Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Okuryazarlığına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 71 - 78, 30.06.2020

Esra Kızılay , Aslı Saylan Kırmızıgül

Öz

Bu araştırmada sınıf öğretmeni adaylarının fen okuryazarlığına ilişkin görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya bir üniversitenin sınıf öğretmenliği alanında öğrenim gören 20 öğretmen adayı katılmıştır. Veriler üç tane açık uçlu sorunun yer aldığı bir form aracılığıyla toplanmıştır. Veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının fen okuryazarlığının ne olduğuyla ilgili görüşlerinin altı kategoriye ayrıldığı tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının %35’i fen okuryazarlığını “fen ile ilgili temel kavramlara ve bilgilere sahip olmak” anlamına gelen ifadelerle tanımlamışlardır. Araştırmada öğretmen adaylarının fen okuryazarı bireylerin özellikleri ile ilgili ifadelerinin 11 kategoriye ayrıldığı belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının %70’i fen okuryazarı bireylerin “araştırmacı” olduğunu ifade etmişlerdir. Öğretmen adaylarının fen okuryazarlığının boyutları ile ilgili ifadelerinin altı kategoriye ayrıldığı belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının %45’i “temel fen kavramları”nı fen okuryazarlığının boyutlarından biri olarak ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Fen okuryazarlığı, sınıf öğretmeni adayları, PISA

Kaynakça

• Akgün, A., Özden, M., Çinici, A., Sonekinci, A. & Aygün, H. A. (2014). Fen bilgisi öğretmen ve öğretmen adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığı seviyeleri ile özyeterlik ve tutum düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 43.
• Aldan Karademir, Ç. (2012). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji okuryazarlığına ilişkin görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 236-251.
• Arıcı Dağ, S. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığı düzeylerinin ve fen öğretimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bayburt Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bayburt.
• Bacanak, A. & Gökdere, M. (2009). Investigating level of the scientific literacy of primary school teacher candidates. Asia-Pacific Forum on Science Learning & Teaching, 10(1).
• Balbağ, M. Z. & Balbağ, N. L. (2017). Öğretmen adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığına ilişkin özyeterlik algıları ile bilgi okuryazarlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ö. Demirel & S. Dinçer (Eds.), Eğitim Bilimlerinde Yenilikler ve Nitelik Arayışı içinde (s. 429-446). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, Ş. & Çelik, C. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının Türkiye istatistiki bölge birimlerine göre evrensel fen okuryazarlık düzeyi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 112-133.
• Caymaz, B. (2008). Fen ve teknoloji ve sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çaycı, B. & Atalay, N. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlıklarına yönelik öz yeterlik algılarının incelenmesi. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(28).
• Duban, N. (2010). Sınıf Öğretmeni adaylarının Fen ve Teknoloji okur-yazarı bireylere ve bu bireylerin yetiştirilmesine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 162-174.
• Gräber, W., Erdmann, T. & Schlieker, V. (2001). ParCIS: Partnership between Chemical Industry and Schools. Science and Technology Education: Preparing Future Citizens içinde. Proceedings of the IOSTE Symposium in Southern Europe
• Johnson, B. & Christensen, L. (2014). Nitel araştırma. S. B. Demir (Çev. Ed.), Eğitim araştırmaları: Nicel, nitel ve karma yaklaşımlar (M. Bütün, Çev.) içinde (s. 375-408). Ankara: Eğiten.
• Kaya, M. & Bacanak, A. (2013). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının düşünceleri: Fen okuryazarı birey yetiştirmede öğretmenin yeri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (21), 209-228.
• Laugksch, R. C. (2000). Scientific literacy: A conceptual overview. Science education, 84(1), 71-94.
• MEB (2019). PISA 2018 Türkiye ön raporu. Ankara: Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi, No:10.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Ed. S. Turan). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (Çev. Eds. S. Akbaba Altun & A. Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
• Miller, J. D. (1983). Scientific literacy: A conceptual and empirical review. Daedalus, Scientific Literacy, 112(2), 29-48.
• National Research Council (NRC) (1996). National science education standards. Washington, DC: The National Academies Press
• OECD (2013). PISA 2012 Assessment and Analytical Framework: Mathematics, Reading, Science, Problem Solving and Financial Literacy. OECD Publishing.
• OECD (2019). PISA 2018 Assessment and Analytical Framework, PISA. OECD Publishing, Paris.
• Önen Öztürk, F. (2016). Bilim-teknoloji-toplum hakkındaki görüşler ile fen ve teknoloji okuryazarlığı öz yeterlik algısı üzerine bir çalışma. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1).
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. Eds. M. Bütün & S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Thurmond, C. K., & Lee, O. (2000). Perceptions of scientific literacy and elementary teacher preparation held by science professors and science education professors. Florida Journal of Educational Research, 40(1), 5-27.
• Yavuz, M. (2016). “Yeni nesil okul”un kavramsal inşası. M. Yavuz (Ed.), Yeni Nesil Okul “Araştıran Okul” içinde (s. 3-11). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK) (2018). Sınıf öğretmenliği lisans programı.