Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirilmesi

Yıl 2014, Cilt: 27 Sayı: 1, 27 - 48, 01.04.2014

Elif Özata Yücel Muhlis Özkan

https://doi.org/10.19171/uuefd.37221

Cited By: 9

Öz

The aim of this study is, to develop an environmental attitudes scale for secondary school students. Validity of sketch scale and reliability studies that are formed in two subscales and consists 41 items are applied to 512 students attending various secondary schools in Kocaeli in December 2011. The data are analyzed by using SPSS and LISREL. The construct validity of the scale is assessed by exploratory and confirmatory factor analysis. In line with exploratory factor analysis one item from the first subscale and five items of them from the second subscale were removed. The scale is formed in two subscales; first is called “Behavior” that is in one dimension, there are three dimensions in the second subscale these are; “Idea”, “Feeling”, “Willingness to Proceed in Action”. Consistency index obtained from confirmatory factor analysis put forward that the two subscales both with the theoretical structure and the confirmatory factor analysis are perfectly accorded. Item-total correlation is between 0.37 and 0.67 in the first subscale so this proves that the internal consistency is high. Also, values are determined as 0.845 for the Cronbach’s Alpha, 0.831 for the Gutman Split Half and 0.832 for the ratio of Spearman Brown. Item total correlation in the second subscale are between 0.30 and 0.77 and it is reached in the opinion of internal consistency is high. The values are determined as 0.81 for the Cronbach’s Alpha, 0.733 for the Gutmann Split Half and 0.736 for the Sperman Brown. This shows that the subscale is reliable. Also it is shown as a last finishing, whole the scale’s value is calculated and the value of Cronbach’s Alpha is found as 0.88. All these studies show that the developed environmental attitudes scales are compatible with theoretical structure and they proved their both reliability and validity

Anahtar Kelimeler

-

Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirilmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerine yönelik çevresel tutum ölçeği geliştirmektir. İki alt ölçekten oluşan ve toplamda 41 madde içeren taslak ölçek geçerlik ve güvenirlik çalışmaları için Aralık 2011’de Kocaeli’deki çeşitli ortaokullarda okuyan 512 öğrenciye uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS ve LISREL programlarında analiz edilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliği açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analiziyle incelenmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda birinci alt ölçekten bir ve ikinci alt ölçekten de beş madde çıkartılmıştır. İlk alt ölçeğin “davranış” olarak adlandırılan tek boyuttan, ikinci alt ölçeğin ise “düşünce”, “duygu” ve “eylemde bulunmaya isteklilik” olmak üzere üç boyuttan oluştuğu belirlenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizinde elde edilen uyumluluk indeksleri, her iki alt ölçeğin, kuramsal yapıyla ve açımlayıcı faktör analiziyle iyi/mükemmel uyum gösterdiğini ortaya koymuştur. Birinci alt ölçeğin madde-toplam korelasyonlarının 0,37 ile 0,67 arasında olması iç tutarlılığının yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca Cronbach Alpha değeri 0,84; Gutman Split Half değeri 0,831 ve Spearman Brown katsayısı ise 0,83 olarak belirlenmiştir. İkinci alt ölçeğin madde-toplam puanları 0,30 ile 0,77 arasındadır ve bu sonuçlar iç tutarlılığının yüksek olduğu

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akkoyunlu, B., Altun, A. ve Yılmaz Soylu, M. 2008., Öğretim tasarımı. Ankara: Maya Akademi Yayın Dağıtım.
• Alp, E., Ertenpınar, H., Tekkaya, C., and Yılmaz, A., 2006. A statistical analysis of children’s environmental knowledge and attitudes in Turkey. International Research in Geographical and Environmental Education. 15(3), 210-223.
• Anderson, L.W., 1988. “Likert Scales” educational research, methodology and measurement. an ınternational handbook. (Edi. John P. Keeves). New York: Pergoman Pres, 427–428. Aktaran Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Atasoy, E., 2005. Çevre için eğitim: ilköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atasoy, E., 2006. Çevre için eğitim - çocuk doğa etkileşimi. Bursa: Ezgi Kitap Evi.
• Berberoğlu, G., and Tosunoğlu, C., 2010. Exploratory and confirmatory factor analyses of an environmental attitude scale (eas) for turkish university students. The Journal of Environmental Education, 26 (3), 40-43.
• Büyüköztürk, Ş., 2007. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş., 2010. Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik uygulamaları- SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, M., 1997. Ulusal eylem planı: Eğitim ve katılım. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
• Eagles, P. F. J., and Demare, R., 1999. Factors influencing children's environmental attitudes. The Journal of Environmental Education, 30(4), 33–37.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. ve Özden, M., 2007. İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online. 6(3), 452–468. http://ilkogretim-online.org.tr , Erişim Tarihi: 26.08.2011.
• Hooper, D., Coughlan, J., and Mullen, M., 2008. Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53–60.
• Kalaycı, Ş., 2010. SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Kocataş, Ahmet, 2010. Ekoloji ve çevre biyolojisi(11 baskı). İzmir: Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları.
• Leeming, F. C., Dwyer, W. O., and Bracken, B. A., 1995. Children's environmental attitude and knowledge scale: construction and validation. Journal of Environmental Education. 26(3), 22–31.
• Okur, E. ve Yalçın Özdilek, Ş., 2012. Yapısal eşitlik modeli ile geliştirilmiş çevresel tutum ölçeği. İlköğretim Online, 11(1), 85-94.
• Okur Berberoğlu, E., Uygun S., 2012. Çevre farkındalığı – çevre tutumu arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile sınanması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (2), 459-473.
• Özkalp, E. (Edi.), 2004. Davranış bilimlerine giriş (3. baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Özsevgeç, T. ve Artun, H., 24-26 Mayıs 2012. İlköğretim öğrencileri için çevreye yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması, 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Sözlü Bildiri, Rize Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Sağlam, S., Demirci Güler, M.P., 2013. İlköğretim 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutum ve algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), 283-303.
• Schermelleh- Engel, K., Moosbrugger, H. and Müller, H., 2003. Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Psychological Research Online, 2(8), 23–74.
• Schultz, P.W., Shriver, C., Tabanico, J. J., and Khazian, A. M., 2004. Implicit connections with nature. Journal of Environmental Psychology, 24, 31–42.
• Sümer, N., 2000. Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49– 74. Aktaran Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş., 2010. Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik uygulamaları- SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Tavşancıl, E., 2010. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri Analizi (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Thurstone, L. L., 1967. The measurement of values. Chicago: University of Chicago Pres. Aktaran Tavşancıl, E., 2010. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri Analizi (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Turgut, M. F. ve Baykul, Y., 2010. Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Tuncer, G., Ertenpınar, H., Tekkaya, C., and Sungur, S., 2005. Environmental attitudes of young people in Turkey: effects of school type and gender. Environmental Education Research, (11) 2, 215– 233.
• Uluçınar Sağır, Ş., Aslan, O. ve Cansaran, A., 2008. İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Bilgisi ve Çevre Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. İlköğretim Online, 7(2), 496– 511.
• UNESCO-UNEP, Intergovernmental conference on environmental education final report. 14-26 Ekim 1977, Tibilisi. Erişim Tarihi: 13.01.2008, http://www.gdrc.org/uem/ee/EE-Tbilisi_1977.pdf.
• Uzun, N. ve Sağlam, N., 2006. Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240–250.
• Ünal, S. ve Dımışkı, E., 1999. UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye'de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 17, 142–154.
• Worsleya, A., and Skrzypiecb, G., 1998. Environmental attitudes of senior secondary school students in South Australia. Global Environmental Change, 8(3), 209–225
• Yaşaroğlu, C. ve Akdağ, M., 2013. İlköğretim birinci kademe için çevreye yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(13), 253-275.