Lise Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık Düzeylerinin Matematik Tutumu, Başarısı ve Demografik Özellikler ile İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 48 - 67, 28.04.2022

Mustafa Koç Yasemin Öztelli Muhammet Adem Koç Egemen Koçak

https://doi.org/10.32960/uead.1038687

Öz

Bu araştırmanın amacı 9. sınıf öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerini belirlemek, uluslararası ölçekteki durumunu değerlendirmek ve matematik tutumu, başarısı ve demografik özellikler ile ilişkilerini tespit etmektir. İlişkisel tarama modeli ile desenlenmiş çalışmanın örneklemi Akdeniz Bölgesinde bulunan bir ildeki dört farklı lisede öğrenim gören 191 öğrenciden oluşmuştur. Veriler alanyazındaki ölçeklerden oluşturulmuş anket formuyla toplanmıştır. Bulgular öğrencilerin matematik tutum ve başarısının orta düzeyde olduğunu, birbiriyle anlamlı ilişkili olduğunu ve okul türüne göre anlamlı farklılaştığını göstermiştir. Öğrencilerin finansal okuryazarlık düzeyinin zayıf olduğu tespit edilmiştir ve 2012 ve 2015 PISA sınavlarındaki OECD başarı ortalamalarının altında kaldığı görülmüştür. Finansal okuryazarlık düzeyinin cinsiyet, aile gelir düzeyi ve annenin eğitim durumundan etkilenmediği ancak okul türü ve babanın eğitim durumuna göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca, finansal okuryazarlığın matematik tutumu ve başarısı ile orta düzeyde ve pozitif yönde ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Finansal okuryazarlık, matematik tutumu ve başarısı, demografik özellikler

High School Students’ Financial Literacy Levels and its Relationships to Math Attitude, Achievement and Demographics

Öz

This study aimed to determine the financial literacy level of 9th grade students, evaluate its status on an international scale and examine its relationship to math attitude and achievement, and demographics. Correlational survey was employed as a research methodology. The sample consisted of 191 students from four high schools in a city located in the Mediterranean Region of Turkey. The data were collected through using appropriate scales from the literature. The findings showed that students’ math attitude and achievement were at a moderate level, significantly associated with each other, and differed significantly by school type. Students had a weak level of financial literacy and were below the OECD average of both 2012 and 2015 PISA exams. Financial literacy was not affected by gender, family income and mother’s education level, but significantly differed according to school type and father’s education level. It was also moderately and positively associated with both math attitude and achievement.

Anahtar Kelimeler

Financial literacy, mathematics attitude and achievement, demographic characteristics

Kaynakça

• Adal, A. A. & Yavuz, İ. (2017). Ortaokul öğrencilerinin matematik öz yeterlik algıları ile matematik kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 3(1), 20–41.
• Ağırman, E. & Akyol, Ş. (2019). Finansal okuryazarlık: İİBF öğrencileri üzerine bir araştırma. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Akhan, Ş. & Bindak, R. (2017). Bazı kişisel değişkenlerin ortaokul öğrencilerinin matematik başarisi üzerindeki etkisi: Bir regresyon modeli. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 5–17.
• Baykul, Y. (2009). İlköğretimde matematik öğretimi (6–8. Sınıflar). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. & Kılıç, E. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cameron, M. P., Calderwood, R., Cox, A., Lim, S. &Yamaoka, M. (2014) Factors associated with financial literacy among high school students in New Zealand. International Review of Economics Education, 16, 12–21.
• Çavdar, D. & Şahan, H. H. (2019). Matematik dersinde akademik başarı, öz yeterlik ve matematik dersine yönelik tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(2), 979–999.
• Doruk, M., Öztürk, M. & Kaplan, A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin matematiğe yönelik öz-yeterlik algılarının belirlenmesi: Kaygı ve tutum faktörleri. Adıyaman Üniveristesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 283–302.
• Er, B. & Taylan, A. E. (2017). Lise öğrencilerin finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlemesine yönelik bir araştırma. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilgiler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 297–317.
• Erkılıç, A. (2019). Lise öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri ve matematik ders başarıları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Türkiye.
• Güvenç, H. (2016). Lise öğrencileri için finansal okuryazarlık ölçeği geliştirme çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 847–863.
• Güvenç, H. (2017). Öğretim programlarımızda finansal okuryazarlık. İlköğretim Online, 16(3), 935–948.
• İçke, B. T. (2017). Finansal okuryazarlık: Finans dilinden anlıyor muyuz? İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
• İlhan, A., Gemcioğlu, M. & Poçan, S. (2021). Ortaokul öğrencilerinin matematik tutumu ve problem çözmeye yönelik algılarının matematik başarılarıyla ilişkisi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1–15.
• Jayaraman, J. D., Jambunathan, S. & Counselman, K. (2018). The connection between financial literacy and numeracy: A case study from India. Numeracy: Advancing Education in Quantitative Literacy, 11(2), 1–19.
• Kandal, R. & Baş, F. (2021). Ortaokul öğrencilerinin üstbilişsel farkindalik, öz-düzenleyici öğrenme stratejileri, matematiğe yönelik kaygı ve tutum düzeylerinin matematik başarisini yordama durumu. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 8(1), 27–43.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Koçak, D. & Bilecik, T. (2019). Farklı eğitim düzeyindeki öğrencilerin matematik dersine ilişkin metaforlarının belirlenmesi ve karşılaştırılması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(2), 909–940.
• Koçer, Z. (2019). Lise öğrencilerine özgü matematik kaygısı ve matematik kaygısı ölçeğinin (MKÖ)’nin uygulanmasına dair bir değerlendirme. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 19–35.
• Manukyan, Ş. (02 Şubat 2018). Japon ev hanımları bizi seviyor! Dünya, Erişim adresi: https://www.dunya.com/kose-yazisi/japon-ev-hanimlari-bizi-seviyor/401263
• Morgan, T. C. (1995). Psikolojiye giriş (Çev. S. Karakaş). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
• OECD, (2011). Measuring financial literacy: Questionnaire and guidance notes for conducting an internationally comparable survey of financial literacy. Paris: OECD Publishing.
• OECD, (2013). Financial literacy framework, PISA 2012 assessment and analytical framework: Mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. Paris: OECD Publishing.
• OECD, (2014). PISA 2012 results: Students and money: Financial literacy skills fort he 21st century (Volume VI). Paris: OECD Publishing.
• Önal, N. (2013). Ortaokul öğrencilerinin matematik tutumlarına yönelik ölçek geliştirme çalışması. İlköğretim Online, 12(4), 938–948.
• Özkale, A. (2018). Finansal okuryazarlık ve matematiksel okuryazarlık perspektifinde Türkiye ve Kanada (Ontario) öğretim programlarının incelenmesi ve bir model önerisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Türkiye.
• Özkale, A. & Erdoğan, Ö. E. (2017). Finansal okuryazarlık ve Türkiye matematik öğretim programlarındaki konumu. International Journal of Human Sciences, 14(4), 4869–4883.
• Özkale, A. & Erdoğan, Ö. E. (2019). Türkiye’de PISA finansal okuryazarlık sorularının uygulanması: Ön lisans öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi örneği. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 771–802.
• Özüdoğru, M. & Bümen, N. (2013). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin matematik başarılarının yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 377–398.
• Pekdemir, Ü., Yazıcı, H. , Altun, F. & Tosun, C. (2018). Matematik başarısında matematik kaygısı, benlik saygısı, akademik öz-yeterlik inancı, cinsiyet ve otomatik düşüncelerin rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 57, 57–73.
• Peker, M. & Mirasyedioğlu, Ş. (2003). Lise 2. sınıf öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutumları ve başarıları arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 157–166.
• Sezgin, M. (2013). Öğrencilerin matematiğe yönelik tutumlarının akademik özyeterlik algıları ve algıladıkları öğretmen davranışları açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Türkiye.
• Skagerlund, K., Lind, T., Strömbäck, C., Tinghög, G., & Västfjäll, D. (2018). Financial literacy and the role of numeracy–How individuals’ attitude and affinity with numbers influence financial literacy. Journal of Behavioral and Experimental Economics, 74, 18–25.
• Tabuk, M. (2019). Matematik başarısı ve matematiğe ilişkin tutum: Meta–analiz çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 49(49), 167–186.
• Tan, M. N. (2015). Ortaokul öğrencilerinin matematik kaygısı, öğrenilmiş çaresizlik ve matematiğe yönelik tutum düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Tosun A. E. (2016). Lise öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyi üzerine bir alan araştırması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Tural Sönmez, M. (2019). Yedinci sınıf matematik ders kitabında yer alan problemlerin finansal okuryazarlığı bağlamında incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(1), 1-23.
• Uysal, F. & Selışık, A. (2016). Lise öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 9(1), 146–164.
• Üğüdücü, G. (2018). Investigation of high school students’ financial literacy in terms of several variables. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Yenilmez, K. & Duman, Ö. A. (2008). İlköğretimde matematik başarısını etkileyen faktörlere ilişkin öğrenci görüşleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 251–268.
• Yetim Karaca, S. & Ada, S. (2018). Öğrencilerin matematik dersine ve matematik öğretmenine yönelik algılarının metaforlar yardımıyla belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 789–800.
• Yıldız, Ö. D. & Çankaya, S. (2019). Lise öğrencileri için finansal okuryazarlık. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(35), 461–481.
• Yücel, Z. & Koç, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin matematik dersine karşı tutumlarının başarı düzeylerini yordama gücü ile cinsiyet arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 10(1), 133–143.
• Yücel, K.O. & Uysal, B. (2020). Kırıkkale’deki lise öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. İşletme Akademisi Dergisi, 1(4), 344–363.