Hegel’in Diyalektiği ve Fanon’un Tanınma Mücadelesi: Siyah Derilinin Beyaz Maskesi ya da İçselleştirilmiş Oryantalizm

Yıl 2020, , 433 - 449, 31.12.2020

İrfan Kaya

https://doi.org/10.54659/ulum.797958

Öz

“Başka”yı “Aynı”ya indirgeyen Batı düşüncesinin doğal sonucu olarak ortaya çıkan sömürgecilik özellikle modernleşme süreciyle birlikte işlerlik kazanmıştır. Modernleşme sürecine maruz kalan Batı-dışı toplum-lar ise bu “aynının emperyalizmi”ne karşı “tanınma” mücadelesi vermek durumunda kalmıştır. Fanon düşüncesinin de merkezi kavramı olan “tanınma”, aynı zamanda “Hegelci bir kavram”dır. Tanınmanın kuramsal temeli Hegelci düşünceye dayanmaktadır. Ayrıca Hegel-sonrası dünya için Hegelci diyalektik düşünce etrafında şekil aldığını söylemek mümkündür. Köleliği sorgulamanın henüz adet olmadığı eski bir sömürge dünyasından olan Fanon ise direnmenin ve kendi adına konuşmanın Hegelci diyalektik daire-nin dışına çıkmakla mümkün olduğunu düşünmektedir. Zira Fanon’a göre, zorunluluğu özgürlüğünün esası olarak belirleyen diyalektik, onu kendi varlığından, kendi benliğinden soyup çıkarmaktadır. Fanon açısından dünyanın düzenini değiştirmeye aday olarak gördüğü sömürgesizleştirmenin önündeki diğer engel ise bizim içselleştirilmiş oryantalizm olarak karşıladığımız kölenin efendiye benzemek istemesi, Fanon’un tabiriyle siyah derilinin beyaz maske takmasıdır. Siyah Deri Beyaz Maskeler’in çizdiği çerçevede Fanon düşüncesini konu edinen makale Hegel ve diyalektiği, Fanon ve Fanon’un Hegel diyalektiği ve fe-nomenolojisiyle girdiği eleştirel diyalogu içselleştirilmiş oryantalizm teması etrafında incelemeyi amaç-lamaktadır. Makale, yapısöküm metodu sayesinde Fanon’un siyah deneyiminden yola çıkarak yabancılaş-madan kurtulmanın ve kendi adına konuşmanın Hegelci diyalektik düşüncenin dışına çıkmakla mümkün olduğunu göstermeye çalışırken bunu maskenin çıkarılması ön şartına bağlamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Tanınma, Diyalektik, Sömürgecilik, İçselleştirilmiş Oryantalizm

Teşekkür

intihal raporu % 1o'dur. ektedir. editoryal çalışmalarınızda başarılar dilerim, kolay gelsin.

Hegel’in Diyalektiği ve Fanon’un Tanınma Mücadelesi: Siyah Derilinin Beyaz Maskesi ya da İçselleştirilmiş Oryantalizm

Öz

Colonialism, which arose as a natural consequence of Western thought, which reduces "other" to "the same," has gained functionality especially with the process of modernisation. Non-Western societies subject to the process of modernisation had to fight for "recognition" against this "imperialism of the same". "Recognition" is also a "Hegelian idea" which is the core concept of Fanon 's thought as well. Recognition theoretical basis is based upon Hegelian thought. It is also possible to assume that Hegelian dialectical thinking took shape in the post-Hegelian world. Fanon, who is from an old colonial world where it was not yet commonplace to challenge slavery, thinks that by leaving the dialectical Hegelian circle it is possible to resist and speak for yourself. For, according to Fanon, the dialectic, which determines the necessity as the basis of its freedom, strips it from its own being from its own self. The other barrier to decolonization, which Fanon sees as a candidate for changing the world order, is that the slave, whom we see as an internalized orientalism, wants to look like the master, black skin wears a white mask in Fanon's terms. The article about Fanon's thought, in the sense of Black Skin and White Masks, aims to explore Hegel and his dialectics, Fanon and Fanon's critical dialog with Hegelian dialectics and phenomenology around the theme of internalized orientalism. The article attempts to demonstrate that by going beyond Hegelian dialectical thinking and attributing this to the necessity of removing the mask, it is possible to get rid of alienation and to speak for yourself, based on Fanon's black experience thanks to the deconstruction process.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Recognition, Dialectic, Colonialism, Internalized Orientalism

Kaynakça

• Aktay, Yasin. İslam ve Sekülerleşmenin Kaynakları. İstanbul: Tezkire Yayınları, 2017.
• Bernasconi, Robert. Irk Kavramını Kim İcat Etti?, Felsefi Düşüncede Irk ve Irkçılık. çev. Zeynep Direk vd. İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
• Chatterjee, Partha. Milliyetçi Düşünce ve Sömürge Dünyası. çev. Sami Oğuz. İstanbul: İletişim Yayınları, 1996.
• Cixous, Helene.-Clement, Catherine. The Newly Born Woman. trans. Betsy Wing. Manchester: Manchester University Press, 1986.
• Derrida, Jacques. Yazı ve Fark. çev. P. Burcu Yalım. İstanbul: Metis Yayınları, 2020.
• Derrida, Jacques. Limited Inc. trans. Samuel Weber. Evanston: Northwestern University Press, 1988.
• Derrida, Jacques. Margins of Philosophy. trans. Alan Bass. Chicago: Chicago University Press, 1982.
• Derrida, Jacques. Positions. trans. Alan Bass. Chicago: The University of Chicago Press, 1981.
• Derrida, Jacques. Speech and Phenomena: And Other Essays on Husserl’s Theory of Signs. trans. David B. Allison-Newton Garver. Evanston: Northwestern University Press, 1973.
• Dirlik, Arif. Postkolonyal Aura, Küresel Kapitalizm Çağında Üçüncü Dünya Eleştirisi. çev. Galip Doğduaslan. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2010.
• Dirlik, Arif. Kriz, Kimlik ve Siyaset, Küreselleşme Yazıları. Sami Oğuz. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• Fanon, Frantz. Siyah Deri Beyaz Maskeler. çev. Cahit Koytak. İstanbul: Encore Yayınları, 2016.
• Fanon, Frantz. Yeryüzünün Lanetlileri. çev. Şen Süer. İstanbul: Versus Yayınları, 2016.
• Fanon, Frantz. A Dying Colonialism. trans. H. Chevalier. New York: Grove Press, 1967.
• Gibson, Nigel C. Fanon: The Postcolonial Imagination. Cambridge: Polity Press, 2003.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. Tinin Görüngübilimi. çev. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınları, 1986.
• Jameson, Fredric. “Third-World Literature in the Era of Multinational Capitalism”. Social Text 15 (Autumn 1986). 65-88.
• Kaya, İrfan. “Sosyolojik Düşüncede Avrupa-merkezcilik, Ötekileştirme ve Oryantalist Söylem Üzerine Post-kolonyal Bir Okuma ve Eleştirisi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 21/3 (Aralık 2017). 1973-2008. https://doi.org/10.18505/cuid.346780
• Kaya, İrfan. “Modernitenin Ayna İmgesi Olarak Romantizm ve İslamcılıkta Romantik Modernleşmenin Ortaya Çıkışı”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22 (3) (Aralık 2018). 1483-1507. https://doi.org/10.18505/cuid.459744
• Kleinberg, Ethan. “Kojève and Fanon: The Desire for Recognition and the Fact of Blackness”. French Civilization and Its Discontents: Nationalism, Colonialism, Race. ed. Tyler Stovall and Georges Van Den Abbeele. 115-128. Lanham: Lexington Books, 2003.
• Maldonado-Torres, Nelson. “On the Coloniality of Being”. Cultural Studies 21/2 (Nisan-Mayıs 2007). 240-270.
• Megill, Allan. Aşırılığın Peygamberleri, Nietzsche, Heidegger, Foucault. Derrida çev. Tuncay Birkan. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1998.
• Mollaer, Fırat. “Frantz Fanon’un Çelişkili Kimliği: Avrupa-merkezcilik ve Milliyetçiliğin Ötesinde Tanınma”. Fanon’un Hayaletleri, Fanon’la Konuşmayı Sürdürmek. ed. Fırat Mollaer. 109-145. İstanbul: İthaki Yayınları, 2018.
• Mollaer, Fırat. Kimlik, Tanınma Mücadelesi ve Şarkiyatçılık. İstanbul: Metis Yayınları, 2019.
• Sartre, Jean-Paul. Varlık ve Hiçlik, Fenomenolojik Ontoloji Denemesi. çev. Turhan Ilgaz-Gaye Çankaya Eksen. İstanbul: İthaki Yayınları, 2010.
• Serdar, Ziauddin. “İngilizce Baskısına Önsöz”. Siyah Deri Beyaz Maskeler. Frantz Fanon. çev. Cahit Koytak. 7-22. İstanbul: Encore Yayınları, 2016.
• Stauth, Georg- Turner, Bryan S. Nietzsche’nin Dansı, Toplumsal Hayatta Hınç, Karşılıklılık ve Direniş. çev. Mehmet Küçük. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2005.
• Sümer, Banu Alan. “Jacques Derrida”. Çağdaş Fransız Felsefesi. ed. Işıl Bayar Bravo vd., 309-332. Ankara: Phoenix Yayınları, 2019.
• Young, Robert. Beyaz Mitolojiler. çev. Can Yıldız. İstanbul: Bağlam Yayınları, 2000.
• Young, Robert. Postkolonyalizm: Tarihsel Bir Giriş. çev. Burcu Toksabay Köprülü-Sertaç Şen. İstanbul: Matbu Yayınları, 2016.