Proje Okullarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 37 Sayı: 1, 86 - 108, 30.04.2024

Saim Akman , Eda Gürlen

https://doi.org/10.19171/uefad.1362728

Öz

Proje okulları ilk olarak 2014 yılında bakanlık oluruyla açılmaya başlandı. 2014-2018 yılları arasında sınırlı sayıda proje okulu vardı. Anca 2018 yılında liselere giriş sisteminin değişmesi ile merkezi sınavla öğrenci olan okulların tamamı proje okuluna dönüştürülmüştür. Bu kararla, fen ve sosyal bilimler liselerinin tamamı ve her ilde o ilin nüfusuna göre belirlenmiş bazı anadolu liseleri, anadolu imam hatip liseleri ve meslek liseleri proje okuluna dönüştürüldü. Bu çalışma zaten hali hazırda birçok lise türü barından bir ortaöğretim sistemi içinde yeni bir okul türü olan proje okullarını tanıtmayı ve orada çalışan öğretmenlerin görüşlerine değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde yürütülmüştür. Çalışmaya Konya, İstanbul, Antalya ve Adıyaman illerinde dört farklı tür proje okulunda çalışan farklı branşlardan 35 öğretmen katılmıştır. Çalışmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmış ve betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın sonunda öğretmenlerin proje okullarına karşı olumlu tutumları olduğu ancak sistemin bazı sorunları olduğunu düşündükleri bulunmuştur. Ayrıca, çalışmada proje okullarının amaçları ve burada çalışan öğretmenlerden beklentilerin neler olduğunun açık bir şekilde ifade edilmediği, öğretmenlerden görev tanımları dışında ek görevler beklendiği, proje okulu sayısının artması ile bu okulların önem ve işlevini yitireceği, öğretmen seçimi kriterlerinin belirsiz olduğu ve öğretmen seçiminin merkezi sınavı da içeren objektif kriterlere göre yapılması gerektiği ve bu okulların öğretim programlarının okulların türüne özelliklerine göre diğer okullardan farklı olması gerektiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Proje okulları, Okul iyileştirme politikaları, Liseler, Öğretmen görüşleri

Etik Beyan

Bu araştırmanın, Hacettepe Üniversitesi Etik kurumu tarafından 24.03.2023 tarihinde E-35853172-600-00002805229 sayılı kararıyla verilen etik kurul izni bulunmaktadır.

Examining Project Schools from the Perspectives of Teachers

Öz

Project schools were first introduced in 2014 with the approval of the Ministry of National Education. Between 2014-2018, there were a limited number of project schools. However, with the change in the high school entrance system in 2018, all the schools accepting their students with high school entrance exam transformed into project schools. This study aims to introduce and evaluate Project Schools, a new type of high school in an education system that already has many kinds of high schools, according to teachers’ views. The present study was conducted through a case study, a qualitative research method. 35 teachers of different branches working in four different kinds of project schools located in the central districts of Konya, İstanbul, Antalya, and Adıyaman participated in the study. Data were collected through semi-structured interviews and analyzed through descriptive analysis. At the end of the study, it was found that teachers have positive thoughts towards project schools. On the other hand, they think project schools have certain operational problems. It was also revealed that the aim of the project schools and the expectations from teachers working in these schools are not clear, that the teachers are expected to do extra work that is not stated in their job definition, that the teacher selection process is obscure and must be done according to objective criteria including central exam. The teachers also state that the curriculum of these schools needs to be different from others and must be suitable for their type and characteristics.

Anahtar Kelimeler

Project schools, School improvement policies, High schools, Views of teachers

Kaynakça

• Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2012). Ortaöğretim okullarında değerlerle yönetim, örgütsel adalet ve iş doyumu arasındaki ilişki [The relationship between management by values, organizational justice and job satisfaction in secondary schools]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(4), 65-78.
• Arabacı, İ. B., & Bademci, D. (20-22 Mayıs 2010). İlköğretim okullarında görev yapan sözleşmeli öğretmenlerin iş doyumları [Job satisfaction of contracted teachers working in primary schools]. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı.
• Aslan, S. (2023). Proje okullarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre iş rotasyonu uygulamasının analizi [Master’s thesis, Marmara University]. National Thesis Center.
• Avcılar, S. (2021). Hafızlık proje okullarında hafızlık eğitimi alan öğrencilerin psiko-sosyal durumları ile motivasyon durumlarının incelenmesi [Master’s thesis, Recep Tayyip Erdoğan University]. National Thesis Center.
• Bacharach, S. B., Bamberger, P. A., & Conley, S. (1991). Work-home conflict among nurses and engineers: Mediating the impact of role stress on burnout and satisfaction at work. Journal of Organizational Behavior, 12(1), 39 - 53. https://doi.org/10.1002/job.4030120104
• Bishay, A. (1996). Teacher motivation and job satisfaction: a study employing the experience sampling method. Journal of Undergraduate Sciences, 3, 147-154.
• Boyle, G. J., Borg, M. G., Falzon, J. M., & Baglioni, A. J. (1995). A structural model of the dimensions of teacher stress. British Journal of Educational Psychology, 65, 49–67. https://doi.org/10.1111/j.2044-8279.1995.tb01130.x
• Caldwell, B. J., & Spinks, J. M. (2013). The self-transforming school. Routledge.
• Chaplain, R. P. (2008). Stress and psychological distress among trainee secondary teachers in England. Educational Psychology, 28, 195–209. https://doi.org/10.1080/01443410701491858
• Çatak, S. (2021). Proje okullarındaki yönetici ve öğretmenlerin yöneticilerin yeterlikleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi [Master’s thesis, Yeditepe University]. National Thesis Center.
• Çiloğlu, M. A. (2023). Öğretmenlerin görüşlerine göre proje okulu müdürlerinin stratejik liderlik uygulamaları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki [Master’s thesis, Akdeniz University]. National Thesis Center.
• Dikmen, İ. (2023). Hafızlık proje okulundaki öğrencilerin teknolojiye tekno-dindarlığa yönelik tutumları Düzce ili örneği [Master’s thesis, Sakarya University]. National Thesis Center.
• Eastcott, L. R. (1973). The impact of class size on the quality of teaching and learning - A review. The Australian Journal of Education, 17(3), 239-250. https://doi.org/10.1177/000494417301700302
• European Commission/EACEA/Eurydice. (2013). Key data on teachers and school leaders in Europe 2013 edition. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Gaziel, H. H. (1997). Impact of School Culture on Effectiveness of Secondary Schools with Disadvantaged Students. The Journal of Educational Research, 90(5), 3010-318. https://doi.org/10.1080/00220671.1997.10544587
• Genç, G. A. (2021). Proje okullarında algılanan örgütsel destek, okul etkililiği ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Giresun ili örneği) [Master’s thesis, Recep Tayyip Erdoğan University]. National Thesis Center.
• Giorgetti, F. M., Çeven, G., Topaloğlu, H., Gülen, E., & Garip, E. (2018). Proje okullarının nitelikli okul özellikleri üzerine yönetici görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(4), 689-744.
• Griffith, J., Steptoe, A., & Cropley, M. (1999). An investigation of coping strategies associated with job stress in teachers. British Journal of Educational Psychology, 69, 517–531. https://doi.org/10.1348/000709999157879
• Hargreaves, D. H. (1995). School culture, school effectiveness and school improvement. School Effectiveness and School Improvement, 6(1), 23-46. https://doi.org/10.1080/0924345950060102
• Henne, D., & Locke, E. A. (2007). Job dissatisfaction: What are the consequences? International Journal of Psychology, 20(2), 221-240. https://doi.org/10.1080/00207598508247734
• Holdaway, E. A. (1978). Facet and overall satisfaction of teachers. Educational Administration Quarterly, 14(1). https://doi.org/10.1177/0013161X7801400106
• Karaman, D. (2021). İmam hatip liselerinde program çeşitliliği ve proje okul uygulamaları [Doctoral dissertation, Sakarya University]. National Thesis Center.
• Kaya, E., Cetin, P. S., & Yıldırım, A. (2012). Transformation of centralized curriculum into classroom practice: An analysis of teachers’ experiences. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2(3), 103-112.
• Kaya, A. (2018). Proje okullarının yapsına ve işleyişine ilişkin bir örnek olay incelemesi [Master’s thesis, Gaziantep University]. National Thesis Center.
• Klassen, R. M. (2010). Teacher stress: The mediating role of collective efficacy beliefs. The Journal of Educational Research, 103(5), 342-350. https://doi.org/10.1080/00220670903383069
• Kliebard, H. (1992). Constructing a history of the American curriculum. In P. W. Jackson, Handbook of Research on Curriculum (p. 157-184). Mac Millan.
• Koç, A. (2019). Proje okullarının etkili okul özellikleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları açısından incelenmesi [Doctoral dissertation, Near East University]. National Thesis Center.
• Kyriacou, C. (1987). Teacher stress and burnout: an international review. Educational Research, 29(2), 146-152. https://doi.org/10.1080/0013188870290207
• Kyriacou, C. (2001). Teacher stress: Directions for future research. Educational Review, 53(1), 27-35. https://doi.org/10.1080/00131910120033628
• Lee, T., Cheng, Y. C., & Ko, J. (2018). Curriculum reform with a school-based approach: intellectual, structural and cultural challenges. School Leadership & Management, 38(3), 278-301.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Sage Publications.
• MoNE. (2014, Mart 14). Millî eğitim temel kanunu ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun [Law amending the basic law on national education and certain laws and decree laws]. Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/03/20140314-1.htm
• MoNe. (2016). Milli Eğitim Bakanlığı özel program ve proje uygulayan eğitim kurumları yönetmeliği [Ministry of National Education regulation on educational institutions implementing special programs and projects]. Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/09/20160901-32.htm
• MoNE. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı özel program ve proje uygulayan eğitim kurumları yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına ilişkin yönetmelik [Regulation on the amendment to the Ministry of National Education Regulation on educational institutions implementing special programs and projects.]. Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180706-8.htm
• MoNE. (2019a). 2019 yılı merkezi sınav ile öğrenci alan ortaöğretim kurumları [2019 secondary education institutions taking students by central examination]. Retrieved November 15, 2019 fromhttp://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/25135149_2019_yili_merkezi_sinav_puani_ile_ogrenci_alan_ortaogretim_kurumlari.pdf adresinden alındı
• MoNE. (2019b). Milli Eğitim Bakanlığı eğitim vizyonu. Retrieved on June 10, 2019 from http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
• MoNE. (2021). 2021 yılı merkezi sınav ile ortaöğretim kurumları [2021 secondary education institutions taking students by central examination]. Retrieved 26 July, 2021 from https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_07/26102304_2021LGSTabanTavan.pdf
• Özdayı, N. (1998). Liselerde görev yapan öğretmenlerin eğitim ortamlarının iş tatmini ve verimlilik açısından değerlendirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (10), 237-251.
• Paliç, G., & Keleş, E. (2011). Sınıf yönetimine ilişkin öğretmen görüşleri [Teachers' opinions on classroom management]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(2), 199-220.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Sage Publications.
• Perie, M., & Baker, D. P. (1997). Job satisfaction among America's teachers: Effects of workplace conditions, background characteristics, and teacher compensation. Statistical Analysis Report.
• Perrachione, B. A., Rosser, V. J., & Petersen, G. J. (2008). Why do they stay? Elementary teachers’ perceptions of job satisfaction and retention. The Professional Educator, 32(2).
• Peterson, K. D., & Deal, T. E. (1998). How leaders influence the culture of schools. educational leadership, 56(1), 27-30).
• Sargın, H. (2021). Proje okulu yöneticilerinin girişimci liderlik rollerine ilişkin görüşleri [Master’s thesis, Akdeniz University]. National Thesis Center.
• Skilbeck, M. (1985). School-Based curriculum development. Harper and Row.
• Skilbeck, M. (2005). School-based curriculum development. In A. Lieberman (Ed.), The roots of educational change: International handbook of educational change (pp. 109-132). Springer Netherlands.
• Tabancalı, E., & Becerikli, E. (2019). Milli Eğitim Bakanlığı proje okul yöneticilerinin yetenek yönetimine ile ilgili görüşleri [Ministry of National Education project school administrators' views on talent management]. Turkish Studies, 14(7), 3967-4002. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.24992
• Terwel, J. (2005). Curriculum differentiation: multiple perspectives and developments in education. Curriculum Studies, 37(6), 653–670. https://doi.org/10.1080/00220270500231850
• Tunacan, S., & Çetin, C. (2009). Lise öğretmenlerinin iş doyumunu etkileyen faktörlerin tespitine ilişkin bir araştırma [Research on determining the factors affecting job satisfaction of high school teachers]. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergis, 29(29), 155-172.
• Tye, B. B., & O'Brien, L. (2002). Why are experienced teachers leaving the profession? Phi Delta Kappan, 84(1), 24-32. https://doi.org/10.1177/003172170208400108
• Usul, F. (2020). Proje okullarındaki okul müdürlerinin rol ve yeterliklerinin hesap verebilirlik açısından incelenmesi [Master’s thesis, Yıldız Teknik University]. National Thesis Center.
• Uygur, Ö. (2020). Öğretmenlerin okul müdürlerine ilişkin yenilik yönetimi ve girişimcilik algılarının örgütsel bağlılığa etkisi üzerine proje okullarında bir çalışma [Master’s thesis, Süleyman Demirel University]. National Thesis Center.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in social sciences]. Seçkin.
• Yılmaz, K. (2009). Özel dershane öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki [The relationship between organizational trust levels and organizational citizenship behaviors of private school teachers]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 15(59), 471–490.
• Yilmaztürk, H., & Balyer, A. (2022). Proje uygulayan okullar (proje okulları)'ın yönetsel uygulamalarının okul merkezli yönetim açısından incelenmesi. Journal of Academic Social Science Studies, 15(89).
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3rd Edition). Sage Publications.
• Yin, R. K. (2018). Case study research and applications: Design and methods (6th Edition). Sage Publications.