Öğretmenlerin Sendikal Örgütlenmeye İlişkin Görüşleri

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 27/3, 101 - 123, 29.07.2016

Fatma Köybaşı Celal Teyyar Ugurlu Cihat Arslan

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin sendikalı olmaya ilişkin görüşlerini, sendikalı olma nedenlerini ve sendikalı olmaya ilişkin istekliliklerini belirlemektir. Karma yöntemle yapılan bu çalışmada sıralı keşfedici yöntem kullanılmıştır. Önce nitel veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiş sonra bu verilerden yararlanarak nicel yöntem için anket soruları belirlenmiştir. Nitel yöntem için çalışma grubu Sivas ili Kangal ilçesinde görev yapmakta olan 48 öğretmen olarak belirlenmiştir. Nicel yöntem için belirlenen örneklem grubu ise Sivas ilinde resmi ilk ve ortaöğretim okullarından oransız küme örnekleme yöntemi ile seçilen toplam 14 okulda çalışan 148 öğretmenden oluşmaktadır. Nitel yöntemle ulaşılan veriler içerik analizi ile nicel veriler ise frekans belirlenerek çözümlenmiştir. Çalışma bulgularına göre öğretmenlerin sendikal örgütlenme hakkındaki görüşlerinin daha çok sendikal örgütlenmenin “siyasi görüşlere göre çeşitlendiği”; “sendikal faaliyetlerin yetersiz olduğu’’ üzerinde yoğunlaştığı ve “eğitimcilerin güç birliği oluşturduğu” ve “hakların güvence altına alındığı” görüşlerine yer verildiği görülmüştür. Sendikalara üye olma ve olmama nedenlerine ilişkin sonuçlarda, sendikalara üye olma nedenlerinin “hakların savunulması”, “örgütlenmeyi sağlaması”; olmama nedenlerinde ise ‘sendikaların siyasete alet olması’ ifade edilmiştir. Sendikalı olmaya ilişkin istekliliklerini belirleyen faktörlerden ‘‘özlük haklarının korunması’’ etkili iken ‘‘okul yönetimi ile ters düşmeme’’nedeni etkisiz olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda öneriler sunulmuştur.

 

Anahtar Kelimeler

Anahtar kelime 1, Sendika; Anahtar kelime 2; Örgütlenme; Anahtar kelime 3; Öğretmen Sendikaları

Kaynakça

• Akartürk, E. A. (1998). 1995 Anayasa Değişikliği Işığında Memurların Sendikal Hakları. İstanbul: Alkim Yayınları.
• Aksoy, M. (2013). Lise Öğretmenlerinin Sendikal Örgütlenmeye Bakışları: Eskişehir İli Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Akyüz, Y. (1980). Öğretmen Örgütlenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları No: 86.
• Altan, Ö. (2005). Sosyal Politika. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Altunya, N. (1999). Geçmişimize Kısa Bir Bakış. Eğitim ve Yaşam, 16, 10-27.
• Creswell, J.W. (2013). Research Design, Qualitative, Quantitative And Mixed Methods Approaches. Thousands Oak, CA:Sage Publications Inc.
• Çınar, G. (2008). İlköğretim Okullarında Sendikalaşma Faaliyetlerinin Öğretmenler ve Yöneticiler Üzerindeki Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, Ş. (2009). İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Sendikal Bağlılıklarının Demografik Özelliklerine Göre İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, F. (2013). Öğretmen Görüşlerine Göre Sendikaların Okul Yaşamına Etkileri ve Eğitim Çalışanlarının Sendikalara Üye Olmama Nedenleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Divrik, B. (2009). Gelişmiş Ülkeler ve Türkiye'de Sendikal Hareketler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Doğruyol, E. (2011). Din-Toplum İlişkileri Bağlamında T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı Personeli Arasında Faaliyet Gösteren Sendikalar. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Engels, F. (1994). Ütopik ve Bilimsel Sosyalizm. İstanbul: Sol Yayınları.
• Eraslan, L. (2012). Günümüz Öğretmen Sendikacılığının Değerlendirilmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 1, 60-72.
• Gemici, Y. (2008). Eğitimde Sendika-Yönetim İlişkileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Gözler, K. (2000). Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Gülmez, M. (2005). Sendikal Haklarda Uluslararası Hukuka ve Avrupa Birliğine Uyum Sorunu. Ankara: Belediye-İş Yayınları.
• İleri, Ü. (2008). Tek Partili Dönem'de (1923-1946) İşçi Örgütlenmelerini Güçleştiren ve Hazırlayan Etmenler. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 6-72.
• Işık, R. (1962). Sendika Hakkının Tanınması ve Kanuni Sınırları. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Işıklı, A. (2003). Gerçek Örgütlenme Sendikacılık. Ankara: İmge.
• Karakışla, Y. (1998). Osmanlı Sanayi İşçi Sınıfının Doğuşu 1839-1923. Osmanlı'dan Cumhuriyet Türkiye'sine İşçiler, (derl.) Donald Quartaert & E.J.Zürcher), İstanbul: İletişim.
• Koç, Y. (2000). Türkiye'de İşçiler ve Sendikalar:(Tarihten Sayfalar). Ankara: Türkiye Yol-İş Sendikası.
• Koca, Ö. (2010). Avrupa Birliği ve Uluslararası Antlaşmalar Işığında Türkiye'de Çalışanların Sendikal Hakları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Kota, F. (1977). Dünya Sendikal Hareketinde İki Karşıt Çizgi. İstanbul: Günce Yayınları.
• Makal, A. (1999). Türkiye'de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946. Ankara: İmge.
• Mumcuoğlu, M. (1979). Sendikacılık-Siyasal İktidar İlişkileri. Ankara: Doruk.
• Öz, Ü. (2010). Bir Siyasal Katılma Aracı Olarak Memur Sendikaları: Isparta Örnek Olayı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Öz, Y. (1994). Tarihi ve Hukuki Gelişim Açısından; Türkiye'de İşçi Sendikalarının Üst Örgütlenmesi. Ankara: Eğitim Yayınları.
• Şaylan, G. (1970). Memur Sendikaları Üzerine Bazı Notlar. Ankara:TODAİE.
• Şimşek, H. & Seashore, K. (2008). Teacher Unions, New Unionism and Shifting Cultural Metaphors. Eurasian Journal of Educational Research, 31, 93-113.
• Talu, N. (2008). Sendikaların Doğuşu; Türkiye ve Batı Avrupa Ülkeleri Karşılaştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları
• Tok, T.N. (1996). Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerin Mesleki Örgütlenmeye İlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2 (4), 609-630.
• Tokol, A. (1994). Türkiye'de Sendikal Hareket. Bursa: Ezgi.
• Turan, G.(2000). Türkiye’de Kamu Sendikacılığı, Kamu-İş, 6,1.
• Ulutaş, A. & Sönmez, İ. (2011). Eğitimci Kadınların Sendikal Örgütlenme Eğilimleri ve Sendikal Sürece Katılım Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Bursa: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu.
• Uyumlu, H. O. (2009). Üniversite Öğretim Elemanlarının Sendikal Örgütlenmeye İlişkin Görüşleri: Ankara Üniversitesi örneği. Eğitim Bilim Toplum, 7 (28), 36-58.
• Yavuz, E. (1998). Sanayideki İşgücünün Durumu; 1923-40, Osmanlı'dan Cumhuriyet Türkiye'sine İşçiler, (derl.) Donald Quataert & E.J. Zürher, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yazıcı, E. (1996). Osmanlı'dan Günümüze İşçi Hareketi. Ankara: Türk Harb-iş Sendikası Eğitim Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, A. (1980). Emek ekonomisi ve endüstri ilişkileri. Ankara:Kalite Matbaası.