Investigation of Knowledge Levels of Teacher Candidates in General Education Undergraduate Programs Regarding Special Education in Terms of Various Variables

Yıl 2024, Cilt: 37 Sayı: 2, 555 - 603, 29.08.2024

Orhan Aydın , Nusrettin Yılmaz

https://doi.org/10.19171/uefad.1408492

Öz

About three-quarters of students with special needs attend general education classrooms. However, general education teacher preparation programs have only one compulsory course called “Special Education and Inclusion” in regard to the education of these students. In this context, this study aims to evaluate teacher candidates who are enrolled on general teacher education programs and pass the compulsory course “Special Education and Inclusion”, in terms of their knowledge levels about; (a) comprehensive special education and characteristics of students with special needs, (b) special education interventions, and (c) individualized education programs. In total, 60 multiple-choice questions for three knowledge categories were prepared in accordance with Bloom's Taxonomy under five hierarchies: remembering, understanding, applying, analyzing, and evaluating, to provide a multidimensional evaluation of knowledge levels. The prepared questions were forwarded via Google Form links to the teacher candidates who studied at the same university and passed the lesson “Special Education and Inclusion.” Teacher candidates’ responses to the questions were scored and investigated in several aspects using some statistical tests. The results showed that teacher candidates are more successful in comprehensive special education and characteristics of students with special needs than in the other two categories. In addition, the knowledge levels of female participants were statistically significantly higher in three categories than that of male participants. Moreover, teacher candidates who had taken the compulsory lesson “Special Education and Inclusion” face to face before the earthquake happened in Türkiye in 2023 were more successful in three categories of knowledge than teacher candidates who took the related course online. The findings were discussed, and suggestions about the undergraduate education programs for general education teachers were given to improve teacher candidates’ abilities in special education.

Anahtar Kelimeler

General Education Teacher Candidates, Inclusion, Knowledge Levels, Students with Special Needs, Teacher Education.

Genel Eğitim Lisans Programlarındaki Öğretmen Adaylarının Özel Eğitime İlişkin Bilgi Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Özel gereksinimli öğrencilerin yaklaşık dörtte üçü genel eğitim sınıflarında öğrenim görmektedir. Buna karşın, genel eğitim lisans programlarında özel gereksinimli öğrencileri ve onların eğitimlerini konu edinen zorunlu bir ders yalnızca “özel eğitim ve kaynaştırma” dersiyle sınırlıdır. Bu kapsamda, bu çalışmada genel eğitim lisans programlarında öğrenim gören ve eğitim fakültelerinin tüm programlarında zorunlu lisans dersi olan “özel eğitim ve kaynaştırma” dersini başarıyla tamamlayan öğretmen adaylarının özel eğitim konularındaki yeterliliklerini belirlemek amacıyla; (a) özel eğitim ve özel gereksinimli öğrenciler, (b) özel eğitim uygulamaları ve (c) bireyselleştirilmiş eğitim programları (BEP) konularına ilişkin bilgi düzeyleri değerlendirilmiştir. Öğretmen adaylarının bilgi düzeylerinin çok boyutlu değerlendirilmesini sağlamak amacıyla Bloom taksonomisinin alt boyutlarından hatırlama, kavrama, uygulama, analiz etme ve değerlendirme boyutları dikkate alınarak a, b, c maddelerinde belirtilen üç kategori için toplam 60 adet çoktan seçmeli soru maddeleri oluşturulmuş ve bu sorular aynı üniversitede eğitim gören ve “özel eğitim ve kaynaştırma” dersini başarıyla tamamlayan öğretmen adaylarına çevrimiçi platformda iletilmiştir. Öğretmen adaylarının verdikleri yanıtlar puanlanarak çeşitli değişkenler açısından ilişki ve etki analizleri için bazı istatistiksel testler kullanılarak incelenmiştir. Elde edilen bulgular, öğretmen adaylarının özel eğitim konusunda özel eğitim ve özel gereksinimli öğrencilere ilişkin genel bilgi düzeylerinin daha ileride olduğunu, özel eğitim uygulamaları ve BEP’e ilişkin bilgi düzeylerinin ise daha zayıf kaldığını göstermiştir. Ayrıca, kadın katılımcıların her üç bilgi testine verdikleri yanıtların doğruluk oranlarının erkek katılımcılardan anlamlı derecede ilerde olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanısıra, “özel eğitim ve kaynaştırma” dersini deprem öncesinde yüz yüze alarak başarılı olan ilgili lisans programlarındaki öğretmen adaylarının her üç bilgi testinden aldıkları puanların deprem sonrasında çevrimiçi katılım göstererek “özel eğitim ve kaynaştırma” dersinde başarılı olan ilgili lisans programlarındaki katılımcılardan anlamlı düzeyde ilerde olduğu görülmüştür. Bulgular, alanyazın dikkate alınarak tartışılmış olup çalışma sonunda genel eğitim öğretmen adaylarını özel eğitim konusunda daha yeterli kılmak için lisans programlarına ilişkin gerçekleştirilebilecek çeşitli düzenlemelere değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Düzeyleri, Kaynaştırma, Genel Eğitim Öğretmen Adayları, Öğretmen Eğitimi, Özel Gereksinimli Öğrenciler

Kaynakça

• Akalın, S. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan rehber öğretmenlerin kaynaştırmauygulamalarına ilişkin gereksinimleri. International Journal of Early Childhood Special Education, 6(1), 115-142.
• Altıntaş, E., & Şengül, S. (2014). Özel eğitim dersinin kaynaştırmaya yönelik tutumlar ve kazanımlar bakımından değerlendirilmesi. e-Kafkas Journal of Educational Research, 1(3), 1-12.
• Anderson, L., Krathwohl, D., & Airasian, P. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. New York: Longman.
• Arabacı, Ö. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının özel öğrenme güçlüğüne ilişkin bilgi düzeylerinin ve yeterlilikleri hakkındaki düşüncelerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Avcı, G., & Sakallı Demirok, M. (2022). Sınıfında özel gereksinimli öğrencisi bulunan farklı branşlarda görev yapan ortaokul öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 501-520.
• Babaoğlan, E. & Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345-354.
• Baker, P. H. (2005). Managing student behavior: How ready are teachers to meet the challenge. American Secondary Education, 33(3), 51–64.
• Barned, N. E., Knapp, N. F., and Neuharth-Pritchett, S. (2011). Knowledge and attitudes of early childhood preservice teachers regarding the inclusion of children with autism spectrum disorder. Journal of Early Childhood Teacher Education, 32(4), 302–321. https://doi.org/10.1080/10901027.2011.622235
• Batu, S., Kırcaali-İftar, G., ve Uzuner, Y. (2004). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(02) 33-50. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000082
• Bornstein, M. H., Jager, J., & Putnick, D. L. (2013). Sampling in developmental science: Situations, shortcomings, solutions, and standards. Developmental Review, 33(4), 357-370. https://doi.org/10.1016/j.dr.2013.08.003
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (22. baskı). Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş, Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (34. Baskı). Pegem Akademi.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Çitil, M., Karakoç, T., & Küçüközyiğit, M. S. (2018). Özel eğitim lisans dersinin öğretmen adaylarinin bilgi düzeylerine ve engellilere yönelik tutumlarina etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 815-833. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-431449
• De Boer, A., Pijl, S. J., & Minnaert, A. (2011). Regular primary schoolteachers’ attitudes towards inclusive education: A review of the literature. International Journal of Inclusive Education, 15(3), 331-353. https://doi.org/10.1080/13603110903030089
• Deniz, E., & Çoban, A. (2019). Kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri. Electronic Journal of Social Sciences, 18(70), 734-761. https://doi.org/10.17755/esosder.448379
• Diken, İ. H., & Sucuoğlu, B. (1999). Sınıfında zihin engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 25-39. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000042
• Esmer, B., Yilmaz, E., Güneş, A. M., Tarim, K., & Delican, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma öğrencilerinin eğitimine ilişkin deneyimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1601-1618.
• Ferrante, J. (2014). Sociology: A global perspective. Cengage Learning.
• Fırat, T. (2014). Farklı eğitim kademelerinde görev yapacak öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), 597–628.
• Flower, A., McKenna, J. W., & Haring, C. D. (2017). Behavior and classroom management: Are teacher preparation programs really preparing our teachers? Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 61(2), 163-169. https://doi.org/10.1080/1045988X.2016.1231109
• Forehand, M. (2010). Bloom’s taxonomy. Emerging Perspectives on Learning, Teaching, and Technology, 41(4), 47-56.
• Fritz, C. O., Morris, P. E., & Richler, J. J. (2012). Effect size estimates: Current use, calculations, and interpretation. Journal of Experimental Psychology: General, 141(1), 2-18. https://doi.org/10.1037/a0024338
• Girgin, İ. (2021). Eğitimcilerin Kaynaştırmaya Yönelik Mesleki Gelişim İhtiyaçları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 4151- 4175. https://doi.org/10.26466/opus.845376
• Gözün, Ö., & Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 65–77. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000081
• Hair, J. F., Black, W., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis: A global perspective. Pearson.
• Hargrove, L. J. (2001). Assessment and inclusion: a teacher's perspective. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 45(1), 18-21. https://doi.org/10.1080/10459880109599810
• Hassmén, P., & Hunt, D. P. (1994). Human self-assessment in multiple-choice testing. Journal of Educational Measurement, 31(2), 149–160. https://doi.org/10.1111/j.1745-3984.1994.tb00440.x
• Hellström, T., & Husted, K. (2004). Mapping knowledge and intellectual capital in academic environments: A focus group study. Journal of Intellectual Capital, 5(1), 165-180. https://doi.org/10.1108/4691930410512987
• Hunt, D. P. (2003). The concept of knowledge and how to measure it. Journal of Intellectual Capital, 4(1), 100-113. https://doi.org/10.1108/14691930310455414
• Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom's taxonomy: An overview. Theory into Practice, 41(4), 212-218. https://doi.org/10.1207/s15430421tip4104_2
• Kurtuluş, Y. (2020). Öğretmen adaylarının özel eğitim ve kaynaştırmaya yönelik bilgi ve görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lu, M., Zou, Y., Chen, X., Chen, J., He, W., & Pang, F. (2020). Knowledge, attitude and professional self-efficacy of Chinese mainstream primary school teachers regarding children with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 72, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2020.101513
• Mavropoulou, S., & Padeliadu, S. (2016). Greek teachers’ perceptions of autism and implications for educational practice. Autism, 4(2), 173-183. https://doi.org/10.1177/1362361300004002005
• McLeskey, J., Billingsley, B., & Ziegler, D. (2018). Using high-leverage practices in teacher preparation to reduce the research-to-practice gap in inclusive settings. Australasian Journal of Special and Inclusive Education, 42(1), 3-16. https://doi.org/10.1017/jsi.2018.3
• McMillan, J.H. & Schumacher, S. (2006). Research in education: Evidence-based inquiry (6th Edition). Pearson, London.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2022a). Resmi istatistikler. http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64 (Erişim tarihi: 12.07.2023)
• Milli Eğitim Bakanlığı (2022b). Hizmet içi eğitim planları. https://oygm.meb.gov.tr/www/hizmetici-egitim-planlari/icerik/28 (Erişim tarihi: 12.07.2023)
• Nacaroğlu, G. (2014). Okul öncesi kaynaştırma eğitimi uygulamalarının öğretmen tutumlarına göre incelenmesi (Gaziantep ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Özan, S., & Sarıca, A. D. (2021). Bireyselleştirilmiş eğitim programı: Sınıf ve rehberlik öğretmenlerinin deneyimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(1), 147-174. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.664973
• Rakap, S., & Kaczmarek, L. (2010). Teachers’ attitudes towards inclusion in Turkey. European Journal of Special Needs Education, 25(1), 59-75. https://doi.org/10.1080/08856250903450848
• Shah, R., Das, A., Desai, I., & Tiwari, A. (2016). Teachers' concerns about inclusive education in Ahmedabad, India. Journal of Research in Special Educational Needs, 16(1), 34-45. https://doi.org/10.1111/1471-3802.12054
• Şahbaz, Ü. & Kalay, G. (2010). Okulöncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 116-135.
• Uysal, İ., & Kiliç, A. (2022). Normal dağılım ikilemi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(1), 220-248. https://doi.org/10.18039/ajesi.962653
• Vaz, S., Wilson, N., Falkmer, M., Sim, A., Scott, M., Cordier, R., & Falkmer, T. (2015). Factors associated with primary school teachers’ attitudes towards the inclusion of students with disabilities. PLoS One, 10(8), 1-12. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0137002
• von Hoyer, J. F., Kimmerle, J., & Holtz, P. (2022). Acquisition of false certainty: Learners increase their confidence in the correctness of incorrect answers after online information search. Journal of Computer Assisted Learning, 38(3), 833-844. https://doi.org/10.1111/jcal.12657
• Yaralı, D. (2015). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 431-455. https://doi.org/10.17556/jef.02712
• Yüksek Öğretim Kurulu. (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni- ogretmen-yetistirme-lisans-programlari (Erişim tarihi: 27.01.2023)