HİLMİ ZİYA ÜLKEN’İN YÖNETİM VE DEVLET DÜŞÜNCESİ / Administration and State Thought of Hilmi Ziya Ülken

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 290 - 308, 31.10.2021

Yunus Usta

https://doi.org/10.29216/ueip.987004

Öz

Hilmi Ziya Ülken (1901-1974) yaşamı boyunca birçok eser kaleme almış çok yönlü bir düşünürdür. Bu çalışmanın odak noktası Ülken’in yönetim ve devlet düşüncesi olduğundan dolayı onun bu alanda kaleme aldığı eserleri incelenmiştir. Yönetim ve devlet düşüncesi üzerine çok fazla araştırma yapılmadığı için ilgi alanımız bu yönde olmuştur. Bu metin yazılırken öncelikle kaynakça incelemeleri yapılmış netice itibariyle Aşk Ahlakı ve Hâkimiyet eserleri metin analizine tabi tutulmuştur. Betimleyici bir çalışma olarak biçimlenen bu yazım Hâkimiyet eseri odak noktası belirlenerek kaleme alınmıştır. Farklı ve özgün yanları da bünyesinde barındıran bu devlet görüşü Ülken’e göre ütopya olarak nitelendirilmez. Kendisi bunun -yaşadığı dönemde- iki kutup arasındaki gerilimin ardından vuku bulacağını belirtmektedir. Yönetimin esas sorununun ne olduğu ile başlayan bu çalışma insana vurgu yapıp hâkimiyet ve tahakküm kavramlarının anlamını açıkladıktan sonra mertebeler devletinin ne olduğunun tanımlanmasının ardından sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hilmi Ziya Ülken, Hakimiyet, Tahakküm, Mertebeler Devleti, Ahlaki Mertebeler

ADMINISTRATION AND STATE THOUGHT OF HİLMİ ZİYA ÜLKEN / Hilmi Ziya Ülken’in Yönetim Ve Devlet Düşüncesi

Öz

Hilmi Ziya Ülken (1901-1974) is a versatile thinker who wrote many works throughout his life. Since the focus of this study is Ülken's thoughts on administration and state, his particular works in this field have been examined. While writing this text, first of all, bibliography studies were analyzed; as a result, the works of Aşk Ahlakı and Hakimiyet were subjected to text analysis. This writing, shaped as a descriptive study, was written by determining the main point of the work of Hakimiyet. According to Ülken, this state view, which includes different and original aspects, is not considered a utopia. He states that this -in his lifetime- will occur after the tension between the two poles. Therefore, the study, which started with the main problem of the administration, emphasized the human and explained the meaning of the concepts of sovereign and domination, and then ended after defining what the state of ranks is.

Anahtar Kelimeler

Hilmi Ziya Ülken, Sovereign, Dominance, The State of Ranks, Moral Ranks

Kaynakça

• Artunkal, G. (2011). Hayatı ve Eserleriyle Babam Ülken. Istanbul Journal of Sociological Studies, 17, 1-8.
• Bakır, K. (2015). Hilmi Ziya Ülken’de Ahlaki Bir Değer Olarak “İnsani Vatanseverlik”. Uluslararası Sempozyum İnsani Değerlerin Yeniden İnşası, 355-365, Erzurum.
• Biçer, B., Demir, G. T. (2018). Mülkiye Mektebi Mecmuasında Hilmi Ziya Ülken’in İnsani Vatancılık Kavramı Üzerine Bir İnceleme (1931-1935), AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (3), 279 – 290.
• Bulut, Y. (2012). "Aşk Ahlakı"ndan "Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi"ne: Türk Sosyolojisi'nde Hilmi Ziya Ülken. Istanbul Journal of Sociological Studies, 46, 119-151.
• Draman, H. (2007). Toplum Felsefecisi Hilmi Ziya Ülken. İstanbul: Boyut Yayınları.
• Ergüç, V. (2019). Türkiye’de Modern Kimliğin İnşasına Bir Eleştiri: Hilmi Ziya Ülken Örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Friedman, M. (2021). Kapitalizm ve Özgürlük, Doğan Erberk ve Nilgün Himmetoğlu (Çev.). Ankara: Serbest Kitaplar.
• Jellinek, G. (2017). İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi Üzerine, Rezzan İtişgen Dülger (Çev.). İstanbul: Muzaffer Pinhan Yayıncılık.
• Kayalı, K. (2014). Türk Kültür Dünyasından Portreler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kayalı, K. (2011). Türk Düşünce Dünyasında Yol İzleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kiriş Yılmaz, N. (2018). Hilmi Ziya Ülken’in Ahlak Görüşü: Aşk Ahlakı. Turkish Studies, 13 (26), 811-827.
• Koçak, F. (2019). Hilmi Ziya Ülken’de Din-Siyaset İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Oğur, Y. (2019). Hilmi Ziya Ülken Düşüncesinde Ahlak ve Siyaset (Aşk Ahlakı ve Hâkimiyet Eserleri Çerçevesinde). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Sanay, E., (2021). Hilmi Ziya Ülken. Erişim adresi:https://islamansiklopedisi. org.tr/ulken-hilmi-ziya
• Ülken, H. Z. (1942). Sosyolojinin Mevzuu ve Usulü. Sosyoloji Dergisi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Semineri Tetkik ve Araştırmaları, (1), 3-142.
• Ülken, H. Z. (2020). Aşk Ahlakı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ülken, H. Z. (2016). Bilgi ve Değer. İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
• Ülken, H. Z. (1998). İnsanî Vatanseverlik. İstanbul: Ülken Yayınları.
• Ülken, H. Z. (1946). Ahlak. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Ülken, H. Z. (2018). Hâkimiyet, Ali Utku (Haz.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Ülken, H. Z. (1963). Siyasi Partiler ve Sosyalizm. İstanbul: Anıl Kitapevi.
• Ülken, H. Z. (1968). Varlık ve Oluş. Ankara: Ankara Üniversitesi Basım Evi.
• Vural, M. (2019). Hilmi Ziya Ülken. Ankara: DİB Yayınları.
• Yalçın, E. (2009). Hilmi Ziya Ülken’in İnsan Felsefesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van