SAĞLIK YÖNETİMİ BÖLÜMLERİNİN AKADEMİK PERFORMANSLARININ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLE SIRALANMASI

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 443 - 461, 30.12.2020

Özgür İnce , Selma Söyük

Öz

Son zamanlarda akademik performans kavramı, üzerinde en çok tartışılan konulardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı, çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılarak sağlık yönetimi bölümlerinin akademik performanslarının değerlendirilmesi ve üniversiteler/bölümler arası karşılaştırılmasıdır. Çalışmada, COPRAS, MOORA ve TOPSIS yöntemleri kullanılmıştır. Alternatifler YÖK Atlas üzerinden yapılan sağlık yönetimi bölümleri araması sonucunda ulaşılan 80 sağlık yönetimi bölümü evren olarak kabul edilmiştir. Çalışmada örneklem ise evrenin %10’u olarak belirlenmiştir. Çalışmaya dahil edilecek üniversitelerin seçimi için ÖSYM’nin yayınladığı “2019-YKS Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler (Tablo – 4)” adlı raporda yer alan veriler kullanılmış ve “En Büyük Puan” türüne göre sıralama yapılmıştır. Örneklem kapsamında 8 üniversite çalışmaya dahil edilmiştir. Kriterler ise Kaptanoğlu ve Özok (2006)’un yaptıkları çalışmadaki “Akademik Performans Değerlendirmesi – APD” ölçütleri arasından belirlenmiştir. Yapılan analiz sonucunda oluşturulan sıralamada altıncı sırada yer alan ve çalışmada Alternatif 6 (A6) olarak isimlendirilen üniversite/bölüm genel olarak COPRAS, MOORA ve TOPSIS yöntemlerine göre birinci sırada yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Yönetimi, Akademik Performans, ÇKKV, COPRAS, MOORA TOPSIS

RANKING OF ACADEMIC PERFORMANCE OF HEALTHCARE MANAGEMENT DEPARTMENTS BY USING MULTIPLE CRITERIA DECISION-MAKING METHODS

Öz

Currently, the concept of academic performance has emerged as one of the most discussed topics. The aim of this study is to evaluate the academic performance of healthcare management departments by using multi-criteria decision-making methods and to compare them between universities/departments. COPRAS, MOORA, and TOPSIS methods were used in the study. Alternatives 80 healthcare management departments reached as a result of a search for healthcare management departments via YÖK Atlas were accepted as the universe. The sample in the study was determined as 10% of the population. For the selection of the universities to be included, the data in the "Numerical Information on 2019-YKS Placement Results (Table - 4)" report published by ÖSYM was used and the ranking was made according to the "Highest Score" type. Within the scope of the sample, eight universities were included in the study. The criteria were determined among the "Academic Performance Evaluation" criteria in the study of Kaptanoğlu and Özok (2006). The university/department, which was ranked sixth in the ranking created as a result of the analysis and named as Alternative 6 (A6), ranked first according to the COPRAS, MOORA, and TOPSIS methods

Anahtar Kelimeler

Healthcare Management, Academic Performance, MCDM, COPRAS, MOORA, TOPSIS

Kaynakça

• Aghdaie, M. H., Zolfani, S. H., & Zavadskas, E. K. (2013). Market Segment Evaluation and Selection Based on Application of Fuzzy AHP and COPRAS-G Methods. Journal of Business Economics and Management, 14(1), 213-233. https://doi.org/10.3846/16111699.2012.721392
• Aladağ, Z., Alkan, A., Güler, E., & Özdin, Y. (2018). Akademik Birimlerin Veri Zarflama Analizi ve Promethee Yöntemleri ile Performans Değerlendirmesi: Kocaeli üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 34(1), 1-13.
• Arap, K. S. (2010). Türkiye Yeni Üniversitelerine Kavuşurken: Türkiye'de Yeni Üniversiteler ve Kuruluş Gerekçeleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(01), 1-29.
• Brauers, W. K. M. (2013). Multi-Objective Seaport Planning by MOORA Decision Making. Annals of Operations Research, 206(1), 39-58. https://doi.org/10.1007/s10479-013-1314-7
• Chakraborty, S. (2011). Applications of The MOORA Method for Decision Making in Manufacturing Environment. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 54(9-12), 1155-1166. http://dx.doi.org/10.1007/s00170-010-2972-0
• Chen, J. K., & Chen, I. S. (2010). Using A Novel Conjunctive MCDM Approach Based On DEMATEL, Fuzzy ANP, and TOPSIS As an Innovation Support System for Taiwanese Higher Education. Expert Systems with Applications, 37(3), 1981-1990. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2009.06.079
• Çimen, M. (2010). Sağlık Yönetimi ve Sağlık Yönetim Eğitimi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 1 (3). 136 – 139.
• Ertuğrul, İ. (2006). Akademik Performans Değerlendirmede Bulanık Mantık Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 155-176.
• Esen, M., & Esen, D. (2015). Öğretim Üyelerinin Performans Değerlendirme Sistemine Yönelik Tutumlarının Araştırılması. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 5(1). https://doi.org/10.5961/jhes.2015.109
• Fouladgar, M. M., Yazdani-Chamzini, A., Lashgari, A., Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2012). Maintenance Strategy Selection Using AHP And COPRAS Under Fuzzy Environment. International Journal of Strategic Property Management, 16(1), 85-104. https://doi.org/10.3846/1648715X.2012.666657
• Hamurcu, M., & M. Eren, T. (2019). Akademik Teşvik Tabanlı Yeni Bir Performans Değerlendirme Önerisi ve Uygulama. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 2(2), 82-100. https://doi.org/10.26701/uad.596163
• Hashemkhani Zolfani, S., & Bahrami, M. (2014). Investment Prioritizing in High Tech Industries Based On SWARA-COPRAS Approach. Technological and Economic Development of Economy, 20(3), 534-553. https://doi.org/10.3846/20294913.2014.881435
• Kaptanoğlu, D., & Özok, A. F. (2006). Akademik Performans Değerlendirmesi İçin Bir Bulanık Model. İTÜDERGİSİ/d, 5(1); 193-204.
• Karabacak, N., Küçük, M. ve Korkmaz, İ. (2020). Yükseköğretimde Performansa Dayalı Akademik Teşvik Uygulamasının İncelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 8(3), 831-864. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.8c.3s.4.m
• Karande, P., & Chakraborty, S. (2012). Application of Multi-Objective Optimization on The Basis of Ratio Analysis (MOORA) Method for Materials Selection. Materials & Design, 37, 317-324. https://doi.org/10.1016/j.matdes.2012.01.013
• Karasoy, H. A. (2014). Türk Kamu Yönetiminde Performans Yönetimine Bir Bakış. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(22), 257-274.
• Kelemenis, A., & Askounis, D. (2010). A New TOPSIS-Based Multi-Criteria Approach to Personnel Selection. Expert Systems with Applications, 37(7), 4999-5008. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2009.12.013
• Lin, M. C., Wang, C. C., Chen, M. S., & Chang, C. A. (2008). Using AHP And TOPSIS Approaches in Customer-Driven Product Design Process. Computers in Industry, 59(1), 17-31. https://doi.org/10.1016/j.compind.2007.05.013
• McKeown-Moak, Mary P. (2013) The “New” Performance Funding in Higher Education. Educational Considerations, 40(2), 3-12. https://doi.org/10.4148/0146-9282.1082
• Organ, A., & Kaçaroğlu, M. O. (2020). ENTROPI Ağırlıklı TOPSIS Yöntemi ile Türkiye’deki Vakıf Üniversiteleri’nin Değerlendirilmesi. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 7(1), 28-45.
• Ömürbek, N., & Eren, H. (2016). Promethee, MOORA ve COPRAS Yöntemleri ile Oran Analizi Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Bir Uygulama-Evaluation of The Results of The Rate Analysis with PROMETHEE, MOORA and COPRAS Methods: An Application. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 174-187. http://dx.doi.org/10.20875/sb.69615
• Ömürbek, N., Karaatlı, M., & Yetim, T. (2014). Analitik Hiyerarşi Sürecine Dayalı TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri ile ADIM Üniversitelerinin Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 189-207.
• ÖSYM. 2019-YKS Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler / Tablo – 4. 15.01.2020 tarihinde https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2019/YKS/tablo4_06082019.pdf adresinden alınmıştır.
• Özbek, A. (2017). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Özdemir, M. (2015). TOPSIS. (Editör: Bahadır Fatih Yıldırım ve Emrah Önder), Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (201 – 215). Bursa: Dora Basım-Yayın.
• Özgüven, N. (2011). Vakıf Üniversitesi Tercihinin Analitik Hiyerarşi Süreci ile Belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 279-290.
• Podvezko, V. (2011). The Comparative Analysis of MCDA Methods SAW And COPRAS. Engineering Economics, 22(2), 134-146. http://dx.doi.org/10.5755/j01.ee.22.2.310
• Resmî Gazete. (2018). Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliği. Karar Sayısı: 2018/11834. 15.01.2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/06/20180627-6.pdf adresinden alınmıştır.
• Samut, P. K. (2014). İki Aşamalı Çok Kriterli Karar Verme ile Performans Değerlendirmesi: AHP ve TOPSIS Yöntemlerinin Entegrasyonu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 57-67. https://doi.org/10.18037/ausbd.16327
• Seçme, N. Y., Bayrakdaroğlu, A., & Kahraman, C. (2009). Fuzzy Performance Evaluation in Turkish Banking Sector Using Analytic Hierarchy Process And TOPSIS. Expert Systems with Applications, 36(9), 11699-11709. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2009.03.013
• Söyük, S. (2020). Sağlık İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi. İkinci Baskı. Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Söyük, S., & Gün, İ. (2017). Sağlık Yönetimi Stajyer Öğrencilerinin Yeterliliklerinin Değerlendirilmesi: Bir Alan Araştırması. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 4(2), 111-118. https://doi.org/10.17681/hsp-dergisi.277817 Şener, E., Erdem, R., & Akçakanat, T. (2010). Türkiye'de Lisans Düzeyinde Sağlık Yöneticisi Yetiştiren Kurumların Akademik ve Eğitsel Profili. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 13(1), 29-44.
• Torağay, O., & Arıkan, M. (2015). DELFI ve TOPSIS Yöntemleri Kullanılarak Bir Mühendislik Fakültesindeki Bölümlerin Akademik Performans Değerlendirmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(2), 13-28.
• Triantaphyllou, E. (2000). Multi-Criteria Decision Making Methods. In Multi-Criteria Decision Making Methods: A Comparative Study (Pp. 5-21). Springer, Boston, MA. https://doi.org/10.1007/978-1-4757-3157-6_2
• Turhan, M. & Erol, Y. C. (2017). Academicians’ Opinions About Academic Incentive Allowance, Inonu University Journal of The Faculty of Education, 18(3), 281-296. https://doi.org/10.17679/inuefd.341708
• Uzuntarla, Y. (2010). Sağlık Yönetimi Bölümünün Üniversite Sınavında ve Kamuya Personel Alımlarındaki Kontenjanları: 2016 Yılı Değerlendirmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(1), https://doi.org/17-22. 10.5455/sad.13-1483426746
• Velasquez, M., & Hester, P. T. (2013). An Analysis of Multi-Criteria Decision Making Methods. International Journal of Operations Research, 10(2), 56-66.
• Wang, J. J., Jing, Y. Y., Zhang, C. F., & Zhao, J. H. (2009). Review on Multi-Criteria Decision Analysis Aid in Sustainable Energy Decision-Making. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13(9), 2263-2278. https://doi.org/10.1016/j.rser.2009.06.021
• Wu, C. S., Lin, C. T., & Lee, C. (2010). Optimal Marketing Strategy: A Decision-Making with ANP and TOPSIS. International Journal of Production Economics, 127(1), 190-196. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2010.05.013
• Wu, H. Y., Chen, J. K., Chen, I. S., & Zhuo, H. H. (2012). Ranking Universities Based on Performance Evaluation by A Hybrid MCDM Model. Measurement, 45(5), 856-880. https://doi.org/10.1016/j.measurement.2012.02.009
• Wu, H. Y., Lin, Y. K., & Chang, C. H. (2011). Performance Evaluation of Extension Education Centers in Universities Based on The Balanced Scorecard. Evaluation and Program Planning, 34(1), 37-50. https://doi.org/10.1016/j.evalprogplan.2010.06.001
• Yıldırım, B., & Önay, O. (2013). Bulut Teknolojisi Firmalarının Bulanık AHP–MOORA Yöntemi Kullanılarak Sıralanması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 24(75), 59-81.
• Yong, D. (2006). Plant Location Selection Based on Fuzzy TOPSIS. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 28(7-8), 839-844. https://doi.org/10.1007/s00170-004-2436-5
• Yükseköğretim Program Atlası. 26.03.2020 tarihinde https://yokatlas.yok.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
• Zolfani, S. H., & Ghadikolaei, A. S. (2013). Performance Evaluation of Private Universities Based on Balanced Scorecard: Empirical Study Based on Iran. Journal of Business Economics and Management, 14(4), 696-714. https://doi.org/10.3846/16111699.2012.665383