Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi

Yıl 2006, Cilt: 19 Sayı: 2, 301 - 320, 01.08.2006

T. Fikret Karahan Muhittin Özçelik

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Bir Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın Diabet Hastalarının Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi

Öz

Bu araştırmada, araştırmacılar tarafından geliştirilen 12 oturumluk
Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın diabet hastalarının duygusal
zeka beceri düzeyleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışma grubu, Samsun
il merkezinde programa gönüllü olarak katılmak isteyen 24 diabet
hastasından oluşturulmuştur. Araştırma deseni olarak Kontrol Gruplu Öntest
Son-test İzleme Model kullanılmış ve 12 diabet hastası deney, 12 diabet
hastası kontrol grubuna alınmıştır. Diabet hastalarının duygusal zeka
düzeyleri Yılmaz ve Ergin (2000) tarafından Türkiye uyarlaması yapılmış
olan Duygusal Zeka Değerlendirme Ölçeği ile ölçülmüştür. Verilerin
analizinde Mann Whitney U Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi
kullanılmıştır. Araştırma bulguları; 12 oturumluk Duygusal Zeka Beceri
Eğitimi Programı'na katılan diabet hastalarının duygusal zeka düzeylerinin,
bu programa katılmayan diabet hastalarının duygusal zeka düzeylerinden
anlamlı düzeyde yüksek olduğunu ortaya koymuştur (p< 0.001). Deney
grubunda üç ay sonra yapılan izleme çalışmasında ise Wilcoxon İşaretli
Sıralar testi kullanılmış ve Duygusal Zeka Değerlendirme Ölçeği son-test
puanları ile izleme testi puanları arasında, izleme testi lehine 0.05 düzeyinde
anlamlı bir farklılığın bulunduğu saptanmıştır. Elde edilen bulgular,
Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı'nın, diabet hastalarının duygusal
zeka düzeylerini olumlu yönde etkilediği şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zeka, Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı, Diabet Hastası.

Kaynakça

• Akker, V. D. M., Schuurman, A., Metsemakers, J. & Buntinx, F. (2004). Is Depression Related To Subsequent Diabetes Mellitus? Acta Psychiatrica Scandinavica, 110, 178-183.
• Altınay, D., (2003). Psikodrama 400 Isınma Oyunu ve Yardımcı Teknik. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 4.Baskı.35-267.
• Baltaş, Z. & Baltaş, A. (1992). Bedenin Dili. İstanbul: Remzi Kitabevi, 3.Baskı, 157-164.
• Baltaş, A. (2001). Değişimin İçinden Geleceğe Doğru Ekip Çalışması ve Liderlik. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2.Baskı, 65.
• Blankstein, A. M. (2003). EQ+IQ= Best Leadership Practices For Caring and Successful Schools. Edited: Maurice J.Elias, Harriett Arnold, Cynthia Steiger Hussey, USA: Corwin Press Inc., 54.
• Brackett, M. A., Mayer J. D. & Warner, R.M. (2003). Emotional Intelligence And İts Realiton To Everyday Behaviour. Personality And Individual Differences, 36, 1382-1402.
• Brockert, S. & Braun, G. (2000). Duygusal Zekanızı Değerlendirin. Çeviren: Nurettin Süleymangil İstanbul: MNS Yayıncılık, 7-33.
• Bultrini, A., & at.all. (2004). Possible Correlation Between Type 1 Diabetes Mellitus and Female Sexual Dysfunction: Case Report and Literature Review. .Journal Sex Medicine, 1(3), 337-340.
• Buvat, J. & Lemarie, A. (2001). Sexuality of The Diabetic Woman. Diabetes Metab, 27(4), 67-75.
• Cooper, R. K. & Sawaf, A. (2003). Liderlikte Duygusal Zeka. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 14-376.
• Çetin, F. & at.all. (2001). Araştırmadan Uygulamaya Çoçuklarda Sosyal Beceriler. İstanbul: Epsilon Yayıncılık, 61-229.
• Damasio, A, R. (1999). Descartes’in Yanılgısı Duygu, Akıl ve İnsan Beyni. Çeviren: Bahar Atlamaz, İstanbul: Varlık/Bilim Yayınları, 2.Baskı, 33- 290.
• Davis, M. (2004). EQ, Duygusal Zekanızı Ölçün. Çev: Solina Silahlı. İstanbul: Alfa Yayıncılık, 5-136.
• Doruk, H., & at.all. (2005). Effect of Diabetes Mellitus on Female Sexual Function And Risk Factors. Archives of Andrology, 51(1), 1-6.
• Dökmen, Ü. (I997). İletişim Çatışmaları ve Empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 5. Baskı, 153-156.
• Enzlin, P. & at.all. (2002) Sexual Dysfunction in Women With Type 1 Diabetes: A Controlled Study. Diabetes Care., 25(4), 672-677.
• Enzlin, P., Mathieu, C.,Van Den Bruel, A.,Vanderschueren, D. & Demyttenaere, K. (2003). Prevalence and Predictors of Sexual Dysfunction in Patients With Type 1 Diabetes. A Controlled Study. Diabetes Care, 26(2), 409-414.
• Eren, İ., Erdi, Ö. & Özcankaya, R. (2003). Tip-2 Diabetik Hastalarda Kan Diabeti Kontrolü İle Psikiyatrik Bozuklukların İlişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 14(3), 184-191.
• Erkan, S. (2004). Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri. İstanbul: Pegem A Yayıncılık, 6.Baskı, 48-279.
• Goleman, D. (1998). Duygusal Zeka Neden IQ’dan Daha Önemlidir? Çeviren: Banu S.Yüksel, İstanbul: Varlık/Bilim Yayınları, 7.Baskı, 17-380.
• Goleman, D. (2000). İşbaşında Duygusal Zeka, İstanbul: Varlık Yayınları. 3. Baskı, 393-395.
• Goleman, D. (2005). Yıkıcı Duygularla Nasıl Başa Çıkabiliriz. Çeviren: Seda Hauser. İstanbul: İnkilap Yayıncılık, 278-579.
• Gülseren, L., Gülseren, Ş., Hekimsoy, Z., Bodur, Z., & Kültür, S.(2001). Mayor Bozukluğu Olan Diabetus Mellituslu Hastalarda Fluoksetin ve Paroksetinin Depresyon-Anksiyete, Yaşam Kalitesi, Yeti Yitimi ve Metabolik Kontrol Üzerine Etkisi: Tek-Kör Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 11(1), 15-23.
• Güney, S. (2000). Davranış Bilimleri, 2. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 239 – 248.
• Hermanns, N., Kulzer, B., Krichbaum, M., Kubiak, T. & Haak, T. (2005). Affective And Anxiety Disorders İn A German Sample Of Diabetic Patiens: Prevalence, Comorbidity and Risk Factors. Diabetic Medicine, 22, 293- 300.
• Kulaksızoğlu, A. (2003). Kişisel Gelişim Uygulamaları, İstanbul: Nobel Yayınları,15-224.
• Konrad, S. & Hendl, C. (2003). Duygusal Zeka Sayesinde Başarılı Bir Hayat. Duygularla Güçlenmek. Çeviren: Meral Taştan. İstanbul: Hayat Yayıncılık, 9-166.
• Kocayörük, A. (2004). Duygusal Zeka Eğitiminde Drama Etkinlikleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 11.
• Lenmark, B., Persson, B., Fisher, L & Ryldelius P. A. (1999). Symptomps of Depression are İmporttant to Psychological Adaptation and Metabolic Control in Children With Diabetes Mellitus. Diabetic Medicine,16(1), 14-22.
• Lloyd, C. E, Dyert, P.H & Barnett, A.H. (2000). Prevalance Of Symptomps Of Depression And Anxiety İn A Diabete Clinic Population. Diabetic Medicine, 17, 198-202.
• Matthews, G. & Zeidner, M. (2000). The Handbook of Emotional Intelligence: Theory, Development, Assessment and Application at Home, School and in the Workplace, Editors: Reuven Bar – On, James D.A.Parker. San Fransisco: Jossey-Bass A Wiley Company, 459.
• Mayer, J. D., Salovey, P. (1997). What is Emotional Intelligence? Emotional Development And Emotional İntelligence. New York: Basic Boks., 1, 3-31.
• Mayer, J. D., Salovey, P. & Caruso, D. (2000). Models of Emotional Intelligence, Handbook of İntelligence. Camridge: Camridge Universty Pres, 396 - 416.
• Mayer, J. D., Salovey, P., Caruso, D. R., Sitarenios, G. (2001). Emotional Intelligence As Standard
• Intelligence. Emotion, 1(3), 232-242.
• Mayer J. D., Salovey P., Caruso, D.R,. (2004). Emotional Intelligence: Theory, Findings, and Implications. Psychological Inguiry, 15(3), 197-211.
• Önde, M. E.& Özçubukçuoğlu, A. (1998). Diabet ve Depresyon. Klinik Psikofarmokoloji Bülteni, 8(2), 69-73.
• Özkan, S. (1996). Psikiyatrik ve Psiko-sosyal Açıdan Diabet. Diabetolojiye Giriş Bölüm-5. Ed: Büyükdevrim, S.,Yılmaz, M. T. İstanbul: Fatih Ofset, 221- 225.
• Pactrick, J. L., & Ray, E., C. (2004). Section-III: Practical Considerations in the Management of Depression in Diabetes. Diabetes Spectrum, 17, 160- 166.
• Paschalides, C., & at. all. (2004). The Associations of Anxiety, Depression And Personal İllness Representations With Glycaemic Control And Health- Related Quality of Life İn Patients With Type 2 Diabetes Mellitus. Journal of Psychosomatic Research, 57(6), 557-564.
• Pibermik-Okanovic, M., Peros, K., Szabo, S., Begic, D. & Metelko, Z. (2005). Depression İn Croatian Type 2 Diabetic Patients: Prevalence And Risk Factors. A Croatian Survey From The European Depression İn Diabetes Research Consortium. Diabetic Medicine, 22, 942-945.
• Rance, J., & at.all. (2003). How Much Of A Priority İs Treating Erectile Dysfunction? A Study Of Patients’ Perceptions. Diabetic Medicine, 20(3), 205-209.
• Rutherford, D., & Collier, A. (2005). Sexual Dysfunction in Women With Diabetes Mellitus. Gynecol Endocrinal, 21(4), 189-192.
• Schutte, N. S. & at.all. (1998). Development And Validation of A Measure of Emotional Intelligence. Personality And Individual Differences. 25, 167-177.
• Selçuk, Z. & Güner, N. (2003). Sınıf İçi Rehberlik Uygulamaları. İstanbul: Pegem A Yayıncılık. 3.Baskı.7-69.
• Shapıro, L. E. (1998). Yüksek EQ’lu Bir Çocuk Yetiştirmek. Çeviren: Ümran Kartal, İstanbul: Varlık Yayınları, 238-248.
• Snoek, F. J. & Skinner, C. (2002). Psychological Conselling in Problematic Diabetes: Does it Help? Diabetic Medicine, 19(4), 265-273.
• Stein, S. J & Book, H. E. (2000). EQ Duygusal Zeka ve Başarının Sırrı. Çeviren: Müjde Işık, İstanbul: Özgür Yayınları, 35-77.
• Weisinger, H. (1998). İş yaşamında Duygusal Zeka. Çeviren: Nurettin Süley- mangil. İstanbul: MNS Yayıncılık, 12-227.
• Yarış, F., ve Arkadaşları. (2000). Diabetes Mellitus Tip-2’de Depresyon. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 4 (1-4), 24-26.
• Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal Zeka ve Eğitim Açısından Doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 139-146.
• Yılmaz, M. (2002). Duygusal Zeka Düşünme Becerileri Eğitiminin Annelerin Duygusal Zeka Düzeyine Etkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi. 80-119.
• Yılmaz, H., & Ergin, F. E. (2000). Üniversite Öğrencilerinin Sahip Oldukları Duygusal Zeka Düzeyleri İle 16 Kişilik Özelliği Arasında İlişki Üze- rine Bir Araştırma. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 52-56.
• The Effects of An Emotional Intelligence Skills Training Program on
• The Emotional Intelligence Levels of Diabetics