Beyin Temelli Öğrenmenin Fen Bilimleri Dersinde Öğrencilerin Akademik Başarıları Ve Başarıya Yönelik Duyguları Üzerine Etkisi

Yıl 2019, , 345 - 378, 08.06.2019

Gökşen Üçüncü , Gönül Sakız

https://doi.org/10.19171/uefad.533251

Cited By: 4

Öz

Beyin temelli öğrenme, öğrenme sürecinde
duyular kadar duyguların da önemini ele alan yaklaşımlardandır. Bu çalışmada,
beyin temelli öğrenmeye uygun olarak tasarlanmış bir öğrenme ortamında
gerçekleştirilen fen bilimleri dersinin, ilkokul öğrencilerinin akademik
başarıları, başarı duygularından dersten zevk alma, dersten sıkılma ve dersten
endişe duyma düzeyleri üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Cinsiyete
bağlı potansiyel farklılaşmalar da ayrıca incelenmiştir. Araştırma deney ve kontrol
gruplu yarı deneysel desenin nitel veriler ile desteklendiği karma desene göre
tasarlanmıştır. Çalışma, 2015-2016 yılı güz döneminde İstanbul ili Beykoz
ilçesinde yer alan bir devlet ilkokulundaki iki dördüncü sınıfın fen bilimleri
dersi Maddeyi Tanıyalım Ünitesi’nde toplam 68 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir.
Nicel veriler Split-plot ANOVA; nitel veriler ise içerik analizi ile analiz
edilmiştir. Çalışma sonucunda, deney ve kontrol grupları arasında akademik
başarı düzeyinde deney grubu lehine anlamlı bir farklılaşma bulunmuştur. Dersten
zevk alma düzeyinde anlamlı bir farklılaşma tespit edilemezken, dersten sıkılma
ve endişe duyma düzeylerinde ise deney grubu lehine negatif yönde anlamlı bir
farklılaşma tespit edilmiştir. Deney grubu öğrencilerinde cinsiyet değişkenine
bağlı yapılan analizde, dersten sıkılma ve endişe duyma düzeylerinde anlamlı
bir değişim bulunmazken, dersten zevk alma düzeyinde erkek öğrenciler lehine pozitif
yönde bir farklılaşma tespit edilmiştir. Bu sonuç nitel veriler ile
detaylandırıldığında, genel olarak öğrencilerin dersleri eğlenceli bulmakla
birlikte bazı kız öğrencilerin sınıf ortamını düzensiz buldukları, sıra düzeni
olan sınıf ortamını daha olumlu gördükleri ve bunun sonucu olarak ortamdan
hoşlanmadıkları; erkek öğrencilerin ise sınıf içindeki hareketli ortamdan hoşlandıkları
sonucuna varılmıştır. Bununla birlikte hem kız hem erkek öğrenciler öğrenme
ortamının etkileşim odaklı olduğuna, öğretmenin olumlu bir sınıf iklimi
oluşturduğuna ve ders içindeki etkinliklerin zorlayıcı ancak başarılabilir
olduğuna yönelik görüş bildirmişlerdir. Bu durumun deney grubundaki öğrencilerin
dersten sıkılma ve endişe duyma düzeylerinin düşük olmasına katkı sağladığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beyin temelli öğrenme, akademik başarı, başarı duyguları, cinsiyet, karma desen

Kaynakça

• Akyürek, E. ve Afacan, Ö. (2013). The effect of brain-based learning approach which applied to 8th grade science and technology casses on students’ academic achievement. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 75-98.
• Awolola, S. (2011). Effect of brain-based learning strategy on students’ achievement in senior secondary school mathematics in Oyo State, Nigeria Cypriot. Journal of Educational Sciences, 2, 91-106.
• Bakır Ayğar, B. ve Kaya, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin okul aidiyet duygusu ile okul temelli yalnızlık arasındaki ilişkide okul ikliminin aracılık rolü. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 14-27. doi: 10.19160/5000201389
• Baştuğ, M. (2007). Beyin temelli öğrenme kuramının ilköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde kullanılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Baştuğ, M. ve Korkmaz, İ. (2010). Beyin temelli öğrenme yaklaşımının ilköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde kullanılması. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 407-421.
• Becktold, H. (2001). Brain based instruction in correctional settings: strategies for teachers. JCE, 52(3), 95-97.
• Caine, R. N. ve Caine G. (2002). Making connections: teaching and the human brain (Çev. Ed. Gülten Ülgen). Ankara: Nobel.
• Caine, R. N., Caine, G., McClintic, C. ve Klimek, K. (2005). 12 brain/mind learning principles in action: the fieldbook for making connections teaching, and the human brain. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd edition). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Creswell, J.W. and Clark, P. (2011). Designing and conducting mixed methods research. Thousve Oaks: Sage.
• Csikszentmihalyi, M. (2000). Beyond boredom and anxiety. San Francisco. CA: Jossey-Boss.
• Çelebi, K. (2008). Beyin temelli öğrenme yaklaşımının öğrenci başarısı ve tutumuna etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çelebi, K. ve Afyon, A. (2011). İlköğretim fen bilgisi dersinde uygulanan beyin temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin başarılarına etkisi. Selçuk Üniversitesi
Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 169-182.
• Çengelci, T. (2005). Sosyal bilgiler dersinde beyin temelli öğrenmenin akademik başarıya ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Çengelci, T.(2007). Sosyal bilgiler dersinde beyin temelli öğrenmenin akademik başarıya ve kalıcılığa etkisi. İlköğretim Online, 6(1) , 62–75.
• Dekal , J. (2002). A study of the physical components of enrichment learning environment, factor which impede implementation and future strategies for sucess (Unpublished doctoral thesis). La Verne University, California, USA
• Duman, B. (2010). The effects of brain-based learning on the academic achievement of students with different learning styles. Educational Sciences: Theory & Practice, 10(4), 2077-2103.
• Dwyer, B. (2001). Successful training strategies for the twenty-first century: using recent research on learning to provide effective training strategies. The International Journal of Educational Management, 15(6), 312-318.
• Ekici, G. (2016). Öğrenme ve öğretme kuramları ve uygulamadaki yansımaları. Ankara: Pegem. .
• Erduran Avcı, D. (2007). Beyin temelli öğrenme yaklaşımının ilköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin fen bilgisi dersindeki başarı, tutum ve bilgilerin kalıcılık üzerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Erduran Avcı, D. ve Yağbasan, R. (2009). Beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin fene yönelik tutumları üzerine etkisi. E-Journal of New World Sciences Academy, 4(3), 779-796.
• Erkuş, A. (2013). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci (4. Baskı). Ankara : Seçkin Yayıncılık
• Görgün, S. (2010). Türkçe dersinde beyin temelli öğrenmenin akademik başarıya ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Güler Demirci, P. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji dersinde öğrenilmesi gereken en önemli konunun ne olduğuna ilişkin düşünceleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 113-121.
• Gülpınar, M., İşoğlu Alkaç, Ü. ve Yeğen Çağlayan, B. (2015). Integrated and contextual basic science instruction in preclinical education: problem-based learning experience enriched with brain/mind learning principles. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(5), 1215-1228. doi: 10.12738/etsp.2015.5.0095
• Hacıömeroğlu, G., Bilgen, S. ve Tabuk, M. (2013). Turkish adaptation of achievement emotions questionnaire - elementary school. Eğitim Bilimleri Dergisi, 38, 85-96.
• Hardiman, M. (2003). Connecting brain research with effective teaching: brain target model. Lanham, Maryland: The Scarecrow Press.
• Hasra, K. (2007). Beyin temelli öğrenme yaklaşımıyla öğrenme stratejilerinin öğretiminin öğrencilerin okuduğunu anlama becerisi üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi, Muğla.
• İnci, N. (2010). Fen ve teknoloji dersinde beyin temelli öğrenmenin akademik basarı, tutum ve hatırlama düzeyine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Jensen, E. (2006). Teaching with the Brain in mind (Çev. Ed. A. Doğanay) Ankara: Nobel.
• Kiedinger, R. (2011). Brain-based learning and its effects on reading outcome ın elementary aged students (Unpublished master thesis). University of Wisconsin-Stout, Wisconsin.
• Konecki, L. R. and Schiller, E. (2003). Brain based learning and standarts - based elementary science. ERIC.
• Koyuncu, B. (2009). İlköğretim beşinci sınıf fen ve teknoloji dersi için geliştirilen zenginleştirilmişöğretim tasarımlarının öğrencilerin erişileri, derse yönelik ilgileri ve öğrenmenin kalıcılığı üzerine etkisi (Yayımlanmamışdoktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Lichtenfeld, S., Pekrun, R., Stupnisky,R.H., Reissi, K. and Murayama, K. (2012). Measuring students’ emotions in the early years: The achievement emotions questionnaire- elementary school (AEQ-ES). Learning and Individual Differences, 22, 190-201.
• Miles, M.B. and Huberman, A.M. (2015). Nitel veri analizi (Ed. S. Altun Akbaba ve A. Ersoy, 1. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Öner, E. (2008). Fen ve teknoloji öğretiminde beyin temelli öğrenme yaklaşımınınilköğretim öğrencilerinin başarısına, tutumuna ve hatırda tutma düzeyine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Özbay, M. ve Memiş, M.R. (2015). Beyin araştırmalarına dayalı öğrenme ve yazma eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 1-34.
• Özdemir, Ş.A. ve Sadık, S. (2016). Beyin temelli öğrenme kuramına dayalı matematik eğitiminin akademik başarı ve tutum üzerine etkisi. Uluslararası Sosyal Alan Araştırmaları Dergisi, 5(1), 16-32.
• Özden, M. ve Gültekin, M. (2008). The effects of brain-based learning on academic achievement and retention of knowledge in science course. Electronic Journal of Science Education, 12(1), 1-17.
• Palavan, Ö. ve Başar, E. (2014). Hayat bilgisi dersinde beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin başarılarına ve kalıcılağa etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,18(1), 165-178.
• Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18, 315-341. doi: 10.1007/s10648-006-9029-9.
• Pekrun, R., Goetz,T. and Perry, R.P. (2005). Academic Emotions Questionnaire (AEQ): User’ s manual. Department of Psychology, University of Munich.
• Pekrun, R., Goetz,T., Daniels, L.M., Stupnisky, R.H. and Perry, R.P. (2010). Boredom in achievement settings: exploring control-value antecedents and performance outcomes of a neglected emotion. Journal of Educational Psychology,102(3), 531-549. doi: 10.1037/a0019243.
• Perry, N. (1998). Young children’s self-regulated learning and contexts that support it. Journal of Educational Psychology, 90(4), 715-729
• Prigge, D. D. J. (2002). Promote brain based teaching and learning. Intervention in School and Clinic,37(4), 237-241.
• Radin, J. L. (2005). Brain research and classroom practice. bridging the gap between theorists and practitioners (Unpublished doctoral thesis). Colorado State University, Colorado.
• Sakız, G. (2015). Perceived teacher factors in relation to students’ achievement-related outcomes in science classrooms in elementary school. European Journal of Science and Mathematics Education, 3(2), 115-129.
• Saleh, S. (2011). The effectiveness of the brain-based teaching approach in generating students’ learning motivation towards the subject of physics: a qualitative approach. US-China Education Review A, 1, 63-72.
• Schunk, D. (2010). Öğrenme teorileri: Eğitimsel bakış açısıyla (Çev. Ed. M. Şahin, 5. baskı). Ankara: Nobel.
• Sousa, D. A. (2001). How the brain learns: a classroom teacher’s guide. California: Corwin Press.
• Şeyihoğlu, A. ve Kaptan, S. (2012). Beyin temelli öğrenme yaklaşımının sınıf öğretmen adaylarının coğrafya dersindeki tutum ve başarılarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 380-393.
• Tabachnick, B.G. and Fidell, L.S. (2005). Using multivariate statistcs (5th edition). U.S.:Pearson.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E.A. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
• TDK (2017). Endişe tanımı. 21 Haziran 2017 tarihinde http://www.tdk.gov.tr adresinden erişildi.
• Teddlie, C. and Tashakkari, A. (2015). Karma yöntem araştırmalarının temeli (Çev. Ed. Y. Dede ve S. B. Demir). Ankara: Anı Yayıncılık.
• TÜİK (2013). Seçilmiş göstergelerle İstanbul. Ankara: TÜİK.
• Yıldırım, Ö. (2010). Fen ve teknoloji dersinde (7. Sınıf) beyin temelli öğrenme yaklaşımının akademik başarı, derse yönelik tutum ve motivasyon düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniveristesi, Zonguldak.
• Yücel, C. (2011). Beyin temelli öğrenme yaklaşımına göre fen ve teknoloji öğreti̇mi̇ni̇n akademik başarı ve tutum üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.