Uludağ İlahiyat Dergisi

Yayın İçeriği
Uludağ İlahiyat Dergisi orijinal bilimsel yayınları içerir. Editöryal çalışmalar hariç yayımlanan tüm makaleler çift taraflı kör akran değerlendirmesi sürecine tabidir.

Amaç ve Kapsam
Akademik bir dergi olan Uludağ İlahiyat Dergisi’nin amacı ulusal ve uluslararası düzeyde bilimsel niteliklere sahip çalışmaları yayımlayarak ilahiyat ve sosyal bilimler alanında bilgi birikimine katkıda bulunmaktır. Dergi dinî araştırmalar alanına dair (Sosyal ve Beşeri Bilimler/Din) özgün araştırma makaleleri, kitap kritiği ve sempozyum değerlendirmesi, çeviri, vefa ve araştırma notu gibi çalışmaları açık erişim olarak yayımlamayı ve kamuoyu ile paylaşmayı amaçlamaktadır. Dergiye gönderilen makaleler çift taraflı kör hakemlik sistemi kullanılarak değerlendirilmektedir. Ayrıca makalelerin özel bir program aracılığıyla daha önce yayımlanmamış olduğu ve intihal içermediği teyit edilir. Makaleler, daha önce yayınlanmamış veya başka bir yerde yayınlanmak üzere gönderilmemiş orijinal verileri açıklamalıdır. Uludağ İlahiyat Dergisi gönderim kurallarına ve dergi kapsamına uygun görülen yazılar alanında uzman en az iki hakeme bilimsel değerlendirme için gönderilir. Uygunluğunu tartışan Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Editör Kurulu üyeleri, daha sonra her bir gönderiye ilişkin hakemlerin yorumlarını dikkate alır. Gönderilen tüm yazılar için nihai karar Baş Editör’e aittir. Uludağ İlahiyat Dergisi’nin Yayın Kurulu, International Council of Medical Journal Editors (ICMJE), World Association of Medical Editors (WAME) ve Committee on Publication Ethics (COPE) kriterlerine uymayı taahhüt eder.

Yayımlanan Yazı Türleri: Uludağ İlahiyat Dergisi’nde “araştırma makalesi”, “araştırma notu”, “kitap değerlendirmesi”, “bilimsel toplantı değerlendirmesi”, “çeviri”, “tahkikli metin neşri” ve “vefa notu” kategorilerinde akademik çalışmalar yayımlanır.

Konu Kategorisi:    

        Sosyal Bilimler : Sosyoloji, Alan Araştırmaları/Tasavvuf/Temel İslam Bilimleri    

        Beşerî Bilimler : Felsefe, Din & Teoloji, Tarih, Bilim Tarihi ve Felsefesi; Eğitim ve Eğitim Araştırmaları, Psikoloji; Din, Kültürel Çalışmalar, İslam Tarihi ve Sanatları

        Bilim Alanı :

                  Felsefe ve Din Bilimleri: İslam Felsefesi, Din Felsefesi, Felsefe Tarihi, Mantık, Din Sosyolojisi, Dinler Tarihi, Din Eğitimi, Din Psikolojisi    

                  Temel İslam Bilimleri: Kur’an-ı Kerim ve Kıraat, Tefsir, Hadis, Kelam, Fıkıh, Tasavvuf, İslam Mezhepleri Tarihi, Arap Dili ve Edebiyatı

                  İslam Tarihi ve Sanatları: İslam Tarihi, Dinî Musiki, İslam Sanat Tarihi, İslam Edebiyatı

Kongre Kütüphanesi/LCC Konu Kategorisi: Felsefe. Psikoloji. Din. Felsefe (Genel)

Anahtar Kelimeler: Din, Felsefe, Tarih, Sosyoloji, Eğitim, Türkiye

Yayın Dili
Tam Metin Yayın Dili:
    • Birincil Dil: Türkçe
    • İkincil Dil: İngilizce ve Arapça
İngilizce ve Latin Alfabesiyle Yazılan İçerik:
   • Makale Başlığı: Türkçe & İngilizce
   • Yazar Adı: Türkçe (Latin Alfabesinde)
   • Yazar Adresi: Türkçe (Latin Alfabesinde)
   • Anahtar Kelimeler: Türkçe & İngilizce
   • Kaynakça: Türkçe (Latin Alfabesinde)
Tam Metin: Türkçe (Latin Alfabesinde)

Makale Başvuruları
Gönderilen makaleler derginin amaç ve kapsamına uygun olmalıdır. Orijinal, yayınlanmamış ve başka bir dergide değerlendirme sürecinde olmayan, her bir yazar tarafından içeriği ve gönderimi onaylanmış yazılar değerlendirmeye kabul edilir.

Okur Kitlesi
Derginin hedef kitlesini akademisyenler, araştırmacılar, profesyoneller, öğrenciler ve ilgili mesleki, akademik kurum ve kuruluşlar oluşturur. Uludağ İlahiyat Dergisi sürekli mesleki gelişim ve araştırma kültürünün yaygınlaşmasına katkı sağlamayı hedefler.

Ücret Politikası
Dergide makale yayını ve makale süreçlerinin yürütülmesi ücrete tabi değildir. Dergiye gönderilen ya da yayın için kabul edilen makaleler için hiçbir ad altında işleme ücreti ya da gönderim ücreti alınmaz. Uludağ İlahiyat Dergisi yayın politikaları gereği sponsorluk ve reklam da kabul etmemektedir. Uludağ İlahiyat Dergisi’nin tüm giderleri Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanlığı tarafından karşılanmaktadır.

Telif Hakkı
Uludağ İlahiyat Dergisi’nde yayımlanan çalışmaların telif hakları yazarlarına aittir. Yazarlar gönderdikleri fikri eserin, Uludağ İlahiyat Dergisi tarafından Creative Commons Atıf-GayrıTicari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) lisansı ile yayımlamasına izin verirler.

Makalelerin Özgünlüğü
Uludağ İlahiyat Dergisi, daha önce başka bir yerde yayımlanan çalışmaları kabul etmez. Ancak bazen yabancı dildeki yayınlanmış makaleler (çeviri makaleler) işleme alınabilir.

*** Makale kabul tarihleri (Haziran sayısı için: 1 Ocak - 1 Mart, Aralık Sayısı için: 1 Temmuz - 1 Eylül) dışında gelen yazılar kabul edilmeyecektir.

*** Bir sayıda veya bir yıl içerisinde peş peşe iki sayıda, aynı yazara ait en fazla bir makale (araştırma makalesi) yayımlanmaktadır.

                                                                                                              ***

Makale Hazırlama

Dil: Türkçe, İngilizce, Arapça
Derginin dili Türkiye Türkçesi, Arapça ve İngilizcedir.

Makale Türleri: Araştırma Makalesi, Araştırma Notu, Kitap Değerlendirmesi, Bilimsel Toplantı Değerlendirmesi, Çeviri, Tahkikli Metin Neşri, Vefa Notu.

Makale Formatı: MS Word Şablonu
Görsel Formatı: JPEG En az 300 dpi
Kaynak Gösterim Stili: İSNAD Atıf Sistemi 2. Edisyon (dipnotlu)

Yazar Değişikliği: Yalnızca makale kabul edilmeden önce işleme alınır. Yazarlar, makalelerini göndermeden önce yazarların listesini ve sırasını dikkatlice gözden geçirmeleri ve orijinal gönderim sırasında kesin yazar listesini sağlamaları gerekir.

Yazım Kuralları:
1. Uludağ İlahiyat Dergisi Haziran ve Aralık aylarında olmak üzere yılda iki kez yayımlanan ulusal, hakemli, akademik bir dergidir.

2. Dergide başta dinî araştırmalar alanı olmak üzere siyaset, tarih, sosyoloji, felsefe gibi sosyal bilimlerin tüm alanlarında yapılmış telif ve tercüme makale, metin neşri, araştırma notu, vefa notu, kitap ve bilimsel etkinlik değerlendirmelerine yer verilir.

3. Dergiye gönderilen yazılar daha önce bir başka yerde yayımlanmamış veya yayımlanması için kabul almamış olması gerekir. Uludağ İlahiyat Dergisi’nde doktora tezlerinden üretilmiş yazılar ve bilimsel toplantılarda sunulmuş ancak yayınlanmamış tebliğler yayınlanabilir. Bu durumda, yazının ilk teslim aşamasında derginin bilgilendirilmesi, hakem değerlendirmesi tamamlandıktan sonra da ilk dipnotta tezin/tebliğin künye bilgilerinin belirtilmesi gerekmektedir. 2023 yılı itibariyle, yüksek lisans tezlerinden üretilen makaleler kabul edilmemektedir.

4. Uludağ İlahiyat Dergisi, yayın periyoduna bağlı kalmaya özen gösterir. Araştırma makalesi ve çeviri kategorisindeki yazıların, derginin yayın tarihinin 4 ay öncesinde gönderilmiş olması beklenir. Buna göre Haziran sayısı için son gönderim 1 Mart, Aralık sayısı için son gönderim 1 Eylül'dür. Diğer kategorilerdeki yazıların yayın tarihinden 45 gün öncesine kadar gönderilmesi mümkündür. Bununla birlikte derginin makale kabul tarihlerine dair duyurularının takip edilmesi tavsiye edilir. Derginin yayın tarihi geldiğinde hakemleme veya editöryal inceleme süreçleri tamamlanmamış olan makaleler bir sonraki sayıya tehir edilir.

5. Dergiye gönderilecek yazılar çift taraflı kör hakemlik sistemi kullanılarak değerlendirme sürecine gireceği için, sisteme eklenen yazılara yazarın isim ve kimlik bilgileri veya yazarın isim ve kimliğini deşifre edici bilgiler konulmamalıdır. Ayrıca Word Programında dosya bilgileri silinmelidir (Dosya/Bilgi- Sorunları Denetle- Belgeyi İncele/ Belge Denetçisi / Denetle. Tümünü Kaldır).

6. Dergiye gönderilecek yazılara alt-üst bilgi girişi yapılmamalı, sayfa numarası eklenmemelidir.

7. Derginin yayın dili Türkçe olmakla birlikte Arapça ve İngilizce kaleme alınmış yazılar da yayımlanabilir. Arapça ve İngilizce yazılar dergi yazım kurallarına göre hazırlanmış Türkçe tercümeleri ile gönderilmelidir. Türkçe tercümeleri gönderilmeyen yazılar değerlendirmeye alınmaz.

8. Tercüme makaleler asıllarıyla, neşirler/tahkikler metinlerle birlikte gönderilmelidir. (Tahkikli Neşir Esasları)

9. Bir sayıda aynı yazara ait (telif veya çeviri) sadece bir yazı yayımlanabilir.

10. Bir yıl içerisinde peş peşe iki sayıda, aynı yazara ait birden fazla makale (araştırma makalesi) yayımlanmamaktadır.

11. TR Dizin’in talebi üzerine nitel ve nicel araştırma yapılan makalelerde etik kurul onayı belgesi istenmektedir. Yazarların bunu sisteme yüklemesi zorunludur.

12. Telif ve tercüme makaleler kaynakça ile birlikte 9.000 kelimeyi (tablo, şekil, ek kısımlar hariç belirtilen ölçülerde en fazla 35 sayfa); kitap ve bilimsel etkinlik değerlendirmesiyle ilgili yazılar da 2.500 kelimeyi geçmemelidir. Kelime sayısının belirlenen limitlerin üstünde olması durumunda yayın kurulunun değerlendirmesi belirleyicidir. Ayrıca telif makaleler için 150-250 kelime arasında Türkçe ve İngilizce öz/abstract yazılmalı ve makalenin sonunda kaynakların listesi verilmelidir. Hakem sürecinin neticesinde yayımlanmasına karar verilen araştırma makaleleri için yazardan 750-1000 kelime arasında genişletilmiş Türkçe ve İngilizce özet/summary talep edilir.

13. Uludağ İlahiyat Dergisi, İsnad Atıf Sistemini (ikinci edisyon, dipnotlu) kullanmaktadır. İsnad Atıf Sistemi ve Akademik Yazım Kılavuzu için https://www.isnadsistemi.org.
İsnad atıf dipnotlu için. https://www.isnadsistemi.org/guide/isnad2/isnad-dipnotlu/ 

14. Makale teslim edilmeden önce öz, anahtar kelimeler, asbtract, keywords dipnotlar, bibliyografya, tablolar tamamlanmış olmalıdır.

15. Anahtar kelimelerin seçimi, sıralaması ve adedi İSNAD Atıf Sistemi’ne uygun olmalıdır.

16. Arapça makalelerde kaynakça Latin Alfabesinde de yazılmalıdır.

17. Uludağ İlahiyat Dergisi’nde, İSNAD Atıf Sistemi’nin tavsiye ettiği transliterasyon yöntemi uygulanmaktadır. Bu nedenle yazıların, İSNAD Atıf Sistemi doğrultusunda transliterasyonunun gerçekleştirilmiş olması beklenir. Bunun tam olarak yerine getirilmediği yazılar da değerlendirmeye alınır ancak eksiklerin yazar tarafından tamamlanması beklenir.

18. Yazarların derginin yazım kurallarına uymaları gerekmektedir. Yazım kurallarına uygun olmayan yazılar yayın kurulu tarafından ilgili düzeltmelerin yapılması için tekrar yazarına gönderilir.

19. Başvurular http://dergipark.gov.tr/uluid  adresi kullanılarak DergiPark üzerinden gönderilmek suretiyle yapılır.

Çeviri Makale Şablonu
1. Çevirinin değerlendirmeye alınabilmesi için makalenin yeni yayımlanmış, güncel (tercihen son 5 yıl içinde neşredilmiş) olması ve orijinal dilinde belli sayıda (en az 5) atıf almış olması gerekmektedir.

2. Çevirmen makalenin yazar veya yazarlarından ve yayıncıdan izin yazısı almalıdır (İlk dipnotta bu husus belirtilmelidir). Çeviri yazılarda her türlü telif maliyeti çevirene aittir.

3. Öz, anahtar kelimeler, asbtract ve keywords varsa asıl metinde yer aldığı gibi verilmelidir. Asıl metinde yoksa öz ve abstract (150-250 kelime) ile anahtar kelimeler ve keywords (5-8 adet) çevirmen tarafından ISNAD Atıf Sistemine (2. Edisyon) göre hazırlanıp eklenmelidir. Bu husus metnin başında dipnotta belirtilmelidir.

4. Asıl metinde kullanılan atıf sistemi ne olursa olsun dipnotlar ve kaynakça ISNAD Atıf Sistemi’ne (2. Edisyon) göre olmalıdır. Kaynakça asıl metinde verilmemiş olsa da ISNAD Atıf Sistemi’ne (2. Edisyon) göre hazırlanıp çeviri sonuna köşeli parantez içinde yerleştirilmelidir. Bu husus metnin başında dipnotta belirtilmelidir.

5. Başlığın sonuna yıldız (*) eklenerek çevrilen metnin İSNAD Atıf Sistemi’ne göre künyesi verilmelidir.
Örnek: [Bu çalışma xxx xxx tarafından kaleme alınan "xxx xxx" başlıklı makalenin (Dergi adı cilt/sayı (yıl), sayfa aralığı) yazarının ve yayıncısının (xxx Yayınevi) izniyle tercüme edilmiş hâlidir. Öz, anahtar kelimeler, köşeli parantez içindeki ifadeler ve yıldız işaretli dipnotlar tarafımızca eklenmiş olup dipnotlar ve kaynakça İSNAD Atıf Sistemi’ne (2. Edisyon) uyarlanmıştır.]

6. Ayrıca çevirisi yapılan makale sahibinin adının sonuna yıldız (*) eklenerek varsa unvan, kurum/üniversite, şehir, ülke, bölüm/anabilim dalı bilgilerine, vefat ettiyse vefat tarihine/yılına yer verilmelidir. Yazar hakkında bu ve benzeri bilgiler yine dipnotta paragraf şeklinde de sunulabilir.

7. Dergi yayın kurulunca bir sayıda en fazla iki çeviriye yer verilmesi uygun görülmüştür. Buna göre belirtilen sayı fazlası çeviriler bir sonraki sayıya bırakılır.

8. Çeviri yazıların -araştırma makalelerinin geçtiği süreçlere tabi tutulmaları sebebiyle- yayın ayından 4 ay öncesinde gönderilmesi gerekmektedir.

Kitap Değerlendirme Yazıları
1. Dergiye gönderilen kitap değerlendirme yazıları yeni çıkmış güncel çalışmalara (tercihen son beş yıl içinde neşredilmiş kitaplara) dair olmalıdır.

2. Kitap kritik/değerlendirme yazıları kitabın güçlü ve zayıf yönleri üzerinde duran, alanına yaptığı katkıyı tetkik çabası güden yazılar olmalıdır. Kitabın özeti veya reklamı mahiyetindeki yazılar kitap değerlendirme yazısı olarak kabul edilmemektedir.

3. Değerlendirme yazısına en az 60-80 kelimelik Türkçe ve İngilizce öz/abstract ile birlikte 5-8 arası anahtar kelime/keywords eklenmelidir.

4. 2023 yılı itibariyle kitap tanıtımı türünde gönderilen yazılarda yazarların en az doktora yapıyor olması şartı aranmaktadır.

5. Ayrıca bk. Kitap Değerlendirmesi Yazım Kılavuzu; Akademik Kitap Eleştirisi Nedir, Nasıl Yapılır?

Uludağ İlahiyat Dergisi Makale Yazım Şablonu
1. Dergide yayımlanması için hazırlanan yazılar aşağıdaki formata uygun bir şekilde hazırlanmalıdır. (Detaylı şablon için bk. “Makale Yazım Şablonu”)

2. Yazılar Microsoft Office Word programında (Word 97 veya daha ileri bir versiyonu) Sayfa Ebadı: 19x25 olacak şekilde, ISNAD Font veya Gentium Plus yazı stilinde (Her iki font İSNAD Atıf Sistemi web sayfasından indirilebilir), “12 punto” ve “Tek” satır aralıklı, iki yana yaslı metin olarak yazılmalıdır. Metnin kenar boşlukları, üstten 2,5 cm, alttan 2,5 cm, soldan 2,5 cm, sağdan 2,5 cm ve cilt payı 0 cm; paragraf aralıkları önce-sonra 6 nk olarak ayarlanmalıdır. Dipnotlar ise “10 punto”; “tek” satır aralıklı ve “asılı-0.5 cm.” olarak ayarlanmalıdır.

3. Arapça ibarelerde Traditional Arabic yazı stili kullanılmalıdır.

Yayın Etiği İlkeleri
Yayın Etiği, daha yüksek editoryal işleme standartları oluşturmak için yazarlar, hakemler ve yayıncılar adına dürüstlük konusunda ısrar eden bir öz-düzenleme mekanizması olarak tanımlanabilir. Yayın için etik standartlar, yüksek kaliteli bilimsel yayınları, halkın bilimsel bulgulara güvenini ve insanların fikirlerine itibar edilmesini sağlamak için mevcuttur.

    • Dürüst araştırmacılar, intihal yapmaz.
    • Kaynakları hatalı belirtmez.
    • Çürütemeyecekleri itirazları gizlemezler.
    • Karşıt görüşleri çarpıtmazlar.
    • Verileri yok etmez veya gizlemezler.

Hakemli çalışmalar, bilimsel yöntemi destekleyen ve hayata geçiren çalışmalardır. Bu noktada yayın sürecine dahil olan tüm tarafların (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere uyması büyük önem taşımaktadır. Uludağ İlahiyat Dergisi, araştırma ve yayın etiği konusunda ulusal ve uluslararası standartlara bağlıdır. Uludağ İlahiyat Dergisi Basın Kanunu (a), Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (b) ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne (c) uymaktadır. Ayrıca Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ), Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) ve World Association of Medical Editors (WAME) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayıncılık İlkeleri’ni (d) benimsemiştir ve Türkiye Editörler Çalıştayı Kararlarına (e) da uymayı taahhüt eder.

    a) Basın Kanunu (Ulusal Mevzuat)
    b) Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Ulusal Mevzuat)
    c) Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (Ulusal Mevzuat)
    d) Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (Uluslararası Kriterler)
    e) Türkiye Editörler Çalıştayı Kararları (Ulusal Kriterler)

Tekrar Yayın
Tekrar yayın, aynı makalenin veya büyük ölçüde benzer makalelerin birden fazla dergide yayınlanmasıdır. Editör bu tür makaleyi incelemeden geri gönderir. Bundan sonra editör, tekrar yayına teşebbüs eden yazara belli bir süre ambargo uygulayabilir, yazarın daha önce yayın yaptığı dergide (belki de önceki makaleyi yayınlayan derginin editörü ile eşzamanlı duyuru olarak) kamuoyuna bu durumu açıklayabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte uygulayabilir.

Aynı çalışmanın birden fazla dergiye eşzamanlı olarak gönderilmesi
Yazarlar aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Editör, olası eşzamanlı gönderimi öğrenirse, makaleyi alan diğer editör(ler)e danışma hakkını saklı tutar. Ayrıca editör, makaleyi incelemeden iade edebilir veya incelemeleri dikkate almadan reddedebilir veya bu kararı ilgili diğer editör(ler)le tartışarak alabilir ve yazarlardan belli bir süre makale başvurusu kabul etmemeye karar verebilir. Ayrıca yazarların işverenlerine yazabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte hayata geçirebilir.

İntihali Engelleme Amaçlı Kontrol
İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmaktır.

Uludağ İlahiyat Dergisi gönderilen tüm makaleleri intihal engellemek için taramaktadır. İncelenmeye sunulan çalışmalarda intihal olup olmadığını İthenticate yazılımı kullanılarak kontrol edilir. Benzerlik oranın %15’ten az olması beklenir. Benzerlik oranında asıl ölçü, yazarın atıf yapma ve alıntılama kurallarına uymasıdır. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. Bu açıdan atıf ve alıntı kuralları yazar tarafından bilinmeli ve dikkatlice uygulanmalıdır: www.isnadsistemi.org 

İntihal, duplikasyon, sahte yazarlık/inkar edilen yazarlık, araştırma/veri fabrikasyonu, makale dilimleme, dilimleyerek yayın, telif hakları ihlali ve çıkar çatışmasının gizlenmesi, etik dışı davranışlar olarak kabul edilir. Kabul edilen etik standartlara uygun olmayan tüm makaleler yayından çıkarılır. Buna yayından sonra tespit edilen olası kuraldışı, uygunsuzluklar içeren makaleler de dahildir.

Sahtecilik
Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermektir.

Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmektir.

Katılımcıların Kişisel Verilerinin Korunması
Uludağ İlahiyat Dergisi yasal olarak kamuya açık olmayan insan katılımcılarla ilgili kişisel veya hassas verileri veya materyalleri içeren tüm araştırmaların resmi etik incelemeye tabi olmasını şart koşar.

Araştırma Suistimali İddialarının Ele Alınması
Uludağ İlahiyat Dergisi COPE’un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine https://publicationethics.org/files/cope-ethics-toolkit-journal-editors-publishers.pdf  uyar. Uludağ İlahiyat Dergisi editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda Uludağ İlahiyat Dergisi editörleri bu tür bir suistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Uludağ İlahiyat Dergisi editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.

Etik İhlal Bildirimleri
Okurlar, Uludağ İlahiyat Dergisi’nde yayınlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiklerinde ya da editoryal içerik ile ilgili (intihal, yinelenen makaleler vb.) herhangi bir şikâyetleri olduğunda ilahiyatdergisi@uludag.edu.tr adresine e-posta göndererek bildirimde bulunabilir. Gelişmemiz için fırsat sağlayacağından başvuruları memnuniyetle karşılarız, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş yaparız.

Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar/ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayınlamayı düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE ve ICJME yönergeleri dikkate alınır.

Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını
Uludağ İlahiyat Dergisi, bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. Bu kapsamda dergiye gönderilen çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:

1) Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.

2) Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.

Özel Sayı Yayımlama Politikası
Dergimizde Yayın Kurulu’nun talebi üzerine yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayıda yer alması için gönderilen makaleler önce Editöryal ön incelemeye tabi tutulur. Sonra derginin yazım kurallarına uygunluk açısından incelenir ve intihali önlemek için benzerlik taraması yapılır. Bu aşamalardan sonra çift taraflı körleme modelinin kullanıldığı akran değerlendirmesi sürecine alınır.

Editöryal Gizlilik Yükümlülüğü
Uludağ İlahiyat Dergisi’nin editörleri, gönderilen tüm yazıları gizli belgeler olarak ele alır; bu, yazarların izni olmadan bir yazı hakkındaki bilgileri kimseye ifşa etmeyecekleri anlamına gelir. Makale inceleme sürecinde şu kişiler makalelere erişebilir: Editörler, Hakemler, Yayın Kurulu Üyeleri. Bir yazıyla ilgili ayrıntıların yazarların izni olmadan üçüncü bir şahsa iletilebileceği tek durum, editörün ciddi araştırma suistimalinden şüphelenmesidir.

Bilimsel Suistimal İddiaları-Şüpheleri
Bilimsel suistimalin farklı tanımları vardır. Uludağ İlahiyat Dergisi büyük yayın etiği kurumları tarafından oluşturulan rehberliği takip ederken bu sorunları vaka bazında ele alır. Editör, etik ihlalden şüphelenirse veya bir ihlal iddiası olursa harekete geçmekle yükümlüdür. Bu görev hem yayınlanmış hem de yayınlanmamış makaleleri kapsar. Editör, olası suistimallerle ilgili endişeleri dile getiren makaleleri basitçe reddetmemelidir. Etik olarak iddia edilen davaları takip etmekle yükümlüdür. Editör, uygun olduğunda COPE akış şemalarını izlemelidir. Editörler, öncelikle görevi kötüye kullandığından şüphelenilen kişilerden bir yanıt istemelidir. Yanıttan memnun kalmazlarsa, ilgili işverenlerden veya kurumdan araştırma yapmasını istemelidir. Editör, iddia edilen suistimalle ilgili uygun bir soruşturmanın yürütülmesini sağlamak için tüm makul çabayı göstermelidir; bu olmazsa, editör soruna bir çözüm bulmak için ısrarla tüm makul girişimleri yapmalıdır. Bu zahmetli ama önemli bir görevdir.

Uludağ İlahiyat Dergisi COPE’un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Uludağ İlahiyat Dergisi editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda Uludağ İlahiyat Dergisi editörleri bu tür bir suistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Uludağ İlahiyat Dergisi editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.

Hakemler, araştırma veya yayının suistimalinden şüphelendiklerinde durumu Editöre iletmelidir. Editör, COPE tavsiyelerine uyarak gerekli işlemleri yürütmekle görevlidir.
Uludağ İlahiyat Dergisi, aşağıdaki veya benzeri konularda suistimal iddialarıyla karşılaştığında COPE akış şemalarına uygulamayı taahhüt eder.

    • Tekrar yayından şüphelenildiğinde yapılacaklar
    • İntihalden şüphelenildiğinde yapılacaklar
    • Uydurma verilerden şüphelenildiğinde yapılacaklar
    • Yazarlık değişikliği taleplerinde yapılacaklar
    • Açıklanmamış çıkar çatışması durumundan şüphelenildiğinde yapılacaklar
    • Haksız veya hediye yazarlıktan şüphelenildiğinde yapılacaklar
    • Bir yazıda etik probleminden şüphelenildiğinde yapılacaklar
    • Etik ihlal şüphesi e-posta vb. ile doğrudan haber verildiğinde yapılacaklar
    • Sosyal medya aracılığıyla etik ihlal şüphesi duyurulduğunda yapılacaklar

Şikâyet Prosedürü
Bu prosedür, Uludağ İlahiyat Dergisi’nin veya yazı kadromuzun sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili şikayetler için geçerlidir. Şikayetler, iyileştirme için bir fırsat ve teşvik sağlayabilir ve hızlı, nazik ve yapıcı bir şekilde yanıt vermeyi amaçlıyoruz.

Şikâyet, Uludağ İlahiyat Dergisi’nin veya yazı işleri ekibimizin sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili olmalıdır. Şikayetler doğrudan ilahiyatdergisi@uludag.edu.tr adresine e-posta ile gönderilmelidir ve gizli olarak ele alınacaktır. Editör, şikayetlere anında yanıt verir. Editör, şikayetlerle ilgili COPE akış şemasında belirtilen prosedürü takip eder.

Şikayetler, editör ekibinin ilgili üyesi tarafından incelenir ve çözülemezse şu süreçler izlenir:
• Bu ilk yanıtın yetersiz olduğu düşünülürse, şikayetçi, şikayetinin derginin daha kıdemli bir üyesine iletilmesini talep edebilir.
• Şikayetçi hoşnut kalmazsa, şikayetler baş editöre iletilebilir.
• Mümkünse iki hafta içinde tam bir yanıt verilecektir.

COPE, bilimsel dergilerin editörleri için bir uygulama kodu yayınlar. Bu editörler, dergiler ve yayıncılarla olan anlaşmazlıkların çözümünü kolaylaştıracaktır ancak yalnızca derginin kendi şikâyet prosedürleri tükendikten sonra buraya başvuru yapılabilir.

İtiraz Süreci
Editörler ve hakemler tarafından yapılan değerlendirmelere dair ciddi itirazları memnuniyetle karşılıyoruz. Bilimsel içeriğini yanlış anladığımız için makalenizi reddettiğimizi düşünüyorsanız, lütfen ilahiyatdergisi@uludag.edu.tr adresinden editör ekibimize bir itiraz mesajı gönderin. Bu aşamada makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye çalışmayın. İtiraz mektubunuzu okuduktan sonra itirazınızın haklı olduğunu anlarsak, sizi makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye davet edebiliriz. Böylece çalışmanız dış hakem sürecine tekrar gönderilir. Lütfen itiraz mektubuna mümkün olduğunca fazla ayrıntı ekleyin. Son olarak, her makale için yalnızca bir itirazı dikkate alabiliriz, bu yüzden lütfen itirazınızı net bir şekilde ortaya koymak için ayrıntılı şekilde mektubu yazmaya zaman ve çaba harcayın - bir şansınız var, bu yüzden onu iyi kullanın. Reddedilen makaleler üzerinde uzun süreli müzakerenin genellikle hem yazarlar hem de editörler için tatmin edici olmadığını gördük, bu nedenle aynı çalışma için birden fazla itirazı işleme almıyoruz.

Çıkar Çatışmaları
Çıkar çatışması, birincil bir çıkarla ilgili mesleki yargı, ikincil bir çıkardan (mali kazanç veya kişisel rekabet gibi) etkilenebildiğinde ortaya çıkar. Bir makaleyi nasıl ele alacağımıza dair en iyi kararı verebilmek için yazarların rekabet hâlindeki çıkarlarını bilmemiz gerektiğine ve makaleyi yayınlarsak okuyucuların da bunları bilmesi gerektiğine inanıyoruz.

Kişinin yaptığı işte çelişkiye düşmesine yol açacak, objektifliğini önemli oranda bozabilecek veya herhangi bir kişi ya da kuruluş lehine adil olmayan avantaj sağlayabilecek herhangi finansal ya da diğer tür çıkarlardır. Araştırmanın yürütülmesi ve makalenin hazırlanması sürecinde alınan tüm mali destek kaynakları ve sponsorların çalışmadaki rolü açıklanmalıdır. Finansman kaynağı yoksa bu da belirtilmelidir. Açıklanması gereken olası çıkar çatışması örnekleri arasında danışmanlıklar, maaş alımı, hibeler yer alır. Potansiyel çıkar çatışmaları mümkün olan en erken aşamada açıklanmalıdır.

Uludağ İlahiyat Dergisi’nin tarafsız incelemeyi sağlamak için editörlerden, çalışanlardan veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderileri ele almak için belirlenmiş bir süreci vardır. Bu tür gönderiler öncelikle başka dergilere yönlendirilir. Bunun mümkün olmaması hâlinde gönderinin sahibinin dergideki görevi askıya alınır. Bu gönderiler çift taraflı körleme sürecinde incelenir.
Editör, kendisinin veya aile üyeleri tarafından yazılmış makalelerle ilgili kararlarda yer almamalıdır. Ayrıca, böyle bir çalışma, derginin tüm olağan prosedürlerine tabi olmalıdır. Editör, yazarlar ve hakemler tarafından olası çıkar çatışmalarının ifşa edilmesiyle ilgili ICMJE yönergelerini uygulamalıdır.

Araştırma Etiği İlkeleri
Uludağ İlahiyat Dergisi araştırma etiğinde en yüksek standartları gözetir ve aşağıda tanımlanan uluslararası araştırma etiği ilkelerini benimser. Makalelerin etik kurallara uygunluğu yazarların sorumluluğundadır.

    • Araştırmanın tasarlanması, tasarımın gözden geçirilmesi ve araştırmanın yürütülmesinde, bütünlük, kalite ve şeffaflık ilkeleri sağlanmalıdır.
    • Araştırma ekibi ve katılımcılar, araştırmanın amacı, yöntemleri ve öngörülen olası kullanımları; araştırmaya katılımın gerektirdikleri ve varsa riskleri hakkında tam olarak bilgilendirilmelidir.
    • Araştırma katılımcılarının sağladığı bilgilerin gizliliği ve yanıt verenlerin gizliliği sağlanmalıdır. Araştırma katılımcıların özerkliğini ve saygınlığını koruyacak şekilde tasarlanmalıdır.
    • Araştırma katılımcıları gönüllü olarak araştırmada yer almalı, herhangi bir zorlama altında olmamalıdırlar.
    • Katılımcıların zarar görmesinden kaçınılmalıdır. Araştırma, katılımcıları riske sokmayacak şekilde planlanmalıdır.
    • Araştırma bağımsızlığıyla ilgili açık ve net olunmalı; çıkar çatışması varsa belirtilmelidir.
    • İnsan denekler ile yapılan deneysel çalışmalarda, araştırmaya katılmaya karar veren katılımcıların yazılı bilgilendirilmiş onayı alınmalıdır. Çocukların ve vesayet altındakilerin veya tasdiklenmiş akıl hastalığı bulunanların yasal vasisinin onayı alınmalıdır.
    • Çalışma herhangi bir kurum ya da kuruluşta gerçekleştirilecekse bu kurum ya da kuruluştan çalışma yapılacağına dair onay alınmalıdır.
    • İnsan öğesi bulunan çalışmalarda, “yöntem” bölümünde katılımcılardan “bilgilendirilmiş onam” alındığının ve çalışmanın yapıldığı kurumdan etik kurul onayı alındığı belirtilmesi gerekir.

***