Çocuklar İçin Yaygın Eğitim Kapsamında Yürütülen Ekonomi Eğitimi Çalışmalarının İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: -ERTE Özel Sayısı, 103 - 124, 31.12.2017

Gülten Yıldırım

Öz

Bu araştırma, yaygın
eğitim kapsamında çocuklara yönelik olarak ekonomi öğretimi amacıyla yürütülen çalışmaları
ve bu çalışmaların örgün eğitime katkısını incelemeyi amaçlamaktadır. Nitel
araştırma yöntemine uygun olarak yürütülen çalışmada web taraması sonucunda
tespit edilen yedi program incelemeye tabi tutulmuştur. Araştırmada veri
toplama tekniği olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. Programlar, daha
önceden belirlenen “eğitimi/ programı düzenleyen kurum-kuruluş, eğitim şekli,
süre, hedef kitle, amaç, içerik, eğitim yaklaşımı ve yöntemler ile kullanılan
materyaller” kategorilerine göre kaydedilmiş ve incelenmiştir. Araştırmanın ikinci
aşamasında ise yaygın eğitim çalışmalarının örgün eğitim kapsamındaki ekonomi
öğretimine katkısını belirlemek amacıyla, elde edilen içerik Hayat Bilgisi ve
Sosyal Bilgiler öğretim programlarının ilgili kazanımları ile karşılaştırılmıştır.
Elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz yaklaşımı kullanılmış ve
bulgular betimsel olarak sunulmuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre
çocuklara yönelik ekonomi eğitimi çalışmaları bir sivil toplum örgütü ve üç
banka tarafından gerçekleştirilmektedir. Programlar genel olarak tasarruf
bilincini ve bilinçli tüketicilik davranışlarını geliştirmeyi amaçlamakta ve çoğunlukla
aktif öğrenme yaklaşımına göre tasarlanmaktadır. Yaygın eğitim kapsamında
yürütülen programların Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler programlarındaki
bilinçli tüketicilik ve tasarruf bilincinin geliştirilmesi konusundaki
kazanımlara ulaşılmasına katkı sunduğu, bu kazanımlar dışındaki katkısının
sınırlı olduğu görülmüştür. Çocuklara yönelik ekonomi eğitiminin yaygın eğitim
kapsamında yer bulması bu konuda önemli bir girişim olarak
değerlendirilmelidir. Bununla birlikte bu çalışmaların genellikle tasarruf,
birikim, para yönetimi temaları etrafında şekillenmesi ekonomi eğitimi
açısından sınırlı bir çerçeve sunmaktadır. Bu tür çalışmaların toplum geneline
yayılması ve bu içeriğe tüketimin yanı sıra ekonominin temel işlevlerinden
üretim işlevinin eklenmesi önerilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Ekonomi eğitimi, ekonomi okuryazarlığı

Kaynakça

• Akhan, N. E. S. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler öğrencilerinde ekonomi okuryazarlığının durumu ve geliştirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Bayhan, P., Yükselen, A. & Kaysılı, B. K. (2007). Çocukların ekonomiyle ilgili kavramlara yönelik algılarının yaşlara göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 32 (143), 3-12. Brophy, J. & Alleman, J. (2002). Primary-grade students' knowledge and thinking about the economics of meeting families' shelter needs. American Educational Research Journal, 39 (2), 423-468. CFYI. (Tarihsiz). Schoolbank. 15.11.2017 tarihinde https://childfinanceinternational.org/initiatives/schoolbank.html adresinden alınmıştır. CYFI. (2012). A guide to economic citizenship education: Quality financial, social and livelihoods education for children and youth-guidebook. 25.08.2013 tarihinde http://childfinanceinternational.org adresinden alınmıştır. Davison, D. G. & Kilgore, J. H. (1971). A model for evaluating the effectiveness of economic education in primary grades. The Journal of Economic Education, 3 (1), 17-25. Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Alkım Yayınevi. FODER. (2017). Küresel para haftası. E-Bülten. 14.08.2017 tarihinde http://www.fo-der.org/wp-content/uploads/2017/04/GMW-17-E-B%C3%BClten-2.pdf adresinden alınmıştır. Hansen, H. S. (1985). The economics of early childhood education in Minnesota. The Journal of Economic Education, 16 (3), 219-224. Kourilsky, M. (1977). The kinder-economy: A case study of kindergarten pupils' acquisition of economic concepts. The Elementary School Journal, 77 (3), 182-191. MEB (2009a). Ortaöğretim ekonomi dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. MEB (2009b). Ortaöğretim girişimcilik dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Yayınevi. MEB. (2015). İlkokul hayat bilgisi dersi (1, 2 ve 3. sınıflar) öğretim programı. 27.08.2015 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72 adresinden alınmıştır. MEB. (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara. Melendez, W. R., Beck, V. & Fletcher, M. (2000). Teaching social studies in early education. United States of America: Thomson Learning. OECD. (2005). Improving financial literacy: Analysis of issues and policies. Fransa: OECD Publications. ISBN 92-64-01256-7. OECD. (2017). What do 15-year-olds really know about money?. PISA in Focus 2017/72 (May). 04.11.2017 tarihinde http://www.oecd-library.org/docserver/download/21dc1a9a-en.pdf?expires=1509818596&id=id&accname=guest&checksum=A8E61D3619F83EC0B0167BEB97203E22 adresinden alınmıştır. Păduraru, M. E. (2013). Managing formal, non-formal and ınformal economic education. Review of International Comparative Management, 14 (4), 637-643. Schug, M. C. & Armento, B. J. (1985). Teaching economics to children. Mark C. Schug (Ed.). Economics in the school curriculum k-12 içinde (s. 33-43). Washington: The Joint Council on Economic Education ve The National Education Association Publications. Vredeveld, G. M. (1984). Mini-society: Experiencing real-world economics in the elementary school classroom by Marilyn L. Kourilsky; Understanding economics: Overview for teachers, experiences for students by Marilyn L. Kourilsky. The Journal of Economic Education, 15 (3), 243-245. Webley, P. (2005). Children's understanding of economics. M. Barrett and E Buchanan-Barrow (Ed). Children’s understanding of society içinde (s. 43-67). Hove: Psychology Press. Wehmeyer, M. M. (1980). A kindergarten economics project. ERIC Reports: ED238751. 08.11.2015 tarihinde http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED238751.pdf adresinden alınmıştır. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yıldırım, G. (2016). Vatandaşlık yeterlikleri bağlamında ortaokul ekonomi okuryazarlığı standartlarının belirlenmesi ve öğretim programlarındaki yerinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.