Ortam Odaklı Sanata Tarihsel Süreç: Modernizm Ve Eleştirel Düşüncenin Mekandaki Temsili

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 56 - 64, 26.12.2021

Özlem Vargün

Öz

Önceki bölümde ortam odaklı sanatın ilk mağara resimlerinden Folly mimarisi yani Dadanın kırılma noktası öncesine kadar olan dönemde mekân ve eser ilişkisi ortam odaklı sanat bağlamında yeniden değerlendirilmişti. Bu makalede ortam odaklı sanat Dada hareketinden Modernizmin 1950’lere kadar olan dönemi incelenmiştir. Modernizmle birlikte ortam odaklı sanatın işlevsel ve pragmatik özelliği değişip dönüşerek eleştirel ve kavramsal boyuta yönelmiştir. Yani Modernizm öncesi mekanı ele alış biçimi ile sonrası değişim gösterdiği için mekân ve eser ilişkisi ortam odaklı sanat bağlamında yeniden değerlendirilmiştir. Ortam odaklı sanatın yeniden okumalarında nadire kabinlerinin ortam odaklı yerleştirmelerin başlangıç noktası olabileceği örneklerle açıklanmış ve Modernizm sonrası yerleştirmelerle bağlantısı kurulmuştur. Modernizm ile birlikte ortaya çıkan akımlarda ortam odaklı sanat; eleştirel bakışla kendine özgü yeni bir alan açmış ve sanatçılar mekânı aktif olarak söylemlerinin bir parçası haline getirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Site-specific Art, Cabinet de Curiosite, Gesamtkunstwerk, Site, Folly Architecture.

Historıcal Process To Site-Specific Art: Representatıon Of Modernism And Critical Thought On The Site

Öz

The first traces of Site-specific Art, which is identified with the space, can be found in cave paintings, as in most other
disciplines. Site-specific Art, which is seen in houses and temples over time, takes part in the meaning of architecture
as a part of it and an element that complements it. Folly architecture is the first breaking point of Site-specific Art
that progresses in a functional line. However, this style is not a reckoning with the space, it is just the expression of
a thought, belief, and dysfunctional architecture with a message. In re-readings of Site-specific Art, rarity cabinets
are shown as the starting point of medium-oriented installations. However, the goal is not criticism, but exhibition.
Dada movements are the first break in which media-oriented art comes to terms with the space and critical thoughts
are put forward. With modernism, the former functional and pragmatic character of Site-specific Art changes; evolves
into a critical and conceptual dimension. In the movements that emerged with modernism, the first examples of media-
oriented art reckoning with the space appear on a larger scale by going out of the space in the Postmodern period.
Site-specific Art which finds a new area of expression with a critical perspective, transforms into an art form where
artists actively make space a part of their discourse. In this article, it is reinterpreted how Site-specific Art became
dysfunctional in the period from Dada movements to Modernism until the 1950s, why it came to terms with the space
and how it used the space. The structure that goes back and forth from holistic art to Surrealism, from functionality to
critical thinking, and the forms of expression of Site-specific Art are examined. While one is concerned with giving
a positive message to architecture with an aesthetic view, the other has a rebellion against questioning the space and
the system. However, both try to add value to the space with an artistic touch.

Anahtar Kelimeler

Ortam Odaklı Sanat, Nadire Kabineleri, Gesamtkunstwerk, Mekan, Site-specific Art, Cabinet de Curiosite

Kaynakça

• Antmen, Ahu. (2009). 20. yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Artun, Ali. (2014). Tarih Sahneleri, Sanat Müzeleri 1, Müze ve Modernlik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Artun, Nur, Altınyıldız. (2012). Erotik Katedral: Kurt Schwitter'ın Mimarlığa Oyunu. Nur Altınyıldız Artun ve Roysi Ojalvo (Haz./Ed.) Arzu Mimarlığı, Mimarlığı Düşünmek ve Düşlemek, s.47-72. İstanbul: İletişim Yayınları
• Bachelard, Gaston. (2014). Mekanın Poetikası. (Alp Tümertekin, Çev.). İstanbul:İthaki Yayınları.
• Bourdieu, Pierre. (2012). Sanat Aşkı. Ali Artun (Ed.). Sanat Müzeleri/ Tarih Sahneleri/ Müze ve Eleştirel Düşünce s.225-233. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bürger, Peter. (2014). Avangard Kuramı. (Erol Özbek Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları
• Demos, T.J. (2003). Rethinking Site-Specificity. Art Journal, 62, s. 98-100.
• Eroğlu, Özkan. (2014). Arte Povera. İstanbul: Tekhne.
• Foster, Hal. (2017). Gerçeğin Geri Dönüşü. (Esin Hoşsucu Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Freeland, Cynthia. (2008). Sanat Kuramı. (Fisun Demir Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Kazmaoğlu, Mine. (1997). Velde, Henry van de. Zeynep Rona ve Müren Beykan (Yay. Yön.). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, s.1876. İstanbul: Yem Yayın.
• Lynton, Norbert. (2004). Modern Sanatın Öyküsü. (Cevat Çapan ve Sadi Öziş, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• O'Doherty, Brian. (2010). Beyaz Küpün İçinde, Bir Mekanın İdeolojisi. (Ahu Antmen Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Ragon, Michel. (2010). Modern Mimarlık ve Şehircilik Tarihi (Murat Aykaç Erginöz, Çev). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Rona, Zeynep.(1997). Dadacılık. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. (Zeynep Rona ve Müren Beykan, (Yay. Yön.). s. 417-418. İstanbul: Yem Yayın.
• Suderburg, Erica. (2000). Site Site Intervention Situating Installation Art. Minnesota: The University of Minnesota Press. Vesely, Dalibor. (2014). Sürrealizm, Mit ve Modernite. Nur Altınyıldız Artun (Ed.). Sürrealizm Mimarlık; Mekan Sanatı. s. 59-92. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yücel, Derya. (2012). Yeni Medya Sanatı ve Yeni Müze; Dijital Sanat Pratiklerinin Müzeolojik Bağlamda Değerlendirilmesi. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi.
• (http-1) https://tr.wikipedia.org/wiki/Gesamtkunstwerk (Erişim: 07.07.2020)
• (http-2) https://www.moma.org/calendar/exhibitions/272 (Erişim: 07.07.2020)
• (http-3) https://en.wikipedia.org/wiki/Cabinet_of_curiosities (Erişim: 07.07.2020)
• (http-4) https://www.britannica.com/art/Kunstkammer (Erişim: 07.07.2020)
• Gasset, Ortega y. (1921). Meditacion Del Marco. Scribd. https://goo.gl/nnphSN (Erişim: 01.01.2018)
• Gümüş, Semih. (2012). Çözümleyici Eleştiri. Google Kitaplar. https://goo.gl/3WqD7v (Erişim:01.01.2018)
• Kane, Josie. (2013). Henry van de Velde and the Total Work of Art. Europen Architectural History Network. https://goo.gl/BGJQQM (Erişim:01.01.2018)