İki Dilli 5. Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 352 - 372, 27.12.2024

Sevgi Balçık , Kenan Bulut

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1574066

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin iki dilli olmalarının okuduğunu anlama becerilerini etkileyip etkilemediğini ortaya koymaktır. Çalışma aracılığıyla öğrencilerin okuduğunu anlama seviyeleri; ana dili Türkçe olan ve olmayan öğrencilere göre farklılaşıp farklılaşmadığının yanı sıra öğrencilerin cinsiyetlerine, okudukları kitap sayısına, ailelerinin gelir düzeylerine, anne ve babalarının eğitim düzeylerine göre incelenmiştir. Araştırmanın evrenini Van ili merkez ilçelerinde bulunan 143 ortaokulda öğrenim gören 5. sınıf öğrencileri, örneklemini ise bu okullardan çalışmanın amacına uygun olarak seçilen 2 ortaokulda öğrenim gören 229’u tek dilli (Türkçe), 158’i iki dilli (Kürtçe-Türkçe) olmak üzere toplam 387 5. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeline göre yürütülmüştür. Çalışmada veriler Okuduğunu Anlama Testi ile toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 26.0 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda tek dilli 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerileri iki dilli 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinden yüksek çıkmıştır. Bu fark istatistiksel olarak da anlamlıdır (,000). Elde edilen diğer sonuçlara bakıldığında erkek öğrencilerin kız öğrencilere; 1 kitap okuyan öğrencilerin hiç kitap okumayan öğrencilere göre okuduğunu anlama becerilerinin anlamlı derecede farklılık gösterdiği görülmektedir. Öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri okudukları kitap sayısına, aile gelir düzeylerine, anne ve babalarının eğitim düzeylerine göre anlamlı bir fark göstermemektedir.

Anahtar Kelimeler

İki Dilli, 5. Sınıf Öğrencileri, Okuduğunu Anlama Becerisi

Etik Beyan

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal ve Beşeri Bilimleri Yayın Etik Kurulu'nun 08/02/2022 tarih ve 2022/04 sayılı kararı gereği, bu araştırmada kullanılan çalışma araçlarının ilgili kişilere uygulanmasında, Sosyal ve Beşeri Etik Kuralları ve İlkeleri çerçevesinde herhangi bir sakınca olmadığına karar verilmiştir.

Examining the Reading Comprehension Skills of Bilingual 5th Grade Students

Öz

The aim of this study is to reveal whether being bilingual in 5th grade middle school students affects their reading comprehension skills. In addition to examining whether the students' reading comprehension levels differ according to students whose native language is Turkish and those whose native language is not, the study also examines the students' gender, the number of books they read, the income levels of their families, and the education levels of their parents. The universe of the study consists of 5th grade students studying in 143 middle schools in the central districts of Van province, and the sample consists of a total of 387 5th grade students, 229 of whom are monolingual (Turkish) and 158 of whom are bilingual (Kurdish-Turkish), studying in 2 middle schools selected in accordance with the purpose of the study. The study was conducted according to the screening model, one of the quantitative research methods. The data in the study were collected using the Reading Comprehension Test. The obtained data were analyzed using the SPSS 26.0 package program. As a result of the study, the reading comprehension skills of monolingual 5th grade students were found to be higher than the reading comprehension skills of bilingual 5th grade students. This difference is also statistically significant (,000). When the other results obtained are examined, it is seen that the reading comprehension skills of male students and female students; students who read 1 book and students who did not read any book are significantly different. The reading comprehension skills of students do not show a significant difference according to the number of books they read, family income levels, and the education levels of their mothers and fathers.

Anahtar Kelimeler

Bilingual, 5th Grade Students, Reading Comprehension Skills

Kaynakça

• Abukan, M. (2021). Gürcistan’da iki dilli öğrencilerin Türkçeyi öğrenme durumlarına ilişkin öğretmen görüşleri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25, 968-986.
• Adesope, O. O., Lavin, T., Thompson, T., & Ungerleider, C. (2010). A systematic review and meta-analysis of the cognitive correlates of bilingualism. Review of Educational Research, 80(2), 207–245.
• Ağın Haykır, H. (2012). İlköğretim 6, 7 ve 8.sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisi ile yazılı anlatım becerisi arasındaki ilişki (Tez No: 313264) [Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Akaydın, Ş. (2018). Yedinci sınıf öğrencilerinin kelime bilgi düzeyleri ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki (Tez No: 533754) [Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Akbalık, S., & Yılayaz, Ö. (2020). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve fen başarılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 7(3), 118-138.
• Akkaya, N., & İşçi, C. (2016). Akademik çevrenin iki dillilik kavramı hakkındaki görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 328-343.
• Aksan, D. (2003). Her yönüyle dil, ana çizgileriyle dilbilim. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akyol, H. (2019). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi Yayınları.
• Altunkaya, H. (2017). İlkokul 5. sınıf öğrencilerinin okuma kaygıları ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnternational Journal of Language Academy, 5(3), 106-121.
• Altunkaya, H. (2018). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okur özyeterlikleri ile okuduklarını anlama becerileri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 202-219.
• Arslan, A. (2013). Okuma becerisi ile ilgili makalelerde cinsiyet değişkeni. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 251-265.
• Asrağ, A. C. (2009). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin ana dil öğrenim problemleri ve sınıf iklimine etkisi: Türkçe konuşma problemi Şanlıurfa ili örneği (Tez No: 234956) [Yüksek Lisans Tezi, S Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Ateş, M. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ile Türkçe dersine karşı tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişki (Tez No: 235252) [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Ayan Ceyhan, M., & Koçbaş, D. (2009). Çiftdillilik ve eğitim. (Işık Tüzün & İrem Aktaşlı, Yay. Haz.). Sabancı Üniversitesi, Eğitim Reformu Girişimi [ERG].
• Aydın, İ. S. (2013). İki dilli Türk öğrencilerin yazılı anlatım becerilerine yönelik bir durum çalışması. Turkish Studies, 8(9), 657-670.
• Babayiğit, S. (2012). The role of oral language skills in reading and listening comprehension of text: a comparison of monolingual (L1) and bilingual (L2) speakers of English language. Journal of Research in Reading, 1, 1-26.
• Bahar, H. H. (2008). Cinsiyet ve branşa göre eğitim fakültesi öğrencilerinin serbest zaman etkinlikleri (Erzincan Eğitim Fakültesi Örneği). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 117-140.
• Başar, M. (2004). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinde çeviri metni okuma hızı ve anlama ilişkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 103- 110.
• Baştuğ, M., & Keskin, H. K. (2012). Akıcı okuma becerileri ile anlama düzeyleri (basit ve çıkarımsal) arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 227-244.
• Bayraktar, İ. (2017). Ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin okuma tutumları ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. International Journal of Languages Education and Teaching, 5(4), 582-594.
• Bican, G. (2017). İki dilliliğin tanımlanması: kuramsal tartışmalar ve güncel yaklaşımlar. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 553-566.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları.
• Canbazoğlu Bilici, S. (2019). Örnekleme yöntemleri. H. Özmen & O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (s. 55-80). Pegem Akademi Yayınları.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge.
• Coşkun, E. (2003). Çeşitli değişkenlere göre lise öğrencilerinin etkili okuma becerileri ve bazı öneriler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 101-129.
• Davies, A. (2003). The native speaker: myth and reality. Multilingual Matters LTD.
• Draper, K. (2015). Examining oral reading fluency among rural Grade 5 English Second Language (ESL) learners in South Africa: An analysis of NEEDU 2013. South African Journal of Childhood Education, 5(2), 44-77.
• Düzen, N., & Memduhoğlu, H. B. (2023). İki dilli çocukların yaşadığı bölgelerde çalışan ilkokul öğretmenlerinin karşılaştıkları zorluklar ve buna dair çözüm önerileri. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 37(1), 65-87.
• Erdem, C. (2017). Polonya Türk dili ve edebiyatı bölümü öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1440-1461.
• Ergin, M. (2009). Türk dil bilgisi. Bayrak Basım.
• Gauvin, H. S., & Hulstijn, J. H. (2010). Exploring a new technique for comparing bilinguals’ L1 and L2 reading speed. Reading in a Foreign Language, 22(1), 84-103.
• Gorjian, B., & Sayyadian, M. (2017). A comparative study on bilinguals and monolingual learner reading comprehension. Journal of Applied Linguistics and Language Learning, 3 (1), 9-16.
• Groot, A. D. (2013). İki dillilik başarıda öncü rol oynuyor, [https://www.etkihaber.com/prof-dr-annette-de-groot-iki-dillilik-basarida-oncu-rol-oynuyor-224194h.htm], Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Günay, V. D. (2015). İki ya da çok dillilik ve Avrupa toplumu. Turkophone, 2(1), 68-72.
• Güney, N., Aytan, T., Kaygana, M., & Şahin, E. Y. (2014). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin okuduğu kitap sayısı ile akademik başarıları arasındaki ilişki üzerine bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 151-164.
• Hussien, A. M. (2014). The indicating factors of oral reading fluency of monolingual and bilingual children in Egypt. International Education Studies, 7 (2), 75-90.
• Hutchinson, J. M., Whiteley, H. E., Smith, C. D., & Connors, L. (2003). The developmental progression of comprehension-related skills in children learning EAL. Journal of Research in Reading, 26(1), 19-32.
• Institu National de Recherche Pédagogique (INRP). (2007). Approches interculturelles en education. France: Étude comparative international.
• Jalalipour, M., Majdinasab, F., Khedri, H., & Chadorian, B. (2017). A comparison of reading accuracy and reading comprehension in bilingual Arabic/Farsi-speaking and monolingual Farsi-speaking elementary students in the fifth grade. Journal of Rehabilitation Sciences and Research, 4(4), 97- 101.
• Kan, M. O. & Yeşiloğlu, F. (2017). İlk okuma yazma öğretiminde izlenen aşamalarda iki dilli çocukların yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara dair çözüm önerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 519-533.
• Kandemir, H., & Demiroğlu Memiş, A. (2019). 5. sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığı ile okuduğunu anlama ve okuma tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 67-82.
• Kara, M., & Ustabulut, M. Y. (2015). İki dilli Türk çocukların sesli okuma hataları üzerine tespit ve öneriler. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 3(2), 165-182.
• Karadayı Atalar, Ü. B. (2019). Ortaokul 6.sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisi ile akademik başarısı arasındaki ilişki (Tez No: 543717) [Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Karakaya, İ. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Ed.) Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 50-70) Anı Yayıncılık.
• Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, S., & Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 207-221.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademi. Karatay, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin okuduğunu kavrama ile ilgili bilişsel farkındalıklar. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 457-475.
• Kayhan, E. Ö. (2010). İlköğretim birinci kademe çocuklarında, okuduğunu anlama ile sözcük bilgisi, görsel algı ve kısa süreli bellek arasındaki ilişki (Tez No: 288357) [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Kızıltaş, Y. (2021). İki dilli öğrencilerin ikinci dil ediniminde etkili olan faktörler ve dezavantajlı gruplara dönüşmeleri: kuramsal ve derleme bir çalışma. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 1012-1036.
• Kızıltaş, Y., & Kozikoğlu, İ. (2020). İki dilli öğrencilerin okuduğunu anlamada yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri: bir durum çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1568-1584.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Köseoğlu, E. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Tez No: 289699) [Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Kutlu, Ö., Yıldırım, Ö., Bilican, S., & Kumandaş, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamada başarılı olup-olmama durumlarının kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 132-139.
• Madarova, S., & Laborda, J. G. (2020). Seven common misconceptions in bilingual education in primary education in Spain. Cypriot Journal of Educational Sciences, 15(2), 358-368.
• Martin-Rhee, M. M., & Bialystok, E. (2008). The development of two types of ınhibitory control in monolingual and bilungual children, bilungualis. Language and Cognition, 11(1), 81-93.
• MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Milli Eğitim Basımevi.
• Oruç, Ş. (2016). Ana dili, ikinci dil, iki dillilik, yabancı dil. The Journal of Academic Social Science Studies, 45, 279-290.
• Ökcü, M. (2019). Beşinci sınıf olağan gelişim gösteren ve özel yetenekli öğrencilerin okuma tutumları ve okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi (Tez No: 580444) [Yüksek Lisans Tezi, Biruni Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Özcan, S. (2018). 5. sınıf normal ve üstün zekâlı öğrencilerin üstbilişsel düşünme, üstbilişsel okuma ve okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi (Tez No: 531307) [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Özdemir, U. (2021). Tek dilli ve iki dilli olan Türk çocuklarının çalışma belleği performanslarının karşılaştırılması (Tez No: 686355) [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Özkara, Y. (2014). Temel eğitime başlayan iki ve tek dilli çocukların Türkçe sözcük dağarcığının karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 265-277.
• Özmutlu, P., Gürler, İ., Kaymak, H., & Demir, Ö. (2014). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 9(3), 1121-1133.
• Pekgenç, Y. (2019). Sınıf öğretmenlerinin iki dilli sınıflarda yaşadığı eğitsel ve iletişimsel sorunlara ilişkin görüşleri (Tez No: 584487) [Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Sallabaş, M. E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 141-155.
• Saracaloğlu, A. S., Dedebali, N. C., & Karasakaloğlu, N. (2011). Sekizinci sınıf öğrencilerinin sessiz okuma hızları ve okuduğunu anlama düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 177-193.
• Sarı, M. (2001). İki dilli çocukların okuma yazma öğrenirken karşılaştıkları güçlükler (Tez No: 107433) [Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Sarı, M. (2002). İki dilli çocukların çözümleme yöntemiyle okuma yazma öğrenirken karşılaştıkları güçlükler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9), 108-122.
• Schwartz, M., Moin, V., & Leikin, M. (2012). Lexical knowledge development in the first and second languages among language-minority children: the role of bilingual versus monolingual preschool education. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 15(5), 549-571.
• Semizoğlu, R. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve görsel okuma düzeyi ile problem kurma becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No: 349057) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Sert, A. (2010). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tez No: 264331) [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Shamir, A. S., & Siavoshi, Z. (2014). Reading performance and academic achievement in early childhood bilingual and monolinguals. Open Journal of Applied Sciences, 4, 347-353.
• Tafarroji, M., & Malekzadeh, P. (2015). The effect of bilingualism on the developing of English reading skill. Cumhuriyet University Faculty of Science, 36(3), 1216-1225.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (1998). Türkçe sözlük (1. cilt). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2005). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2024). Güncel Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ülper, H., Çetinkaya, G., & Bayat, N. (2017). Okuduğunu anlama testinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 175-190.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
• Westly, E. (2011). The bilingual advantage learning a second language can give kids’ brains a boost. Scientific American Mind, 22(3), 38-41.
• Yazıcı, Z., & Temel, Z. F. (2011). İki dilli ve tek dilli çocuklarda dil gelişimi okuma olgunluğu ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 145-158.
• Yetgin, A. (2021). İlkokul öğrencilerinin okuduğunu anlama ve yaratıcı okuma becerileri ile üstbilişsel farkındalıklarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 10(4), 33-54.
• Yılmaz, F., & Şekerci, H. (2016). Ana dili sorunsalı: sınıf öğretmenlerinin deneyimlerine göre ilkokul öğrencilerinin yaşadığı sorunlar. Eğitimde Nicel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 47-63.
• Yılmaz, M. (2008). Türkçede okuduğunu anlama becerilerini geliştirme yolları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 131-139.