Örgün ve Açık Öğretim Sosyoloji Lisans Programları Bulunan Üniversitelerin Müfredatlarının Karşılaştırılması

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 306 - 315, 20.06.2025

Gamze Aslan

https://doi.org/10.32329/uad.1638477

Öz

Ülkemizde sosyoloji lisans programları hem örgün hem de açık öğretim fakültelerinde okutulmaktadır. Araştırma kapsamında hem örgün hem de açık öğretim sosyoloji lisans programlarına sahip olan Anadolu Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesinin sosyoloji lisans programlarındaki ders içerikleri, zorunlu ders sayıları, AKTS dağılımları ve felsefe grubu derslerine (felsefe, psikoloji, mantık) yer verme durumları incelenmiştir. Doküman analizinin kullanıldığı araştırmada sosyoloji lisans programları arasındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konmuştur. Araştırma bulgularından hareketle üniversitelerin hem kendi bünyelerindeki örgün ve açık öğretim lisans programlarının değerlendirilmesinde hem de diğer üniversiteler ile karşılaştırmalarında en fazla farklılığın İstanbul Üniversitesinde olduğu görülmüştür. Sosyoloji lisans bölümlerinden mezun olan bireylerin formasyon eğitimi aldıkları takdirde öğretmen olarak görev yapabilmesi ve çeşitli kurumlarda sosyolog olarak çalışabilmesi göz önüne alındığında ders içeriklerindeki farklılıkların aynı bilgiye sahip mezun yetiştirilmesinde sorunlara yol açacağı düşünülmektedir. Ayrıca araştırma kapsamındaki üniversitelerin sosyoloji bölümlerinden mezun olan öğrencilerin formasyon alabilmeleri için gerekli olan ders ve kredilerin Anadolu Üniversitesinin örgün sosyoloji lisans bölümünde bulunmadığı tespit edilmiştir. Sayıları hızla artan sosyoloji mezunlarının istihdam sorunlarına da yol açtığı bilindiğinden konu ile ilgili farklı araştırmalar yapılarak gerekli önlemler de alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

sosyoloji , örgün öğretim , açık öğretim

Etik Beyan

Uygulanamaz.

Comparison of the Curriculum of Universities with Formal and Open Education Sociology Undergraduate Programs

Öz

In our country, sociology undergraduate programs are taught in both formal and open education faculties. Within the scope of the research, the course contents of the sociology undergraduate programs of Anadolu Universty, Atatürk University and İstanbul University, which have both formal and open education sociology undergraduate programs, the number of compulsory courses, the distribution of ects and the inclusion of philosophy group courses (philosophy, psychology, logic) were examined. In the research using document analiysis, the similarities and differences between sociology undergreduate programs were revealed. Based on the research findings, it has been observed that the biggest difference between universities in both the evaluation of their own formal and open education undergraduate programs and their comparison with other universities is in Istanbul University. Considering that individuals who graduate from sociology undergraduate departments can work as teachers and sociologists in various institutions if they receive formation training it is thought that the differences in course content will cause problems in raising graduates with the same knowledge. In addition, it has been determined that the courses and credits required for students graduating from the sociology departments of the universities within the scope of the research to receive training are not available in the formal sociology undergraduate department of Anadolu University. Since it is known that the rapidly increasing number of sociology graduates causes employment problems, necessary precautions should be taken by conducting different research on the subject.

Anahtar Kelimeler

sociology , formal education , open education

Etik Beyan

Not applicable

Kaynakça

• Adaş, E. B. (2019). Türkiye’de sosyoloji bölümleri arasında istihdam örüntüleri: Sosyal ağ analizi üzerinden bir değerlendirme, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 11-224.
• Akça, Ü. (2016). Türk sosyolojisinde organizmacı ve evrimci akım, Sosyoloji Konferansları İstanbul Journal of Sociological Studies, 52, Özel Sayı Türkiye’de Sosyolojinin 100 Yılı (Ed. Nevin Güngör Ergan), 57-78.
• Anadolu Üniversitesi (2024). Örgün sosyoloji 4 yıllık lisans programı, https://www.anadolu.edu.tr/akademik/fakulteler/141/sosyoloji-bolumu/dersler adresinden 10.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Anadolu Üniversitesi (2024). Açık ve uzaktan eğitim 4 yıllık lisans programı, https://abp.anadolu.edu.tr/tr/program/dersler/1676/13 adresinden 10.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Anadolu Üniversitesi (2025). Örgün sosyoloji 4 yıllık lisans programı, https://www.anadolu.edu.tr/akademik/fakulteler/141/sosyoloji-bolumu/dersler adresinden 01.01.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Atatürk Üniversitesi (2023). Örgün sosyoloji 4 yıllık lisans programı, https://birimler.atauni.edu.tr/sosyoloji/wp-content/uploads/sites/156/2020/07/Guncel-07.07.2023-Sosyoloji-Bolumu-Ogretim-Plani.pdf adresinden 10.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Atatürk Üniversitesi (2024). Açık ve uzaktan eğitim sosyoloji 4 yıllık lisans programı, https://ataaof.edu.tr/programlar/sosyoloji adresinden 10.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Bilgin, M. (1998). Türkiye’de sosyoloji eğitimi ve Mimar Sinan Üniversitesi fen-edebiyat fakültesi sosyoloji bölümü monografisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Çelebi, N. (2023). Cumhuriyet’in 100. yılında Türkiye’deki sosyolojiye kısa bir bakış, Bitig Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(6), 105-112.
• Danış, M. S. (2021). 1980-2000 arası Türkiye’de sosyolojinin gündemleri ve oluşum dinamikleri, (Doktora Tezi), Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Dombaycı, M. A. Kızıltan, Ö. (2017). Felsefe grubu eğitimi lisans programlarının karşılaştırılması, Turkish Studies, 12(25), 265-288.
• İstanbul Üniversitesi (2019). Örgün sosyoloji 4 yıllık lisans programı, https://ebs.istanbul.edu.tr/home/dersprogram/?id=1144&birim=sosyoloji__lisans_programi__(orgun_ogretim)&yil=2019 adresinden 10.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• İstanbul Üniversitesi (2022). Açık ve uzaktan eğitim sosyoloji 4 yıllık lisans programı, https://ebs.istanbul.edu.tr/home/dersprogram?id=1270&yil=2022 adresinden 10.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Kaçmazoğlu, H. B. (2015). Türkiye’de sosyolojinin 100 yıllık birikimi üzerine bazı tespitler, Sosyoloji Konferansları İstanbul Journal of Sociological Studies, 52, Özel Sayı Türkiye’de Sosyolojinin 100 Yılı (Ed. Nevin Güngör Ergan), 29-55.
• Kasapoğlu, A. (2015). Eğitime başlanmasının 100. yılında Türkiye’de sosyolojinin sorunlarının fenomenolojik incelemesi, Sosyoloji Konferansları İstanbul Journal of Sociological Studies, 52, Özel Sayı Türkiye’de Sosyolojinin 100 Yılı (Ed. Nevin Güngör Ergan), 131-156.
• Koç. A. C. (2013). Öğrencilerin sosyoloji bölümünü tercih nedenleri (ODTÜ örneği), Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir: Nevşehir Üniversitesi.
• Konuk Kandemir, N. Işık, E. (2023). Türk yükseköğretiminde sosyoloji eğitiminin son durumuna ilişkin bir değerlendirme, DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(2), 740-759.
• Manav, F. Zabun, B. (2017). Ortaöğretim sosyoloji öğretiminde Nasreddin Hoca fıkralarından yararlanma, Journal of Turkish Studies, 12(28), 557-576. Doı: 10.7827/turkishstudies.12422
• MEB, (2014). Öğretmenlik alanları, atama ve ders okutma esasları, 20/02/2014 tarihli ve 9 sayılı Kurul kararı, Mart 2014-2678 sayılı Tebliğler Dergisi, https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_08/16135636_9_cizelgeveesaslar_15082024.pdf adresinden 15.01.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Parin, S. Demirci, E. Y. (2014). Türkiye’de yükseköğretimde sosyoloji öğretimi: Bir dönemselleştirme denemesi (1914-2014), Sosyoloji Dergisi, 3(29), 365-382.
• Polat, A. (2022). Yükseköğretimde sosyoloji öğretim çalışmaları: Amerikan, Avrupa ve Türk sosyolojisinde karşılaştırmalı bir alanyazın incelemesi, Yükseköğretim Dergisi, 12(2), 187-196. Doi:10.2399/yod.20.727000
• Sain, K. Zabun, B. (2018). Cumhuriyet dönemi lise sosyoloji ders kitaplarında Türkçü yaklaşım: Mehmet İzzet: İçtimaiyat, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 7(21), 723-737.
• Sain, K. Zabun, B. Berber, Ş. (2019). Cumhuriyetin ilk yıllarında millet kavramının sosyolojik öğretimi: Mehmet İzzet-Necmettin Sadak, Atlas Internatıonal Refeed Journal on Social Sciences, 5(21), 550-557. https://dx.doi.org/10.31568/atlas.346
• Sain, K. Zabun, B. (2023). Family, woman and religion in the teaching of ideological sociology: A content analysis of Necmettin Sadak’s book “Toplumbilim”, Gazi University Journal of Gazi Education Faculty, 43(3), 1837-1864. https://doi.org/10.17152/gefad.1375360
• Şahin, M. C. (2017). Türk sosyolojisinin kısa tarihi: Dönemler, şahıslar ve ana yönelimler, İslami İlimler Dergisi 12(1), 7-41.
• Yıldırım, A. Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YÖK Atlas, (2025). Yerleşen son kişinin profili, https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-univ.php?u=1056 adresinden 29.01.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Zabun, B. (2013a). Türkiye’de sosyoloji öğretimi üzerine kapsamlı ilk çözümleme: Hilmi Ziya Ülken, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 31-50.
• Zabun, B. (2013b). Değerlerin sosyolojik öğretimi: Ortaöğretim sosyoloji ders kitaplarında yer alan değerlerin analizi, Akademik Bakış Dergisi, 38, 1-11.
• Zabun, B. (2018). Ortaöğretim sosyoloji dersi öğretim programlarında din kurumu-laiklik ve ders kitaplarına yansımaları, Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(3), 34-45.
• Zabun, B. Berber, Ş. (2019). İdeolojik sosyoloji öğretimi: Halk fırkası programı doğrultusunda yazılan ilk ders kitabı (Necmeddin Sadak), Social Mentality and Researcher Thinkers Journal 5(21), 1672-1680. http://dx.doi.org/10.31576/smryj.324