Çev: Emel Aksay ve Birsen Özkan.) İstanbul: YA-PA Yayınları.
• Harmon, C. and Walker, I. (2000). Child outcomes and child poverty: provisional results on early school leaving. University of Warwick, Mimeo.
• Hill NE, Craft SA. (2003). Parent-school involvement and school performance: Mediated pathways among socioeconomically comparable African American and Euro-American families. Journal of Educational Psychology, 96, 74–83.
• Hollingsworth, P.M. Hoover, H.H. (1999).İlköğretimde Öğretim Yöntemleri. (Çev. Tanju Gürkan). Ankara Ü. Yayınevi.
• Hoover-Dempsey, K.V., Walker, J. M. T, Jones, K. P., & Reed, R.P. (2002). Teachers involving parents (TIP): Results of an in-service teacher education program for enhancing parental involvement. Teaching and Teacher Education, 18(7), 843-867.
• Hughes, P., & Naughton, G. M. (2000). Consensus, dissensus or community: The politics of parental involvement in early childhood education. Contemporary Issues in Early Childhood, 1 (3), 241-258.
• Jones, A.B. (1993). An adolescent focused agenda: The collabarative role of school, family and the community. The School Community Journal, 3(1), 13-22.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Keçeli-Kaysılı, B. (2008). Akademik başarının arttırılmasında aile katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(1), 69-83.
• Kotaman, H.(2008). Türk ana babaların çocuklarının eğitim öğretimlerine katılım düzeyleri, Eğitim Psikolojisi Dergisi, 21(1),135-149.
• Larocque,M., Kleıman, I., & Darling, S.M. (2011). Parental involvement: The missing link in school achievement, Preventing school failure, 55 (33),115-122.
• McNeal, R.B, (2001). Differential effects of parental involvement on cognitive and behavioral outcomes by socioeconomic status. Journal of Socio-Economics, 30(2), 171-179.
• Minke, K.M., Sheridan, S.M., Kim, E.M., Ryoo, J.H., & Koziol, N. A. (2014). Congruence in parent-teacher relationships the role of Shared Perceptions, The Elementary School Journal, 114,4.
• Newman, L. (2005). Parents’ satisfaction with their children’s schooling, Facts From Osep’s National Longitudinal Studies, 1-7.
• Oktay, Ayla. (2002). Yaşamın Sihirli Yılları: Okulöncesi Dönem, İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Piştav- Akmeşe, P., & Kayhan, N. (2014). Okul öncesi ve ilkokula devam eden özel gereksinimli öğrencilerin aile katılım düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 39-56.
• Rodriguez, R.J., Blatz, E.T., & Elbaum, B. (2014). Parent’s views of scholls’ involvement efforts. Exceptional Children, 81(1), 79-95.
• Rowe, K. J. (1991). The influence of reading activity at home on students’ attitudes towards reading, classroom attentiveness and reading achievement: an application of sytructural equation modelling. British Journal of Educational Psychology, 61 (1), 19-35.
• Salıcı-Ahioğlu, Ş. (2006). Öğretmen ve veli görüşlerine göre farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma yazma sürecini etkileme biçiminin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Saracho, O.N. (2002). Family literacy: Exploring family practices. Early Child Development and Care, 172(2), 113-122.
• Sucuoğlu, B. (1996). Kaynaştırma programlarında anne baba katılımı, Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 25 – 43.
• Şeker, M. (2009). İlköğretim 5.sınıf öğrencilerinin performans görevlerindeki başarıları ile ailelerinin eğitim-öğretim çalışmalarına katılım düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Taş, Fahrettin. Çocuğun Gelişiminde Okulöncesi Eğitim, Kariyer Yayınları, 99–104, İstanbul, Kasım 2001.
• Topor, D. R, Keane, S.P., Shelton, T.L., & Calkins, S.D. (2010). Parent involvement and student academic performance: A multiple mediational analysis, Journal of Prevention & Intervention in the Community, 38 (3),183-197.
• Toros, F. (2011). Aile katılımının genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerin okuma becerileri ile annelerin ilköğretim okulundan memnuniyetleri üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Westergard, E., & Galloway, D. (2010). Partnership, participation and parental disillusionment in home– school contacts: a study in two schools in Norway, Pastoral Care in Education, 28 (2),97-107.
• Xu, J. & Corno, L. (2003). Family help and homework management reported by middle school students. The Elementary School Journal, 103 (5), 503-517.