Öğretmenlerin Örgütsel Adalet ve Örgütsel Güven Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 30 Sayı: 2, 805 - 831, 20.12.2017

Ebru Külekçi Akyavuz

https://doi.org/10.19171/uefad.369242

Cited By: 5

Öz

Yapılan bu çalışmanın amacı öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel güven algılarını incelemektir. Ayrıca bu algılarını etkileyen faktörleri belirlemek ve artırılmasına yönelik neler yapılabileceğini araştırmak da amaçlanmıştır. Araştırma karma desen olarak tasarlanmıştır. Karma desenlerden açımlayıcı sıralı desen tercih edilmiştir. Öncelikle nicel verilere ulaşılmıştır. Nicel veriler doğrultusunda nitel veriler elde edilmiştir. Araştırmanın nicel kısmına 170, nitel kısmına ise 18 öğretmen katılmıştır. Veri toplama aracı olarak Niehoff ve Moorman (1993) tarafından geliştirilen ve Polat (2007) tarafından Türkçeye uyarlanan Örgütsel Adalet Ölçeği ve Daboval, Comish, Swindle ve Gaster (1994) tarafından oluşturulan Kamer (2001) tarafından Türkçeye uyarlanan ve Polat (2007) tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışmaları tekrar yapılan “Okullarda Örgütsel Güven Ölçeği” kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda örgütsel adaletin örgütsel güveni anlamlı düzeyde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin örgütsel adalet düzeylerinin yüksek, örgütsel güven düzeylerinin ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, örgütsel adalet, örgütsel güven

Analyzing of the Relationships between Organizational Justice and Organizational Trust of Teachers

Öz

The aim of this study was to investigate the relationship between organizational justice and organizational trust perceptions of teachers. It was also aimed at investigating what can be done to determine and increase the factors affecting teachers' organizational justice and trust perceptions. The research was designed as mixed methods. Sequential explanatory design was used as a mixed method strategy. The main group composed of teachers working in Kilis. A total of 170 teachers was selected through simple random sampling method from teachers in the universe constitute the sampling of the current study. Qualitative data were obtained from 18 teachers. In the study, the data were collected through “Organizational Justice Scale” “Organizational Trust Scale” According to the results organizational justice was the positive predictor of organizational trust. The findings of the study revealed that the organizational justice perceptions of teachers were in high level and perceptions of teachers about organizational trust was at medium level.

Anahtar Kelimeler

Teachers, organizational justice, organizational trust

Kaynakça

• Altınkurt Demirel, Y., 2008. Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 15(2),179-194.
• Atalay, İ., 2005. Örgütsel vatandaşlık ve örgütsel adalet. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Aydın, İ. ve Karaman-Kepenekçi, Y., 2008. Principals’ opinions of organizaitonal jutice in elementary schools in Turkey. Journal of Educational Administration, 46(4), 497-513.
• Aydın, K., 2015. İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile işe yabancılaşma algıları arasındaki ilişki (Uşak ili örneği). (Yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
• Ayık, A., Savaş, M. ve Çelikel, G., 2014. Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin okul iklimi ve örgütsel güven algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 203-227.
• Baltaş, A., 2003. Ekip çalışması ve liderlik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baş, G. ve Şentürk, C., 2011. İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 29-62.
• Brockner, J., Siegel, P. A., Daly, J. P., Tyler, T., and C. Martin, N., 1997. When trust matters: the moderating effect of outcome favorability. Administrative Science Quarterly, 42(1), 558–583.
• Cerit, Y., 2009. Öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri ile işbirliği yapma düzeyleri arasındaki ilişki. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 637-657.
• Chan, M., 2000. Organizational justice theories and landmark cases. The International Journal of Organizational Analysis, 8(1), 68–88.
• Cremer, D.D., 2005. Procedurel and distributive justice effects moderateed by organizational indentification. Journal of Managerial Psychology, 20(1), 4–13.
• Creswell, J. W., 2003. Research design: Quantitative, qualitative, and mixed methods approaches. U.S.A: Sage Publications,
• Creswell, J. W., and Plano Clark, V. L., 2015. Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cropanzano, R., Bowen, D. E., and Gilliland, S. W., 2007. The management of organizational justice. Academy of Management Perspectives, 21(4), 34–48.
• Cropanzano, R., Paddock, L., Rupp, D.E., Bagger, J.,and Baldwin A., 2008. How regulatory focus impacts the process-by-outcome interaction for perceived fairness and emotions. Organizational Behavior And Human Decision Processes, 105(1), 36-51.
• Daboval, J., Comish, R., Swindle, B., and Caster, W., 1994. A trust inventory for small businesses. Small Businesses Symposium.
• Demircan, N. ve Ceylan, A., 2003. Örgütsel güven kavramı nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi, 10(2), 139-150.
• Deschamps, C., Rinfret, N., and Lagace, C. M., 2016. Transformational leadership and change: how leaders influence their followers’ motivation through organizational justice. Journal of Healthcare Management, 61(3), 194-213.
• Dündar, T., 2011. Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Eğriboyun, D., 2013. Ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel güven ve örgütsel destek algıları arasındaki ilişki. Journal of the Institute of Social Sciences, 12(1), 17-43.
• Ertürk, E., 2011. İlköğretim ve ortaöğretim okullarındaki örgütsel adalet algısı ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
• Gök, D., 2014. İlkokul ve ortaokullarda görevli öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Şahinbey/Gaziantep örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Greenberg, J., 1990. Organizational justice: yesterday, today and tomorrow”, Journal Of Management, 16(2), 399-432.
• Günaydın, S. C., 2001. İşletmelerde örgütsel adalet ve örgütsel güven değişkenlerinin politik davranış algısı ve işbirliği yapma eğilimine etkisini inceleyen bir çalışma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gürbüz, S. ve Mert, İ. S., 2009. Örgütsel adalet ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik uygulaması: Kamuda görgül bir çalışma. Amme İdaresi Dergisi, 42(3), 117-139.
• Hosmer, L.T., 1995. Trust: The connecting link between organizational theory and philosophical ethics. Academy of Management Review, 20(1), 379- 403.
• Hoy, W. K., and Tarter, C. J., 2004. Organizational justice in schools: No justice without trust. International Journal of Educational Management, 18(1), 250-259.
• Huff, L., and Kelley, L., 2003. Levels of organizational trust in individualist versus collectivist societies: A seven-nation study. Organization Science, 14(1), 81-90.
• İşcan, Ö.F. ve Sayın, U., 2010. Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
• Kamer, M., 2001. Örgütsel güven, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karademir, T. ve Çoban, B., 2010. Sporun yönetsel yapısında örgütsel adalet kuramına bakış. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 48-62.
• Kaya, Y., 2013. Öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel güven algıları. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 289-316.
• Kılıç, Y., 2013. Lise öğretmenlerinin örgütsel adalet ve iş doyumu algıları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi), Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Kılıç, Y. ve Demirtaş, Z., 2015. Lise öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 46-58.
• Kılıçlar, A., 2011. Yöneticiye duyulan güven ile örgütsel adalet ilişkisinin öğretmenler açısından incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 3(3), 23-36.
• Konovsky, M. A., 2000. Understanding procedural justice and its impact on business organizations. Journal of Management, 26(3), 489-511.
• Laschinger, H.K. S., Finegan, J., and Shamian, J., 2001. The impact of workplace empowerment, organizational trust on staff nurses’ work satisfaction and organizational commitment. Health Care Management Review, 26(3), 7-23.
• Mayer C. R., Davis H. J., and Schoorman, F. D., 1995. An integrative model of Organizational trust. The Academy of Management Review, 20(3), 709-734.
• Mcallister, D.J., 1995. Affect and cognition based trust as foundations for interpersonal cooperation in organizations. Academy Of Management Journal, 38(1), 24-59.
• Memduhoğlu, H. B. ve Yılmaz, K., 2010. Yönetimde yeni yaklaşımlar. Ankara: Pegem Akademi.
• Neves, P., and Caetano, A., 2006. Social exchange processes in organizational change: The role of trust and control. Journal of Change Management, 6(4), 351-364.
• Niehoff, B. P., and Moorman, R. H., 1993. Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management Journal, 36(5), 527-556.
• Oğuz, E., 2011. Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 45-65.
• Özer, N. Demirtaş, H., Üstüner M. ve Cömert M., 2006. Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103-124.
• Öztürk, Ç. ve Aydın, B., 2012. Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 485 -504.
• Parker, R. J., and Kohlmeyer, J. M., 2005. Organizational justice and turnonev in public accounting firms. A research note. Accounting, Organizations and Society, 30(1), 357-369.
• Pillai R., Schriesheim, C.A., and Williams E.S., 1999. Fairness perceptions and trust as mediators for transformational and transactional leadership: A two-sample study, Journal of Management, 25(6), 897-933.
• Polat, S., 2007. Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Polat, S. ve Celep, C., 2008. Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 54(1), 307-331.
• Ramamoorthy, N., and Flood, P.C., 2004. Gender and employee attitudes: The role of organizational justice perceptions. British Journal of Management, 15(1), 247-258.
• Samancı K.G., 2007. Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Saunders M., and Thornhill, A., 2003. Organizational justice, trust and the management of change. Personnel Review, 32(3), 360-375.
• Sipahioğlu, M. ve Öner, M., 2013. Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin örgütsel güven algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 104-111.
• Söyük, S., 2007. Örgütsel adaletin iş tatmini üzerindeki etkisi ve İstanbul ilindeki özel hastanelerde çalışan hemşirelere yönelik bir çalışma. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Tan, C., 2006. İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Teddlie, C., and Tashakkori, A., 2015. Karma yöntem araştırmalarının temelleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Terkeş, N., 2015. Öğretmenlerin örgütsel adalet algısı ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki (İstanbul ili Kâğıthane ilçesi örneği). (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Titrek, O., 2009. Okul türüne göre okullardaki örgütsel adalet düzeyi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 551-573.
• Ünal, Z., 2003. Öğretmenlerde iş doyumu ve örgütsel vatandaşlık. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Yaylacı, A. F., 2004. İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin örgütsel vatandaşlık davranışları. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yıldız, K., 2013. Öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel güven algıları. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 289-316.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H., 2013. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları,
• Yılmaz, K. ve Taşdan, M., 2009. Organizational citizenship and organizational justice in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration, 47(1), 108-126.
• Yılmaz, K., 2010. Devlet ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1), 579-616.