Okuma Stratejileri Öğretiminin Ortaokul Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Başarılarına Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 29, 25.06.2021

Ahmet Benzer , Büşra Bozkurt

Öz

Okuma stratejileri; okuma öncesi, sırası ve sonrasında metni anlamlandırma sürecini etkin kılmak amacıyla işe koşulan stratejilerdir. Araştırmada okuma stratejileri öğretiminin 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarına etkisinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Çalışmada karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmada nicel verileri toplamak amacıyla Okuduğunu Anlama Başarı Testi, nitel verileri toplamak içinse Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu, Öğrenci Günlüğü ve Tarafsız Gözlemci Raporu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda okuma stratejileri öğretiminin, öğrencilerin okuduğunu anlama başarıları üzerinde olumlu yönde anlamlı farklılık oluşturduğu tespit edilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu, öğrenci günlüğü ve tarafsız gözlemci raporundan elde edilen sonuçların da bu durumu destekler nitelikte olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuma, Okuma Stratejileri, Okuduğunu Anlama Başarısı

Kaynakça

• Aarnoutse, C., Schellings, G. (2003). Learning Reading Strategies by Triggering Reading Motivation. Educational Studies. 29(4), 387-409.
• Akkaya, N. (2011) İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Dersinde Okuduğunu Anlama Stratejilerini Kullanmanın, Tutuma Etkileri. Milli Eğitim, 191, 68-76.
• Aktaş, E. ve Bayram, B. (2018). Türkçe Öğretiminde Okuduğunu Anlama Stratejilerinin Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (3), 1401-1414.
• Alcı, B. Ve Özyılmaz, G. (2011). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerine Okuduğunu Anlama Stratejilerinin Öğretiminin Okuduğunu Anlama Başarısı Üzerine Etkisi. Eğitim Bilim, 4(1), 71-94.
• Al-Tamimi, N. O. M. (2006). The Effect Of Direct Reading Strategy İnstruction On Students’ Reading Comprehension, Metacognitive Strategy Awareness, And Reading Attitudes Among Eleventh Grade Students İn Yemen. Doctoral Thesis. Universiti Sains Malaysia, Malaysia.
• Anderson, N. J. (2003). Scrolling, Clicking, And Reading English: Online Reading Strategies İn A Second/Foreign Language. The Reading Matrix, 3(3), 1-33.
• Antoniou, F., ve Souvignier, E. (2007). Strategy İnstruction in Reading Comprehension: An İntervention Study For Students With Learning Disabilities. Learning Disabilities: A Contemporary Journal, 5(1), 41-57.
• Arpacıoğlu, E. B. (2007). Birleşik Strateji Eğitiminin Okuduğunu Anlama Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• Aydemir, M. (2014). Üstbilişsel Etkinliklerin Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Üstbilişsel Seviyeleri ve Ders Çalışma Süreçleri Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Babacan, T. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Okuma Stratejileri İle Çoklu Zeka Alanları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Baydık, B. (2011). Okuma Güçlüğü Olan Öğrencilerin Üstbilişsel Okuma Stratejilerini Kullanımı ve Öğretmenlerinin Okuduğunu Anlama Öğretim Uygulamalarının İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 301-318.
• Bektaş Bedir, S. (2018). Üstbilişsel Okuma Stratejileri Öğretiminin Öğrencilerin Üstbilişsel Farkındalığı, İngilizce Okuma Başarısı ve Öz Yeterliklerine Etkisi. Doktora Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Belet, Ş. D. ve Yaşar, Ş. (2007). Öğrenme Stratejilerinin Okuduğunu Anlama ve Yazma Becerileri İle Türkçe Dersine İlişkin Tutumlara Etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3 (1), 69-86.
• Benzer, A. (2019). Türkçe Ders Kitaplarının PISA Okuma Becerileri Yeterlik Düzeyleri ile İmtihanı. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 7(2), 96-109.
• Coşkun, S. (2011). Bilişsel farkındalık stratejilerine dayalı okuma eğitimi etkinliklerinin okuduğunu anlama becerilerini geliştirmeye etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Creswell, J. W. (2017). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş (Çev. Edt. M. Sözbilir). Ankara: Pegem Akademi.
• Çöğmen, S. (2008). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Kullandıkları Okuduğunu Anlama Stratejileri. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Duman, M. ve Arsal, Z. (2015). Türkçe Dersinde Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejileri Öğretiminin Etkililiği. Milli Eğitim, 45(206), 5-15.
• Epçaçan, C. (2008). Okuduğunu Anlama Stratejilerinin Bilişsel ve Duyuşsal Öğrenme Ürünlerine Etkisi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Epçaçan, C. (2009) Okuduğunu Anlama Stratejilerine Genel Bir Bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 207-223.
• Gelen, İ. (2003). Bilişsel Farkındalık Stratejilerinin Türkçe Dersine İlişkin Tutum, Okuduğunu Anlama ve Kalıcılığa Etkisi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Gersten, R., Fuchs, L. S., Williams, J. P., ve Baker, S. (2001). Teaching Reading Comprehension Strategies to Students With Learning Disabilities: A Review of Research. Review of Educational Research, 71(2), 279- 320.
• Gürses, M. O., Adıgüzel, O. C. (2013). The effect of strategy instruction based on the Cognitive Academic Language Learning Approach over reading comprehension and strategy use. Journal of Education and Learning, 2(2), 55-68.
• Güngör, A. (2005). Altıncı, Yedinci Ve Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Stratejilerini Kullanma Düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101-108.
• Hancock, R.D. ve Algozzine, B. (2006). Doing Case Study Research. New York: Teachers College Press.
• Jitendra, A. K., ve Gajria, M. (2011). Reading Comprehension İnstruction for Students with Learning Disabilities. Focus On Exceptional Children, 43(8), 1-16.
• Kanmaz, A. (2012). Okuduğunu Anlama Stratejisi Kullanımının, Okuduğunu Anlama Becerisi, Bilişsel Farkındalık, Okumaya Yönelik Tutum Ve Kalıcılığa Etkisi, Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Kaplan, A. ve Maltepe, S. (2016). Türkçe Derslerinde Anlama Stratejileri Kullanımının Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Düzeylerine Etkisi. The Journal of International Social Research, 9(43), 1446-1453.
• Karatay, H. (2007). İlköğretim Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuduğunu Anlama Becerileri Üzerine Alan Araştırması. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karbalaei, A. (2011). Assessing Reading Strategy Training Based On Calla Model İn EFL And ESL Context. Ikala Revistan De Language Y Eultuza, 16(27), 167-188.
• Kaya, S. (2012). Bilişsel ve Üstbilişsel Strateji Etkinliklerinin Öğretmen Adaylarının Öğretim Tasarımı Dersi Başarılarına, Bilişsel Ve Üstbilişsel Stratejileri Kullanma Düzeylerine Etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2016). PISA 2015 Ulusal Raporu. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). 1-8. Sınıflar Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). PISA 2018 Türkiye ön raporu. Ankara.
• Nam, K.H. (2014). ELL High School Students’ Metacognitive Awareness Of Reading Strategy Use And Reading Proficiency. The Electronic Journal For English As A Second Language, 18(1).
• Oakhill, J., ve Patel, S. (1991). Can İmagery Training Help Children Who Have Comprehension Problems? Journal of Research in Reading, 14(2), 106-115.
• Özkan Gürses, M. (2011). Fransızca Yabancı Dil Dersinde Bilişsel Akademik Dil Öğrenme Yaklaşımına Dayalı Okuma Stratejileri Öğretiminin Okuduğunu Anlamaya ve Strateji Kullanımına Etkisi: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Örneği. Doktora Tezi. Osmangazi Üniversitesi. Eskişehir.
• Palincsar, A. S. ve Klenk, L. (1992), Fosterring Literacy Learning in Supportive Contexts. Journal of Learning Disabilities. 25(4), 211-225.
• Pang, J. (2008). Research on Good and Poor Reader Characteristics: Implications for L2 Reading Research in China. Reading in a Foreign Language, 20(1), 1-18.
• Pressley, M. (2002). Metacognition And Self-Regulated Comprehension. What Research Has To Say About Reading Instruction, 3, 291-309.
• Radoyevıc, N. (2006). Exploring The Use Of Effective Learning Strategies to Increase Students’ Reading Comprehension and Test Taking Skills. Unpublished Thesis Master of Education The Brock University, St. Catharines, Ontario.
• Romainville, M. (1994), Awareness Of Cognitive Strategies: The Relationship Between University Students’ Metacognition And Their Performance. Studies İn Higher Education, 19(3), 359-367.
• Sanford, K. L. (2015). Factors That Affect The Reading Comprehension Of Secondary Students With Disabilities. Doctoral Dissertation. University Of San Francisco, America.
• Temizkan, M. (2007). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Derslerinde Okuma Stratejilerinin Okuduğunu Anlama Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Temizkan, M. (2008). Bilişsel Okuma Stratejilerinin Türkçe Derslerinde Bilgiye Dayalı Metinleri Okuduğunu Anlama Üzerindeki Etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 129-148.
• Toksun, S. E. (2015). Türkçe Öğretmenlerinin Okuma Stratejileri Bilişsel Farkındalık Becerilerini Kullanma Düzeylerine İlişkin Bir Araştırma (Kars İli Örneği). Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Topuzkanamış, E. (2009). Öğretmen Adaylarının Okuduğunu Anlama Ve Okuma Stratejilerini Kullanma Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Topuzkanamış, E. (2010). Türkçe Ders Kitaplarında Okuma Stratejileri. 10. Uluslararası Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu. Gazi Üniversitesi, Ankara,(3-5 Kasım), 359-367.
• Tuna, L. (2016). Okuma Stratejilerinin 7. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı Kazanmasına, Okuma Tutumuna ve Okuduğunu Anlama Becerisine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Wellman, Henry M. (1988). ‘‘The Early Development Of Memory Strategies’’ In F.E. Weinhert And M. Perlmutter (Eds.). Memory Development: Universal 106 Changes And Individual Differences. Hillsdale, N.J.: Lawrence Erlbaum Associates, 3-29.
• Winograd, P. N. (1983). Strategic Difficulties İn Summarizing Texts. Technical Report No. 274. Retrieved from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED228616.pdf.
• Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama, Okuma Motivasyonu Ve Okuma Alışkanlıkları Arasındaki İlişki. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, M. (2008). Türkçede Okuduğunu Anlama Becerilerini Geliştirme Yolları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 131 - 139.