ÖRGÜTLERDE KAYIRMACILIĞIN İŞ YÜKÜNE ETKİSİ: KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMASI

Yıl 2017, 16. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 607 - 618, 25.10.2017

Ali Şükrü Çetinkaya , Zehranur Sanioğlu Tanış

https://doi.org/10.18092/ulikidince.324231

Cited By: 3

Öz

Örgütlerde yönetimin kayırmacılık davranışları sergilemesi,
çalışanlar üzerinde birtakım olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Özellikle
kayırılan çalışanların işlerinin diğer çalışanlar tarafından yapılması iş
yüklerinin artmaları sonucunu doğurabilmektedir. Bu çalışmada örgütlerde
kayırmacılığın iş yüküne etkisi araştırılmıştır. Çalışma ampirik desende bir araştırma
niteliğindedir. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniği
kullanılmıştır. Konya ili kamu kurumlarında çalışan personellerden elde edilen
243 geçerli ankete göre veri analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre
terfide kayırmacılığın iş yükü üzerinde etkisi olduğu, , tanıdık
kayırmacılığının çalışanların iş yükü üzerine etkisi olmadığı tespit
edilmiştir. Araştırma, tanıdık kayırmacılığı arttıkça çalışanların iş yükü
algısı da artmaktadır fakat bu artış istatistik olarak anlamlı değildir. Araştırmanın
kamu sektöründe yapılmış olması, kamuda ilgili mevzuatın hakim olması, tanıdık
kayırmacılığının kamuda etkisini azalttığı ve bunun da iş yükü üzerinde ciddi
bir fark yaratmadığı şekilde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kayırmacılık, iş yükü, kamu kurumları, terfide kayırmacılık, tanıdık kayırmacılığı

Kaynakça

• Abdalla, F. H., Maghrabi, A. S. ve Al-Dabbagh, T. H. (1994). Research Note: Assessing the Effect of Nepotism on Human Resource Managers. International Journal of Manpower, 15(1), ss. 60-67.
• Aksoy, M. (2014). Sağlık Çalışanlarında İş Yükünün Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Diyarbakır Hastanelerinde Bir Uygulama. (Yüksek Lisans Tezi), Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Mersin.
• Argon, T. (2016). Öğretmen Görüşlerine Göre İlkokullarda Yöneticilerin Kayırmacılık Davranışları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), ss. 233-250.
• Barut, B. (2015). Vekâlet Kuramı Perspektifinden Kayırmacılık. Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), ss. 240-250.
• Bolat, O. İ. (2011). İş Yükü, İş Kontrolü ve Tükenmişlik İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), ss. 87-101.
• Coco, G. ve Lagravinese, R. (2014). Cronyism and Education Performance. Economic Modelling, 38, ss. 443-450.
• Çakır, M. (2014). Bürokrasi ve Suç Olgusu. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(1), ss. 18-24.
• Çetinkaya, A. S. ve Iko Afe, C. E. (2015). İnsan Kaynaği Temini ve Seçimi Yöntemlerinin Doğru İşe Doğru Çalışan Belirlenmesine Etkisi. Beşinci Ulusal Verimlilik Kongresi (Bildiriler Kitabı ss. 82-96), 6-7 Ekim 2015 Bilkent Otel Konferans Merkezi, Ankara.
• Çetinkaya, A. Ş. (2016). Performansa Dayalı Ücretlendirmenin Ücrete Bağlı Streste Farklılık Yaratma Düzeyi: Konya Sağlık İşletmeleri Araştırması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), ss. 374-399.
• Doğan, N. ve Başokçu, T. O. (2010). İstatistik tutum ölçeği için uygulanan faktör analizi ve aşamalı kümeleme analizi sonuçlarının karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(2), ss. 65-71.
• Erdem, M. ve Meriç, E. (2012). Okul Yönetiminde Kayırmacılığa İlişkin Ölçek Geliştirme Çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), ss. 141-149.
• Gönülaçar, Ş. (2014). İnsan Kaynakları Yönetiminde Kayırmacılık Kuşatması ve Liyakatsizlik Çıkmazı. Çevrimiçi Erişim (09.11.2016): http://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/35880199/Kayirmacilik.kusatmasi.ve.liyakatsizlik.cikmazi.2014.sgonulacar.pdf?AWSAccessKeyId=AKIAJ56TQJRTWSMTNPEA&Expires=1478947244&Signature=6kXVAc68lM1gHtJ57l8C8B1uP08%3D&response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DInsan_Kaynaklari_Yonetiminde_Kayirmacili.pdf.
• Greenhaus, J. H., Parasuraman, S., Granrose, C. S., Rabinowitz, S. ve Beutell, N. J. (1989). Sources of Work-Family Conflict among Two-Career Couples. Journal of Vocational Behavior, 34(2), ss. 133-153.
• Gümüştekin, G. E. ve Öztemiz, B. (2005). Örgütlerde Stresin Verimlilik ve Performansla Etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), ss. 271-288.
• Hair, J. J., Joseph, F., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (1998). Multivariate data analysis with readings (4 ed.): Macmillan London.
• Health and Safety Executive. (2013). Ergonomics and Human Factors at Work: A Brief Guide. Çevrimiçi Erişim (16.11.2016): http://www.hse.gov.uk/pubns/indg90.pdf.
• Ildız, G. (2009). Proje Yönetimi: İnşaat Firmalarında Proje Müdürlerinin İş Yükü, İş Stresi, İş Tatmini ve Motivasyon İlişkisi (Doktora Tezi), İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• İslamoğlu, A. H. ve Alnıaçik, Ü. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştirma Yöntemleri (Vol. 4. baskı). İstanbul.
• Karacaoğlu, K. ve Yörük, D. (2012). Çalışanların nepotizm ve örgütsel adalet algılamaları: Orta Anadolu Bölgesinde bir aile işletmesi uygulaması. İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(3), ss. 43-64.
• Karagöz, Y. ve Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, ss. 81-98.
• Karataş, A. (2013). Otel İşletmelerinde Kronizmin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri: Muğla Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Keser, A. (2006 ). Çağrı Merkezi Çalışanlarında İş Yükü Düzeyi İle İş Doyumu İlişkisinin Araştırılması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), ss. 100-119.
• Khatri, N. ve Tsang, E. W. (2003). Antecedents and Consequences of Cronyism in Organizations. Journal of Business Ethics, 43(4), ss. 289-303.
• Kulaklıkaya, K. (2013a). İşkoliklik, Tükenmişlik Sendromu ve İş Yükü Algısı Arasındaki Ilişki. (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, İstanbul.
• Kulaklıkaya, K. (2013b). İşkoliklik, Tükenmişlik Sendromu ve İş Yükü Algısı Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, İstanbul.
• Kurtoğlu, A. (2012). Siyasal Örgütler ve Sivil Toplum Örgütleri Bağlamında Hemşehrilik ve Kollamacılık. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(1), ss. 141 - 169.
• Meriç, E. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Algılarına Göre Okul Yönetiminde Kayırmacılık. (Yüksek Lisans Tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, Van.
• Nakip, M. (2003). Pazarlama Araştırmaları (Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özgür, B. B. (2007). İngilizce Öğretmenlerinin İş Tatminleri İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki (Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Özkanan, A. (2013). Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar Üzerine Nitel Bir Çalışma. (Doktora Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Isparta.
• Özkanan, A. ve Erdem, R. (2014). Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve. Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences Year, 2(20), ss. 179-206.
• Özler, H., Özler, D. E. ve Gümüştekin, G. E. (2007). Aile İşletmelerinde Nepotizmin Gelişim Evreleri ve Kurumsallaşma. Selcuk University Social Sciences Institute Journal, 17, ss. 437-450.
• Özsemerci, K. (2003). Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları ve Çözüm Önerileri. Ankara TC Sayıştay Başkanlığı. Çevrimiçi Erişim (
• Ramachander, A. (2011). Dealing with Favouritism at the Workplace. Çevrimiçi Erişim (10.11.2016): http://www.deccanherald.com/content/173905/dealing-favouritism-workplace.html.
• Sheridan, M. K. (2007). Just Because It's Sex Doesn't Mean It's Because Of Sex: The Need For New Legislation To Target Sexual Favoritism. Colum. JL & Soc. Probs., 40, ss. 379-423.
• TDK. (2016). Türk Dil Kurumu. Çevrimiçi Erişim (09.11.2016): http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=188959.
• TEPAV. (2006). Yolsuzlukla Mücadele: TBMM Raporu "Bir Olgu Olarak Yolsuzluk: Nedenler, Etkiler, Çözüm Önerileri". Ankara: TEPAV Erişim Adresi: http://www.tepav.org.tr/tur/admin/dosyabul/upload/yolsuzluk1.pdf.
• Tortop, N. (1999). Personel Yönetimi (Vol. 6. Baskı). Ankara: Yargı Yayınları.
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya Tutkunluk: İş Yükü, Esnek Çalışma Saatleri, Yönetici Desteği ve İş-Aile Çatışmasi İle İlişkileri Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), ss. 155-179.
• Turhan, R. (2016). Nepotizm, Kronizm ve Patronaj Eğilimlerinin Kurumsallaşma Algısı Bağlamında Analizi (Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, İzmir.
• Wallace, J. E. (1999). Work-to-Nonwork Conflict among Married Male and Female Lawyers. Journal of Organizational Behavior, 20(6), ss. 797-816.