UZAKTAN EĞİTİM SÜRECİNDE SINIF ÖĞRETMENLERİNİN MESLEKİ TÜKENMİŞLİK DURUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 90 - 112, 29.08.2022

İlay Sultan Yurteri , Mehmet Kaan Demir

https://doi.org/10.47477/ubed.1100840

Cited By: 2

Öz

Araştırmanın temel amacı, uzaktan eğitim sürecinde Çanakkale'de çalışan sınıf öğretmenleriyle ilgili mesleki tükenmişlik duygusunu değerlendirmektir. Araştırmada nitel bir araştırma yöntemi olan fenomenoloji kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Çalışma grubunu ölçüt örnekleme ile belirlenen 25 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin çoğunluğunun kendilerini uzaktan eğitim sürecinde kısmen yeterli hissettikleri, tükenmişliği mesleki açıdan duyuşsal belirtiler gösteren duygu durumu olarak tanımladıkları, çevresel faktörler nedeniyle tükenmişliği orta düzeyde hissettikleri ve tükenmişlikle başa çıkmak için mesleki çalışmalar yaptıkları ortaya çıkmıştır. Araştırma sonunda sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin azaltılması için Bakanlık çalışanlarına, yöneticilere ve öğretmenlere yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Öğretmeni, Uzaktan Eğitim, Tükenmişlik, Pandemi

Kaynakça

• Al Lily, A. E., Ismail, A. F., Abunasser, F. M., & Alqahtani, R. H. A. (2020). Distance education as a response to pandemics: Coronavirus and Arab culture. Technology in society, 63, 101-317.
• Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2008). Tükenmişlik sendromu akademisyenler üzerine bir uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 69- 96.
• Avcı, Ü., & Seferoğlu, S. S. (2011). Bilgi toplumunda öğretmenin tükenmişliği: Teknoloji kullanımı ve tükenmişliği önlemeye yönelik alınabilecek önlemler. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 13-26.
• Bakker, A. B., Van Der Zee, K. I., Lewig, K. A., & Dollard, M. F. (2006). The relationship between the big five personality factors and burnout: A study among volunteer counselors. The Journal of social psychology, 146(1), 31-50. DOI: 10.3200/SOCP.146.1.31-50
• Bauchner, H. & Easley, T. J. (2020).“Health care heroes of the COVID-19 pandemic”. Jama, 323(20), 2021-2021. doi:10.1001/jama.2020.6197
• BBC, (2022, March 11). Covıd nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısının 18 milyonu aştığı hesaplanıyor. BBC. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-60702679
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 112-142.
• Brill, P. L. (1984). The need for an operational definition of burnout. Family and Community Health, 6(4), 12–24. http://www.jstor.org/stable/44952633.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi: Ankara
• Can, E. (2020). Koronavirüs (COVID-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 11-53.
• Cook, B. B., & Banks, S. R. (1993). Predictors of Job Burnout in Reporters and Copy Editors. Journalism Quarterly, 70(1), 108–117. https://doi.org/10.1177/107769909307000112
• Creswell, JW, Hanson, WE, Clark Plano, VL ve Morales, A. (2007). Nitel Araştırma Tasarımları: Seçme ve Uygulama. Danışman Psikolog, 35 (2), 236–264. https://doi.org/10.1177/0011000006287390
• Çimen, S. (2007). İlköğretim Öğretmenlerinin Tükenmişlik Yaşantıları ve Yeterlik Algıları.(Publication No. 306562) [Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi].
• Demir, M. & Kara, N. (2014). İlkokul birinci sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik durumu. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10 (2) , 424-440.
• Demir, M. K. & Arı, E. (2013). Öğretmen sorunları-Çanakkale ili örneği-. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (1), 116-128.
• Demir, S., & Kale, M. (2020). Öğretmen Görüşlerine Göre, Covid-19 Küresel Salgını Döneminde Gerçekleştirilen Uzaktan Eğitim Sürecinin Değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 15(8), 3445–3470. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44492
• Dworkin, A. G. (2001). Perspectives on teacher burnout and school reform. International Education Journal, 2(2), 69-78.
• Edward F. Iwanicki (1983). Toward understanding and alleviating teacher burnout, Theory Into Practice, 22:1, 27-32, DOI: 10.1080/00405848309543034
• Etzion, D. (1987). Burning out in management: A comparison of women and men in matched organizational positions. Israel Social Science Research, 5(1-2), 147–163.
• Farber, B. & Miller, J. (1981). Teacher burnout: A psycho-educational perspective. Teachers College Record, 83(2), 235-243.
• Freudenberger, H.J. (1974). “Staff Burn-Out”. Journal of Social Issues, 30: 159- 165. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1974.tb00706.x
• Friedman, I.A. (2000). Burnout in teachers: Shattered dreams of impeccable professional performance. Journal of Clinical Psychology, 56(5), 595-606. DOI 10.1002/(SICI)1097-4679(200005)56:53.0.CO;2-Q
• Gören, S. Ç. , Gök, F. , Yalçın, M., Göregen, F. & Çalışkan, M. (2020). Küresel salgın sürecinde uzaktan eğitimin değerlendirilmesi: Ankara örneği. Milli Eğitim Dergisi, Salgın Sürecinde Türkiye'de Ve Dünyada Eğitim, 69-94 . DOI: 10.37669/milliegitim.787145
• Izgar, H. (2003). Okul yöneticilerinde tükenmişlik. Nobel Yayın Dağıtım: Ankara
• Koenig, J., Jaeger-Biela, D. J., & Glutsch, N. (2020). Adapting to online teaching during COVID-19 school closure: teacher education and teacher competence effects among early career teachers in Germany. Europe. J. Teach. Edu., 43(4), 608- 623. DOI: 10.1080/02619768.2020.1809650
• Lauermann, F. & König, J. (2016). Teachers’ professional competence and well being: Understanding the links between general pedagogical knowledge, self-efficacy and burnout. Learning and Instruction, 45, 9-19. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2016.06.006
• Leiter, M.P. and Maslach, C. (1988). The impact of interpersonal environment on burnout and organizational commitment. J. Organiz. Behav., 9: 297-308. https://doi.org/10.1002/job.4030090402
• Maslach, C. (1976). Burned-Out. Human Behavior, 9(5),16-22.
• Maslach, C. and Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced burnout. J. Organiz. Behav., 2: 99-113. https://doi.org/10.1002/job.4030020205
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1979). Burned-out cops and their families. Psychology Today, 12(12), 59-62.
• McCormack, N., & Cotter, C. (2013). Managing burnout in the workplace: A guide for information professionals. Elsevier Science & Technology.
• O'Reilly, P. E. (2014). Teachers at Work: Factors Influencing Satisfaction, Retention and the Professional Well-Being of Elementary and Secondary Educators (Publication No. 3612474). [Doctoral dissertation,  City University of New York]. ProQuest Dissertations & Theses Global.
• Reith, T. P. (2018). Burnout in United States healthcare professionals: a narrative review. Cureus, 10(12).
• Peker, R. (2002). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişliklerine Etki Eden Bazı Faktörler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1),305-318.
• Que, J., Le Shi, J. D., Liu, J., Zhang, L., Wu, S., Gong, Y., ... & Lu, L. (2020). Psychological impact of the COVID-19 pandemic on healthcare workers: a cross-sectional study in China. General psychiatry, 33(3). https://doi.org/10.1136/gpsych-2020-100259
• Safin, A. A., Ozhmekova, N. A., & Biktasheva, A. S. (2020). Teachers' Professional Difficulties in the Course of Implementation of Distance Learning in General Education Organizations. ARPHA Proceedings, 2163-2171
• Schaufeli, W. & Enzmann, D. (1998). The Burnout Companion To Study And Practice: A Critical Analysis. CRC Press.
• Schwab, R. L. & Iwanicki, E. F. (1981).“The effect of role conflict and role ambiguity on perceived levels of teacher burnout. Annual Meeting of the American Educational Research Association, (p: 25).
• Turan, S. (2002). Teknolojinin okul yönetiminde etkin kullanımında eğitim yöneticisinin rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 30(30), 271-281.
• Yeşil, A. (2013). İlkokul öğretmenlerinin yılgınlıklarının ve bireysel çözüm yollarının incelenmesi (Publication No. 28530848) [Master’s thesis, Marmara University].ProQuest Dissertations & Theses Global.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H.(2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık: Ankara