INVESTIGATION OF PRIMARY SCHOOL TEACHERS' SELF EFFICACY BELIEFS FOR SCIENCE TEACHING AND MODELING OF SOURCE EFFECTS

Yıl 2021, Cilt: 34 Sayı: 2, 745 - 777, 09.08.2021

Özlem Uluçay , Mustafa Akıllı

https://doi.org/10.19171/uefad.823491

Öz

This study aims to examine the science teaching self-efficacy beliefs of classroom teachers, working in the primary schools of Adıyaman, in terms of different variables and to reveal to what extent the self-efficacy sources of the teaching profession affect teachers' science teaching self-efficacy. The descriptive survey model and structural equation modeling methods were adopted as the research design. The sample of the study consists of 212 male, 204 female, totally 416 classroom teachers. In the study, “Self-Efficacy Beliefs Scale in Classroom Teachers' Science Teaching” and “Teacher Self-Efficacy Scale” were used. As a result of the analysis, it was determined that there was no significant difference in the factors that examined the self-efficacy beliefs of classroom teachers in science teaching according to gender, the department they graduated from, and the task area variables. According to the duration of the study, it was found that there was no statistically significant difference in the overall self-efficacy beliefs and the efficacy belief factor among the sub-factors. There was a significant difference in the result expectation from the sub-factors in whose tenure was less than 5 years and 6-10 years.

Anahtar Kelimeler

Science education, Primary school teachers, Science self-efficacy perception, Result expectancy

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK ÖZ YETERLİLİK İNANÇLARININ İNCELENMESİ VE KAYNAK ETKİLERİNİN MODELLENMESİ

Öz

Bu çalışmada Adıyaman ili ilkokullarında görev yapmakta olan sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz yeterlilik inançlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi ve öğretmenlik mesleği öz yeterlilik kaynaklarının, öğretmenlerin fen öğretimi öz yeterliliğini ne boyutta etki ettiğinin ortaya konması amaçlamaktadır. Araştırmada betimsel tarama modeli ve yapısal eşitlik modelleme yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 212 erkek, 204 kadın toplam 416 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada “Sınıf Öğretmenlerinin Fen Öğretiminde Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği” ve “Öğretmen Özyeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik öz yeterlilik inançlarının incelendiği faktörlerde cinsiyet değişkenine, mezun oldukları bölüme, görev bölgesine göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Çalışma süresine göre, öz yeterlilik inancının genelinde ve alt faktörlerden yeterlik inancı faktöründe istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olmadığı, alt faktörlerden sonuç beklentisinde görev süresi 5 yıldan az olanlar ile 6-10 yıl arasında olanlarda anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen öğretimi, Sınıf öğretmeni, Fen öz-yeterlilik inancı, Sonuç beklentisi

Kaynakça

• Akbaş, A., & Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
• Bozbaş, Y. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inançları ve sınıf yönetimi beceri algıları arasındaki ilişki (Yayın No. 407057) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Byrne, B.M. (2009). Structural equation modelingwith AMOS: Basic concepts, applications and programming. (2nd ed.). Routledge.
• Çetin, B. (2008). Fen bilgisi öğretimi dersinin sınıf öğretmenliği anabilim dalı 3.sınıf öğrencilerinin fen öğretimindeki öz-yeterlik inançlarına etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 55-71.
• Çetin, Ş. (2004). Değişen değerler ve eğitim. Milli Eğitim Dergisi, (161), 1-10.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik, SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dönmez, S. (2011). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersi öz-yeterlilik inançlarının denetim odağına göre farklılığının incelenmesi üzerine bir araştırma (Yayın No. 296331) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Erden, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz yeterlilik inançlarının öğrencilerin fen tutumları ve akademik başarıları üzerindeki etkisi (Yayın No. 221624) [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Genç, H., Deniş, H., & Demirkaya, H. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının fen bilgisi öğretimi dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (2), 133-149.
• Gökgül, S. (2013). Sınıf öğretmenliği anabilim dalı öğrencilerinin fen ve teknoloji öğretimi öz yeterlik inançları ile fen ve teknoloji öğretimi dersine ilişkin tutumları arasındaki ilişki (Abant İzzet Baysal Üniversitesi Örneği) (Yayın No. 336337) [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Guskey, T. R. (1998). “Teacher Efficacy Measurement and Change”, American Educational Research Association, San Diego, CA.
• Gürbüzoğlu Yalmancı, S., &Aydın, S. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik algılarının incelenmesi, Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 21-27.
• Hazır Bıkmaz, F. (2004). Öz yeterlik inançları. Eğitimde bireysel farklılıklar. (Ed. Y. Kuzgun, ve D. Deryakulu) Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaçar, T., & Beycioğlu, K. (2017). İlköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Elementary Education Online, 16(4), 1753-1767.
• Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi. Milli Eğitim Basımevi.
• Korkut, K., & Babaoğlan, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 269-282.
• Küçük, M., Altun, E., & Paliç, G. (2013). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının incelenmesi: Rize ili örneklemi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 45-70.
• McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2006). Research in Education: Evidence-Based Inquiry. (6th edition). Allyn and Bacon.
• Mutlu, M., & Aydoğdu, M. (2003). Fen bilgisi eğitiminde Kolb’un yaşantısal öğrenme yaklaşımı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (1), 13.
• Özdemir, E. (2016). Tarama Yöntemi. Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. (Ed: M. Metin). Pegem Akademi.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Serin, M. K., & Bayraktar, Ş. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının denetim odağı durumlarına göre fen öğretimine yönelik yeterlik inançlarının incelenmesi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 51-71.
• Seven, S., & Akıllı, M. (2009). İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının bazı değişkenlere göre fen öğretimi öz yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1-2), 61-71.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ekinoks Yayıncılık.
• Tortop, H. S., & Çeker, C. (2014). Öğretmen adaylarının fen öğretimi özyeterlilikleri ile fen öğrenimi özdüzenlemeli öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 168-184.
• Yavuz, D., & Kırbaşlar, F. G. (2017). Fen bilgisi öğretmenlerinin öğretmenlik özyeterlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(27), 369-387.
• Yener, D., & Yılmaz M. (2017). Öğretmen adaylarının öğrenme öğretme anlayışları ve fen öğretimine yönelik özyeterlik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 1016-1038.
• Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayınları.
• Yıldız Duban, N., & Gökçakan, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançları ve fen öğretimine yönelik tutumları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 267-280.
• Yılmaz, K., & Çokluk Bökeoğlu, Ö. (2008). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Yeterlik inançları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143-167.
• Yılmaz, M. (2014). Öğretmen adaylarının öğrenme stillerinin öğrenme öğretme anlayışları ve fen öğretimine yönelik özyeterlik inançları ile ilişkisi (Yayın No. 370216) [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Yılmaz, M. Köseoğlu, P., Gerçek, C. & Soran, H., (2004). Öğretmen öz yeterlik inancı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, (5), 58.