Art Nouveau’nun Psikedelik Afişler Üzerindeki Etkisi ve Güncel Çalışmalara Yansımaları

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 17, 263 - 290, 31.12.2024

Sebahat Gökçen Dinçer

https://doi.org/10.55004/tykhe.1475144

Öz

Sanat akımlarının geçmişten günümüze kadar birbirlerini etkilemesi tarih boyunca sanatta yeni düşünce biçimlerinin ve görsel etkilerin doğmasına sebep olmuştur. Sanat akımlarının sınırlarının bulanıklaşmasıyla daha zengin bir estetik anlayış gelişmiştir. Akımların felsefi görüşleri ve biçimsel özellikleri sanatın çeşitlenmesine, işlevsel hale gelmesi ise tasarımın sanattan ayrışmasına zemin oluşturmuştur. Özellikle bu ayrışmada Art Nouveau önemli bir rol oynamış ve birçok sanat akımını derinden etkilemiştir. Etkisi altında kalan sanat akımları arasında psikedelik sanat da yer almaktadır. Art Nouveau’da görülen ideoloji ve biçimsel özelliklerin psikedelik estetikte yeniden görülmesi bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Tarihsel bir inceleme niteliğinde olan bu çalışma, Art Nouveau etkisinin iz düşümlerini açığa çıkarırken diğer bir yandan akımlar arasındaki benzerliklerin günümüz tasarımlarına etkisini göstermeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda geçmişten ve günümüzden tasarımcıların çalışmaları mercek altına alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Art Nouveau, Sanat akımları, Grafik tasarım, Psychedelic, Afiş tasarımı

Kaynakça

• Akay, E. (2014). Çağdaş yazıtlar: Yazı-form ilişkisinde yeni yaklaşımlar. Sanat Yazıları, 30, 12-29.
• Albright, T. (1985). Art in the San Francisco Bay area, 1945-1980: An illustrated history. University of California Press.
• Altet, X. B. (2006). Sanat tarihi. (Çev. İ. Yergüz). Dost Kitapevi. (Orijinal eserin basım tarihi 1989, 1. Baskı)
• Amaya, M. (1966). Art Nouveau. Studio Vista.
• Anapur, E. (2023, 22 Haziran). Christie’s 3.0 and 1OF1 to present a digital art auction to benefit the Multidisciplinary Association for Psychedelic Studies. Widewalls. https://www.widewalls.ch/magazine/christies-digital-art-auction
• Barkla, N. (t.y.). Artist bio. Nicky Barkla resmi internet sitesi. Erişim Tarihi: 13.02.2024. https://www.nickybarkla.com/bio
• Barnicoat, J. (1991). Posters a choncise history. Thames and Hudson.
• Becer, E. (2005). İletişim ve grafik Tasarım. Dost Kitabevi Yayınları.
• Bektaş, D. (1992). Çağdaş grafik tasarımın gelişimi. Yapı Kredi Yayınları.
• Berlin, C. L. (2022, 8 Nisan). DIY flyering: Tracing the iconic rave flyer back to its roots. Museum of Youth Culture. https://www.museumofyouthculture.com/diy-flyering/
• Cambridge Dictionary. (t.y.). Blotter. In Cambridge Dictionary. Erişim Tarihi: 25.08.2023. https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce/blotter
• Chojnacka, J. (2023). The roar of a lion that the hippies marvelled at: A few remarks about the iconographic sources of the so-called psychedelic art in the milieu of American graphic artists from the 1964-1968 period. Quart, 67(1), 142-155.
• Christie’s (2023). Cartography of the soul [Dijital Sergi]. https://nft.christies.com/auctions/cartography-of-the-soul
• Cotter, H. (2002, Kasım 10). Art in review; Alex Grey. The New York Times. https://www.nytimes.com/2002/10/04/arts/art-in-review-alex-grey.html
• Çakmak, B. (2022). Dijital tasarımda kullanıcı deneyimi sunan psikedelik yaklaşımlar. Sanat & Tasarım Dergisi, 12 (1), 203-216.
• Çelikoğlu, Ö. (2015). Psychedelic sanat. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Bodrum Güzel Sanatlar Fakültesi Uluslararası “Sanat, Gerçeklik ve Paradoks” Sempozyumu (ss.219-231).
• D’Andrea, A. (2004). Rave culture and religion, St John, G. (Ed.). Global nomads: techno and New Age as transnational countercultures in Ibiza and Goa (2. Baskı, ss. 236-255). Routledge.
• De la Bédoyère, C. (2006). Art Nouveau. Star Fire.
• Dilmaç, O. (2015). Tasarım eğitimi tarihi ve William Morris. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 4(16), 1-16.
• Duque, J. F. (2019). Spaces in time: the influence of Aubrey Beardsley on psychedelic graphic design. H-ART. Revista de historia, teoría y crítica de arte, (5), 15-38.
• Easterlin, R. A., Schaeffer, C. M., Macunovich & D. J. (1993). Will the baby boomers be less well off than their parents? Income, wealth, and family circumstances over the life cycle in the United States. Population and development Review, 497-522.
• Eskilson, S. (2007). Graphic design: A new history. Yale University Press.
• Grey, A. (t.y.). About. Alex Grey resmi internet sitesi. Erişim Tarihi: 10.11.2024. https://www.alexgrey.com/about/
• Gombrich, E. (1997). Sanatın öyküsü. (Çev. E. Erduran, Ö. Erduran). Remzi Kitapevi. (Orijinal eserin basım tarihi 1950, 4. Baskı)
• Gosling, E. (2016, 24 Ağustos). What rave culture is teaching modern graphic designers. Eye on Design. https://eyeondesign.aiga.org/what-rave-culture-is-teaching-modern-graphic-designers/
• Guffey, E. E. (2006). Retro: The culture of revival. Reaktion Books.
• Hartogsohn, I. (2023). Cyberdelics in context: On the prospects and challenges of mind-manifesting technologies. Frontiers in Psychology, 13, 1073235.
• Hashimoto, A. & Clayton, M. (2009). Visual design fundamentals: A digital approach. Charles River Media, Inc.
• Hawk, A. (1993). Future culture manifesto. The Cyberpunk Project. http://project.cyberpunk.ru/idb/future_culture_manifesto.html
• İlisulu, T. İ. (2019). Güncel tasarım yaklaşımlarına genel bir bakış. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 43, 20-36.
• Kaya, S. E. (2023). Grafik tasarımında post modernizmden modernizme eklektik tavır: Paula Scher ve retro stil. D. Arslan (Ed.), Grafik Tasarım Üzerine Güncel Okumalar içinde (s. 45-67).
• Keskin, İ. (2014). Baskı resimde Alman ekspresyonizmi (Dışavurumculuk) ve litografi sanatına yansımaları. Sanat Dergisi, 25, 53-66.
• Kinsella, E. (2021, 23 Nisan). Mad Dog Jones is the most expensive living Canadian artist after Phillips’s $4.1 million sale of his self-replicating NFT. Art Net. https://news.artnet.com/market/phillips-4-4m-sale-of-mad-dog-nft-1961626
• Krippner, S. (2017). Ecstatic landscapes: The manifestation of psychedelic art. Journal of Humanistic Psychology, 57(4), 415-435.
• Lahor, J. (2007). L'Art nouveau. Rochester. Grange.
• Lee, J. (2001). The Japanese influence in art nouveau decorative arts [Yüksek lisans tezi]. Arts University of Glasgow
• McCallum, R. (2020, 4 Şubat). Modern rave art: meet the illustrators pushing flyer design forward. Djmag. https://djmag.com/longreads/modern-rave-art-meet-illustrators-pushing-flyer-design-forward
• MediaHeores (t.y.). Psychedelic design / Epic examples / How to use it. Erişim Tarihi: 17.09.2023. https://www.mediaheroes.com.au/blog/psychedelic-design/
• Melichová, S. (2006). Cyberpunk as subculture [Yüksek lisans tezi]. Masaryk University
• Meyer, I. (2023, 30 Eylül). Psychedelic Art – An exploration of the psychedelic aesthetic in art. Art in contect. https://artincontext.org/psychedelic-art/
• Miles, B. (2005). Hippie. Sterling Publishing Company, Inc.
• Moco Museum (t.y.). Mad Dog Jones from Thunder Bay. Amsterdam, DE, Hollanda. Erişim Tarihi: 3. 01.2024. https://mocomuseum.com/artists/mad-dog-jones/19702#
• Öztuna, Y. H. (2007). Fransız Art Nouveau afiş tasarımı 1890-1914. Grafik Tasarım/ Görsel İletişim Kültürü Dergisi, 5, 60-65.
• Roark, R. (2015). Psychedelic poster art catalog. http://www.poetspath.com/Scholarship_Project/document.pdf
• Salsidua, M. B. (2015) The Poster: From practical function to work of art. Museo de Bellas Artes de Bilbao. https://bilbaomuseoa.eus/uploads/salas_lecturas/archivo_in-60.pdf
• Schmutzler, R. (1962). Art Nouveau. H. N. Abrams.
• Schwartz, M. (2014, 20 Ocak). Does Android Jones dream of electro-mineralist sheep?. Integral Life. https://integrallife.com/does-android-jones-dream-electro-mineralist-sheep/
• Semley, J. (2019). Cyberpunk is dead. The Baffler, (48), 58-67.
• Spratt, S. (t.y.). About. Sam Spratt resmi internet sitesi. Erişim Tarihi: 26.11.2023 https://www.samspratt.com/about
• Sürmeli, K., Gülpınar, Ş. (2018). Arts and Crafts Hareketi ve Kelmscott basımevi. 6. Uluslararası Matbaa Teknolojileri Sempozyumu, ss.1057-1068.
• Taşcıoğlu, M., Siretli, A. (2017). Grafik tasarımda litografinin yeri ve Henri De Toulouse-Lautrec’in afiş tasarımları. Sanat ve Tasarım Dergisi, (18), 187-202.
• Ted, O. (1999). High art: A history of the psychedelic poster. Sanctuary Publishing.
• Timmers, M. (1998). The Power of The Poster. V&A.
• Üzlikcan, B.B. (2016). Çağdaş Türk Sanatında bilimsel özgün bir tavrın uygulanışı açısından Adnan Çoker resmi, Sanat Yazıları, 34, 101-110.
• Weill, A. (2007). Grafik tasarım (Çev. O. Türkay.). Yapı Kredi Yayınları.
• Wilkinson, C. (2021, 17 Aralık). Sketching a scene: A visual history of Scottish clubbing. The Skinny Independent Cultural Journalism. https://www.theskinny.co.uk/clubs/interviews/sketching-a-scene-a-visual-history-of-scottish-clubbing
• Wilson, C. (Yönetmen). (2015, 3 Mayıs). The genius of design 3 blueprints of war 2010 [Belgesel Film]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=0uGtxQweuZU
• Yıldırım, M. (2019). Dijital sanat ve kolaj. Ekev Akademi Dergisi, (80), 319-338.
• Yurtkulu, E. (2010). Güncel sanat üretiminde* “fantastik erotik kadın”. Yedi, (4), 117-124.