Müzik Alanında Akademik Atama ve Yükseltme Kriterleri: THEWUR Listesindeki Yurt Dışı Araştırma Üniversitelerinin Durumu

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 4, 632 - 650, 24.12.2025

Vefa Terzioğlu

Öz

Özet: Bu çalışma, Times Higher Education [1] (THE, Büyük Britanya) dergisinin dünya genelinde 2024 yılı için belirlediği üniversite sıralamasından (World University Rankings, WUR) yola çıkılarak, sıralamaya giren yurt dışındaki bazı üniversitelerin müzik alanı ile ilgili öngördükleri akademik atanma ve yükseltme kriterlerini incelemektedir. Dünyanın en iyi üniversitelerinin sıralamasına giren bu yükseköğretim kurumlarının aynı zamanda araştırma üniversitesi niteliği taşıdıklarını da THEWUR listelerinden görmek mümkündür. Dolayısı ile bu üniversitelerin sanat ve özellikle müzik alanlarındaki mesleki yeterlilik, akademik atanma ve yükseltme ilkeleri gibi hususlarda izledikleri yol, konuya yaklaşım biçimi açısından, Türkiye’deki araştırma üniversitelerinde müzik alanında uzmanlaşan akademisyenler için de önemli bir referans haline gelmektedir. Türkiye’deki bazı yüksek öğretim kurumlarının araştırma üniversitesi statüsüne geçmesi ile birlikte, özellikle sanat alanındaki akademik atanma ve yükseltme kriterleri konusu önemli hale gelmiştir. Mesleki açıdan ise anlaşılabilir bir tartışmaya yol açmıştır. Bu çalışmada, THEWUR’un sıralamasına göre dünyadaki en iyi üniversitelerinden bazılarının müzik alanında uyguladıkları akademik atanma ve yükseltme kriterleri incelenmektedir. Araştırma, “survey” yöntemine dayanmakta olup yurt dışındaki sekiz üniversitenin resmi internet sayfalarındaki bilgi akışının hedef konuyla ilişkilendirmesi yapılmıştır. THEWUR’un sıralamasındaki sekiz adet üniversite seçilmiş olup bu üniversitelerin kurumsal özellikleri, müzik alanına ayırdıkları yer, müzik alanında akademik atanma ve yükseltme kriterlerindeki kıstasları değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, müzik alanında da eğitim veren bu sekiz üniversitenin kendi kurumsal yapısı, eğitim vizyonu ve hedefleri doğrultusunda oluşturduğu akademik atanma ve yükseltme kriterlerinde sanat ve özellikle müzik alanları açısından önemli mesleki ölçütlerinin yer aldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın ulaştığı başlıca bulgulardan biri ise incelenmiş üniversitelere ait olan genel ve alana yönelik kriter kılavuzlarının hiçbirinde, akademik atanma ve yükseltme konusunda herhangi bir puanlama sistemine yer verilmediği olgusudur.

Anahtar Kelimeler

Akademik atanma ve yükseltme kriterleri , Mesleki yeterlilik , Müzik alanı , Sözlü sınav , Thewur.

Academic Appointment and Promotion Criteria in the Field of Music: The Situation of Overseas Research Universities on the THEWUR List

Öz

Abstract: This study examines the criteria for academic appointment and promotion in the field of music in some of the ranked universities abroad based on the university rankings (World University Rankings, WUR) determined by Times Higher Education (THE, Great Britain) for the year 2024. It is possible to see from THEWUR lists that these higher education institutions, which are ranked among the best universities in the world, are also research universities. Therefore, the path followed by these universities in terms of professional competence, academic appointment and promotion principles in the fields of art and especially music becomes an important reference for academics specializing in music at research universities in Turkey. With the transition of some higher education institutions in Turkey to the status of research university, the issue of academic appointment and promotion criteria, especially in the field of arts, has become important. From a professional point of view, it has led to an understandable debate. This study examines the criteria for academic appointment and promotion in music applied by some of the best universities in the world according to THEWUR’s rankings. The study is based on the “survey” method, and an association was made between the flow of information on the official websites of eight universities abroad and the target topic. Eight universities in THEWUR’s ranking were selected and their institutional characteristics, the place they allocate to the field of music, and their criteria for academic appointment and promotion in the field of music were evaluated. As a result of the study, it was determined that these eight universities, which also provide education in the field of music, have important professional criteria in terms of art and music in particular in their academic appointment and promotion, which they have established in line with their institutional structure, educational vision and goals. One of the main findings of the study is that none of the general and field-specific criteria manuals of the universities examined included any scoring system for academic appointment and promotion.

Anahtar Kelimeler

Academic appointment and promotion criteria , Professional competence , Music field , Competition , Thewur.

Kaynakça

• Ankara Üniversitesi. (2024). Öğretim üyeliği kadrolarına atama ve yükseltme asgari koşulları. [https://www.yok.gov.tr/Documents/Akademik/AtanmaKriterleri/ankara-kriter-16052024.pdf](https://www.yok.gov.tr/Documents/Akademik/AtanmaKriterleri/ankara-kriter-16052024.pdf)
• Aypay, A., Cemaloğlu, N., Sapkaya, R., Tomul, E., Baştürk, R., Ellez, M., Şahin, B., & Turgut, Y. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (A. Tanrıgören, Ed.; 4th ed.). Anı Yayıncılık.
• Balcı, A. (1989). Eğitimsel araştırmanın eğitimsel sorunların çözümüne uygulanması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 411–420. [https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000868](https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000868)
• Bilgiç, T., & Erkip, N. (2013). Araştırma üniversitesi nedir? Sarkaç. [https://sarkac.org/2022/10/arastirma-universitesi-nedir/](https://sarkac.org/2022/10/arastirma-universitesi-nedir/)
• Borgdorff, H. (2006). The debate of research in the arts. Bergen National Academy of the Arts. [https://www.ahk.nl/fileadmin/download/ahk/Lectoraten/Borgdorff_publicaties/The_debate_on_research_in_the_arts.pdf](https://www.ahk.nl/fileadmin/download/ahk/Lectoraten/Borgdorff_publicaties/The_debate_on_research_in_the_arts.pdf)
• Cai, Y., & Yan, F. (2017). Higher education and university. In W. J. Morgan, Q. Gu, & F. Li (Eds.), Handbook of Chinese education (pp. 169–193). Edward Elgar. [https://www.researchgate.net/publication/314880841](https://www.researchgate.net/publication/314880841)
• Damar, M., Özdağoğlu, G., & Özveri, O. (2020). Bilimsel üretkenlik bağlamında dünya sıralama sistemleri ve Türkiye’deki üniversitelerinin mevcut durumu. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(3), 107–123.
• Demir, E., Göloğlu Demir, C., & Özdemir, M. Ç. (2017). Akademik yükseltme ve atama sürecine yönelik öğretim üyesi görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(1), 12–23. [https://doi.org/10.5961/jhes.2017.179](https://doi.org/10.5961/jhes.2017.179)
• Demirbilek, M., & Çetin, M. (2022). Cumhuriyet’ten günümüze yükseköğretimde akademik yükselme ve atama süreci. Yükseköğretim Dergisi, 12(2), 197–216. [https://doi.org/10.2300/yod.21.810002](https://doi.org/10.2300/yod.21.810002)
• Dokuz Eylül Üniversitesi. (2024). Öğretim üyeliği kadrolarına yükseltme-atama ilkeleri ve uygulama esasları. [https://personel.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2024/11/DEU-OGRETIM-UYELIGI-KADROLARINA-YUKSELTME-ATAMA-ILKELERI-VE-UYGULAMA-ESASLARI-GUNCELLENEN.pdf](https://personel.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2024/11/DEU-OGRETIM-UYELIGI-KADROLARINA-YUKSELTME-ATAMA-ILKELERI-VE-UYGULAMA-ESASLARI-GUNCELLENEN.pdf)
• Frølich, N., Wendt, K., Reymert, I., Telmann, S. M., Elken, M., Kyvik, S., & Larsen, E. (2018). Academic career structures in Europe: Perspectives from Norway, Denmark, Sweden, Finland, the Netherlands, Austria and the UK (Report No. 2018:4). NIFU. [https://www.khrono.no/files/2018/02/28/NIFUreport2018-4.pdf](https://www.khrono.no/files/2018/02/28/NIFUreport2018-4.pdf)
• Günay, A. (2022). Analysing the correlation between university rankings and the economic performance of countries. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 5(2), 205–211.
• İpek, C., & Gök, E. (2015). ABD ve Türkiye yükseköğretim sisteminde akademik personelin istihdamı, terfi uygulamaları ve Türkiye yükseköğretim sistemi için bazı öneriler. Türkiye’de Eğitim, Felsefesi ve Sorunları: TYB Akademi Dil, Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 5(13), 177–198.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (28th ed.). Nobel Yayınevi.
• Mert, Y. L. (2024, June 28). Araştırma üniversiteleri ile dünya üniversite sıralamasına girebilir miyiz? Yükseköğretimde Uluslararasılaşma ve Geliştirme Vakfı. [https://www.yugev.org/tr/arastirma-universiteleri-ile-dunya-universite-siralamasina-girebilir-miyiz](https://www.yugev.org/tr/arastirma-universiteleri-ile-dunya-universite-siralamasina-girebilir-miyiz)
• Saraç, B., & Erdoğan, B. Z. (2023). Üniversite sıralamaları ne söyler(mez)? Buz dağının görünmeyen yüzü. Yükseköğretim Dergisi, 13(2), 257–277. [https://doi.org/10.53478/yuksekogretim.1274645](https://doi.org/10.53478/yuksekogretim.1274645)
• Scimago Journal & Country Rank. (2020). 2020 yılında üniversitelerimizin dünya genel sıralamasındaki durumu [Rapor]. [https://newtr.urapcenter.org/cdn/storage/PDFs/eHr9gtE5sxc2X3K5R/original/eHr9gtE5sxc2X3K5R.pdf](https://newtr.urapcenter.org/cdn/storage/PDFs/eHr9gtE5sxc2X3K5R/original/eHr9gtE5sxc2X3K5R.pdf)
• Shamos, M. I. (2012). Handbook of academic titles. [https://euro.ecom.cmu.edu/people/faculty/mshamos/Handbook.pdf](https://euro.ecom.cmu.edu/people/faculty/mshamos/Handbook.pdf)
• Sırakaya, E. (2000). Amerika Birleşik Devletleri’ndeki üniversitelerde doçentlik derecesi alma ve atanma süreci hakkında [Editöre mektup]. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 11(3-6), 68–78.
• Stanford University. (2024). Stanford faculty handbook: Appendix B—Appointment forms. [https://facultyhandbook.stanford.edu/appendix-b-appointment-forms](https://facultyhandbook.stanford.edu/appendix-b-appointment-forms)
• Tizgöl, K., & Başkaya, A. (2025). Türkiye’de sanat alanında çalışan akademisyenlerin bilimsel araştırma olgusuna bakış açıları ve akademik yayın süreçleri üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 441–454. [https://dergipark.org.tr/tr/pub/ulasbid](https://dergipark.org.tr/tr/pub/ulasbid)
• Wang, X., & Wang, L. W. (2024). The tenure track employment system in colleges and universities in China: A scoping review of the Chinese literature. Frontiers in Psychology. Advance online publication. [https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1271110](https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1271110)