Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Motivasyon ve Öğrencileri Motive Etme Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin ve Uygulama Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 35 Sayı: 2, 359 - 384, 31.08.2022

Hüseyin İnaltun

https://doi.org/10.19171/uefad.1099269

Öz

Fen öğrenmeye yönelik motivasyon öğrencilerin fen okuryazar bireyler olarak yetişmelerine olumlu etki eden faktörlerden biridir. Bu sebeple çok sayıda araştırmacı öğrencilerin fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarını artıran faktörleri tespit etmek için çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmaların büyük kısmı çeşitli öğretim yöntem ve tekniklerin öğrencilerin motivasyonları üzerine etkisine odaklanmış ve bu yöntem ve tekniklerin etkilerine ilişkin zengin bir bilgi birikiminin oluşmasını sağlamıştır. Ancak yöntem ve tekniklerin öğrenci motivasyonu üzerindeki etkilerini araştıran çalışmaların çokluğuna karşın, öğretmen ve öğretmen adaylarının motivasyon ve öğrencileri motive etme konusundaki bilgi ve uygulamalarını inceleyen çok az sayıda çalışma yapılmıştır. Bu sebeple bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının öğrencileri fen öğrenmeye yönelik motive etme hakkındaki bilgi ve uygulamalarının incelenmesidir. Bu amaçla çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcılarını Türkiye’de bir devlet üniversitesinde dördüncü sınıfa devam eden sekiz fen bilgisi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Katılımcıların öğrencileri motive etme hakkındaki bilgi ve uygulamalarının niteliğine ilişkin veri elde etmek için görüşme, ders planları ve ders sunumları kullanılmıştır. Görüşme yoluyla elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiş ve kategoriler halinde kodlanmıştır. Ders planları ve sunumlarda yer alan öğretim uygulamalarının niteliği ise ARCS motivasyon modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular öğretmen adaylarının motivasyon hakkındaki bilgilerinin motivasyonun çok boyutlu doğasını yansıtmaktan uzak olduğunu göstermiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının motivasyonu genellikle dikkat ve ilgi çekme olarak tanımladıkları ve bu görüşleriyle uyumlu şekilde öğrencileri motive etmek için kullanmayı planladıkları uygulamaların çoğunlukla ARCS motivasyon modelinin dikkat çekme kategorisi altında sınıflandığı ortaya çıkmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre öğretmen adaylarının motivasyon hakkındaki bilgi ve uygulamalarını artırmaya yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

motivasyon, fen öğrenmeye yönelik motivasyon, ARCS Model, fen bilgisi öğretmen adayları

Investigation of Pre-Service Science Teachers’ Knowledge and Practice Levels about Motivation and Motivating Students

Öz

Motivation to learn science positively affects students to become science literate individuals. Therefore, researchers have conducted many studies to determine the factors that increase students' motivation. Most of these studies have focused on various teaching methods and techniques' effects on students' motivation. However, in contrast to the abundance of studies conducted for this purpose, there are very few studies on the knowledge and practices of teachers and pre-service teachers on motivation and motivating students. Therefore, this study aims to examine the knowledge and practices of pre-service science teachers in motivating students to learn science by using a case study. The participants consist of eight pre-service science teachers attending the fourth grade at a state university in Turkey. Interviews, lesson plans, and presentations were used to obtain data on the quality of participants' knowledge and practices about motivating students. The interview data were analyzed by content analysis and coded into categories. The qualities of the teaching practices included in the lesson plans and presentations regarding motivating the students were analyzed using Keller's ARCS model. The findings showed that pre-service science teachers' knowledge was far from reflecting the motivation's multidimensional nature. Additionally, findings revealed that pre-service science teachers mostly defined motivation as attracting interest and attention, and in line with these views, the practices they planned to use to motivate students were mostly classified under the category of generating and sustaining the attention of the ARCS model. Suggestions are made to increase the knowledge and practices of pre-service science teachers about motivation.

Anahtar Kelimeler

Motivation, motivation towards science learning, ARCS model, pre-service science teachers

Kaynakça

• Ames, C. (1990). Motivation: What teachers need to know. Teachers College Record, 91, 409–421.
• Ames. C. (1992). Classrooms: Goals, structures, and student motivation. Journal of Educational Psychology, 84, 261–271. https://doi.org/10.1037/0022-0663.84.3.261
• Balçın, M., & Çavuş, R. (2019). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersindeki motivasyona dayalı öğretime ilişkin algıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (36), 18-37.
• Barak, M., Ashkar, T., & Dori, Y. J. (2011). Learning science via animated movies: Its effect on students’ thinking and motivation. Computers & Education, 56(3), 839-846. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2010.10.025
• Bybee, R. W., Taylor, J. A., Gardner, A., Van Scotter, P., Powell, J. C., Westbrook, A., & Landes, N. (2006). The BSCS 5E instructional model: Origins and effectiveness. Colorado Springs.
• Cengiz, E., & Aslan, A. (2012). ARCS Motivasyon modelinin vücudumuzdaki sistemeler ünitesinde akademik başarı ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 883-896.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
• Çığrık, E., & Özkan, M. (2016). Bilim merkezi’nde yürütülen öğrenme etkinliklerinin öğrencilerin fen bilimleri dersindeki akademik başarılarına etkisi ve motivasyon düzeyleriyle ilişkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 279-301.
• Fortus, D., & Vedder‐Weiss, D. (2014). Measuring students' continuing motivation for science learning. Journal of Research in Science Teaching, 51(4), 497-522. https://doi.org/10.1002/tea.21136
• Hancock, D. R. (2002). Influencing graduate students' classroom achievement, homework habits and motivation to learn with verbal praise. Educational Research, 44(1), 83-95. https://doi.org/10.1080/00131880110107379
• Hickey, D. T. (1997). Motivation and contemporary socio-constructivist instructional perspectives. Educational Psychologist, 32(3), 175-193. https://doi.org/10.1207/s15326985ep3203_3
• Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277-1288. https://doi.org/10.1177/1049732305276687
• İnaltun, H., & Ateş, S. (2015). Investigating relationships among pre-service science teachers’ conceptual knowledge of electric current, motivational beliefs and self-regulation. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 11(6), 1657-1676. https://doi.org/10.12973/eurasia.2015.1494a
• Kang, J., & Keinonen, T. (2017). The effect of inquiry-based learning experiences on adolescents’ science-related career aspiration in the Finnish context. International Journal of Science Education, 39(12), 1669-1689. https://doi.org/10.1080/09500693.2017.1350790
• Keller, J. M. (1979). Motivation and instructional design: A theoretical perspective. Journal of Instructional Development, 2(4), 26–34. http://www.jstor.org/stable/30220576
• Keller, J. M. (1987). Development and use of the ARCS model of instructional design. Journal of Instructional Development, 10(3), 2-10. https://doi.org/10.1007/BF02905780
• Keller, J. M. (2010). Motivational design for learning and performance: The ARCS Model Approach. Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-1250-3
• Kiemer, K., Gröschner, A., Pehmer, A. K., & Seidel, T. (2015). Effects of a classroom discourse intervention on teachers' practice and students' motivation to learn mathematics and science. Learning and Instruction, 35, 94-103. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2014.10.003
• Kiras, B., & Bahar, M. (2021). Türkiye’de 1990-2017 yılları arasında fen eğitimi alanında yapılan tezlerin konu yönelimi ve yöntemsel analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(2), 333-354. http://doi.org/10.33400/kuje.951253
• Krapp, A., & Prenzel, M. (2011). Research on interest in science: Theories, methods, and findings. International Journal of Science Education, 33(1), 27-50. https://doi.org/10.1080/09500693.2010.518645
• Kutu, H., & Sözbilir, M. (2011). Yaşam temelli ARCS öğretim modeliyle 9. sınıf kimya dersi “hayatımızda kimya” ünitesinin öğretimi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 29-62.
• Lay, Y., & Chandrasegaran, C. (2016). The predictive effects of motivation toward learning science on TIMSS grade 8 students' science achievement: A comparative study between Malaysia and Singapore. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(12), 2949-2959. https://doi.org/10.12973/eurasia.2016.02315a
• Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2002). The role of motivational beliefs in conceptual change. In M. Limon & L. Mason (Eds.), Reconsidering conceptual change: Issues in theory and practice (pp. 115-135). Springer. https://doi.org/10.1007/0-306-47637-1_6
• Liou, P. Y., Lin, Y. M., Huang, S. C., & Chen, S. (2022). Gender differences in science motivational beliefs and their relations with achievement over grades 4 and 8: A multinational perspective. International Journal of Science and Mathematics Education, 1-17. https://doi.org/10.1007/s10763-021-10243-5
• Maeng, U., & Lee, S. M. (2015). EFL teachers' behavior of using motivational strategies: The case of teaching in the Korean context. Teaching and Teacher Education, 46, 25-36. https://doi.org/10.1016/j.tate.2014.10.010
• Magwilang, E. B. (2016). Teaching chemistry in context: Its effects on students’ motivation, attitudes and achievement in chemistry. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 15(4), 60-68.
• Mansfield, C. F., & Volet, S. E. (2010). Developing beliefs about classroom motivation: Journeys of preservice teachers. Teaching and Teacher Education, 26(7), 1404-1415. https://doi.org/10.1016/j.tate.2010.04.005
• McLure, F., Won, M., & Treagust, D. F. (2020). ‘Even though it might take me a while, in the end, I understand it’: A longitudinal case study of interactions between a conceptual change strategy and student motivation, interest and confidence. Disciplinary and Interdisciplinary Science Education Research, 2(1), 1-17. https://doi.org/10.1186/s43031-020-00027-2
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Moss, C. M., & Brookhart, S. M. (2019). Advancing formative assessment in every classroom: A guide for instructional leaders. ASCD.
• Nehring, A., Nowak, K. H., zu Belzen, A. U., & Tiemann, R. (2015). Predicting students’ skills in the context of scientific inquiry with cognitive, motivational, and sociodemographic variables. International Journal of Science Education, 37(9), 1343-1363. https://doi.org/10.1080/09500693.2015.1035358
• OECD (2017). PISA 2015 results (Volume III): Students’ well-being. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264273856-9-en
• Palmer, D. (2005). A motivational view of constructivist‐informed teaching. International Journal of Science Education, 27(15), 1853-1881. https://doi.org/10.1080/09500690500339654
• Peterson, S., Schreiber, J., & Moss, C. (2011). Changing preservice teachers' beliefs about motivating students. Teaching Educational Psychology, 7(1), 27-39.
• Pickens, M., & Eick, C. J. (2009). Studying motivational strategies used by two teachers in differently tracked science courses. The Journal of Educational Research, 102(5), 349-362. https://doi.org/10.3200/JOER.102.5.349-362
• Pintrich, P. R. (2003). Motivation and classroom learning. In W. M. Reynolds & G. E. Miller (Eds.), Handbook of psychology: Educational psychology, (pp. 103–122). John Wiley & Sons Inc. https://doi.org/10.1002/0471264385.wei0706
• Pintrich, P. R., & Schunk, D. H. (1996). Motivation in education: Theory, research, and applications. Prentice Hall.
• Pintrich, P. R., Marx, R. W., & Boyle, R. A. (1993). Beyond cold conceptual change: The role of motivational beliefs and classroom contextual factors in the process of conceptual change. Review of Educational Research, 63(2), 167-199. https://doi.org/10.3102/00346543063002167
• Potvin, P., & Hasni, A. (2014). Analysis of the decline in interest towards school science and technology from grades 5 through 11. Journal of Science Education and Technology, 23(6), 784-802. https://doi.org/10.1007/s10956-014-9512-x
• Praetorius, A. K., Pauli, C., Reusser, K., Rakoczy, K., & Klieme, E. (2014). One lesson is all you need? Stability of instructional quality across lessons. Learning and Instruction, 31, 2-12. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2013.12.002
• Scherrer, V., & Preckel, F. (2019). Development of motivational variables and self-esteem during the school career: A meta-analysis of longitudinal studies. Review of Educational Research, 89(2), 211–258. https://doi.org/10.3102/0034654318819127
• Schiepe-Tiska, A., Roczen, N., Müller, K., Prenzel, M., & Osborne, J. (2016). Science-related outcomes: Attitudes, motivation, value beliefs, strategies. In S. Kuger, E. Klieme, N. Jude & D. Kaplan, (Eds.), Assessing contexts of learning (pp. 301-329). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-45357-6_12
• Shute, V. J. (2008). Focus on formative feedback. Review of Educational Research, 78(1), 153-189. https://doi.org/10.3102/0034654307313795
• Sinatra, G. M., & Pintrich, P. R. (2003). The role of intentions in conceptual change learning. In G. Sinatra & P. R. Pintrich (Eds.), Intentional conceptual change (pp. 10-26). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781410606716
• Soykan, S. (2018). ARCS Motivasyon modelinin maddenin tanecikli yapısı ünitesinde öğrencilerin akademik başarı ve motivasyonuna etkisi: Bir karma yöntem araştırması. (Yayın No. 492797) [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Syed, M., & Nelson, S. C. (2015). Guidelines for establishing reliability when coding narrative data. Emerging Adulthood, 3(6), 375-387. https://doi.org/10.1177/2167696815587648
• Taskinen, P. H., Schütte, K., & Prenzel, M. (2013). Adolescents' motivation to select an academic science-related career: the role of school factors, individual interest, and science self-concept. Educational Research and Evaluation, 19(8), 717-733. https://doi.org/10.1080/13803611.2013.853620
• Vaino, K., Holbrook, J., & Rannikmäe, M. (2012). Stimulating students' intrinsic motivation for learning chemistry through the use of context-based learning modules. Chemistry Education Research and Practice, 13(4), 410-419. https://doi.org/10.1039/C2RP20045G
• Vedder‐Weiss, D., & Fortus, D. (2011). Adolescents' declining motivation to learn science: Inevitable or not? Journal of Research in Science Teaching, 48(2), 199-216. https://doi.org/10.1002/tea.20398
• Vedder‐Weiss, D., & Fortus, D. (2013). School, teacher, peers, and parents' goals emphases and adolescents' motivation to learn science in and out of school. Journal of Research in Science Teaching, 50(8), 952-988. https://doi.org/10.1002/tea.21103
• Vedder-Weiss, D., & Fortus, D. (2018). Teachers’ mastery goals: Using a self-report survey to study the relations between teaching practices and students’ motivation for science learning. Research in Science Education, 48(1), 181-206. https://doi.org/10.1007/s11165-016-9565-3
• Viau, R. (2015). Okulda motivasyon: Okulda güdülenme ve güdülenmeyi öğrenme (Y. Budak, Çev.). Anı Yayıncılık. (Eserin orjinali 2009’da yayınlanmıştır).
• Wang, C. L., & Liou, P. Y. (2017). Students’ motivational beliefs in science learning, school motivational contexts, and science achievement in Taiwan. International Journal of Science Education, 39(7), 898-917. https://doi.org/10.1080/09500693.2017.1310410
• Wigfield, A., & Cambria, J. (2010). Students’ achievement values, goal orientations, and interest: Definitions, development, and relations to achievement outcomes. Developmental Review, 30(1), 1-35. https://doi.org/10.1016/j.dr.2009.12.001
• Yeşiltepe, K. (2019). ARCS motivasyon modelinin fen bilimleri dersi güneş sistemi ve tutulmalar ünitesinde öğrencilerin akademik başarısı ve motivasyonuna etkisi. (Yayın No. 552905) [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Yıldız, V. A., Baydaş, Ö., & Göktaş, Y. (2019). ARCS Motivasyon modeli: 1997-2018 yılları arasında yapılmış uygulamalı makalelerin içerik analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(4), 723-741. https://doi.org/10.24315/tred.520477
• YÖK. (2018). Fen bilgisi öğretmenliği lisans programı. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari. Erişim tarihi: 05.08.2022