Farklılaştırılmış Öğretim ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli

Yıl 2025, Sayı: Advanced Online Publication, 1082 - 1113

Fatih Pala

https://doi.org/10.47994/usbad.1735156

Öz

Bireysel farklılıkları merkeze alan öğretim yaklaşımları, çağdaş eğitim sistemlerinde giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM), öğrenci merkezli, esnek ve kapsayıcı yapısıyla farklılaştırılmış öğretim anlayışıyla örtüşen bir eğitim modeli olarak dikkat çekmektedir. Farklılaştırılmış öğretim, öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyi, ilgi alanları ve öğrenme stilleri gibi bireysel özelliklerine göre içerik, süreç, ürün ve öğrenme ortamlarının uyarlanmasını esas almaktadır. Bu çalışmanın amacı, TYMM’nin farklılaştırılmış öğretim yaklaşımını nasıl yapılandırdığını ve öğretim süreçlerine nasıl yansıttığını incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmış; TYMM’ye ilişkin öğretim programları, politika belgeleri ve öğretmen kılavuzları sistematik olarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, TYMM’nin farklılaştırılmış öğretimin temel ilkelerini büyük ölçüde yansıttığını ortaya koymuştur. Modelin, bireyselleştirilmiş öğrenme yolları, zenginleştirme, destekleme, evrensel tasarım ve sürekli değerlendirme gibi unsurları kapsadığı görülmüştür. Ancak öğretmen yeterlikleri, dijital altyapı eksiklikleri ve merkezi sınav baskısı uygulamada önemli sınırlılıklar oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, öğretmen eğitiminin güçlendirilmesi, dijital becerilerin artırılması ve müfredatın esnekleştirilmesi yönünde politika geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Farklılaştırılmış Öğretim , Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli , Bireyselleştirilmiş Eğitim , Eğitim Politikaları

Differentiated Instruction and the Turkey Century Education Model

Öz

Instructional approaches that center individual differences have gained increasing importance in contemporary education systems. In this context, the Türkiye Century Education Model (TCEM) stands out as a student-centered, flexible, and inclusive model that aligns closely with the principles of differentiated instruction. Differentiated instruction emphasizes the adaptation of content, process, product, and learning environment according to students’ readiness levels, interests, and learning styles. The aim of this study is to examine how the TCEM incorporates the differentiated instruction approach and how it reflects on instructional processes. The study employed the qualitative research method of document analysis, systematically reviewing curriculum documents, policy papers, and teacher guides related to the TCEM. The findings revealed that the model strongly reflects the core principles of differentiated instruction. It includes components such as individualized learning paths, enrichment, support, universal design for learning, and ongoing assessment. However, limitations such as teacher competencies, deficiencies in digital infrastructure, and the pressure of centralized examinations hinder effective implementation. Accordingly, it is recommended that policies be developed to strengthen teacher training, enhance digital competencies, and increase curriculum flexibility.

Anahtar Kelimeler

Differentiated Instruction , Turkey Century Education Model , Individualized Learning , Educational Policies

Kaynakça

• Akcan, F., & Çakmak, M. A. (2024). Sosyal bilgiler dersinde dijital güvenlik yeterliği için geliştirilen çevrimiçi destekleyici öğrenme aracının öğrencilerin öz yeterlik algılarına etkisi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(2), 568–585.
• Akpınar, B., Özer, B., Oral, B., & Köksalan, B. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin program geliştirme ve felsefi düzlemden analizi. Ekev Akademi Dergisi, (99), 59–73.
• Amaç, Z., Yazar, T., & Oral, B. (2025). Öğretmenlerin kapsayıcı eğitim metaforları: Nitel bir çalışma. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 60–81.
• Arslankara, V. B., & Arslankara, E. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin felsefi temelleri: Ontolojik, epistemolojik ve aksiyolojik bakış açılarından bir değerlendirme. İstanbul Eğitim Dergisi, 1(1), 121–145.
• Banaz, E. (2024). 2024 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortaokul Türkçe dersi öğretim programının dijital okuryazarlık açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 279–290.
• Benjamin, L. K. (2020). Differentiated instruction in middle school inclusion classrooms to support special education students (Doktora tezi). Walden University.
• Berk, Ş., & Özer, B. (2024). “Türkiye Yüzyılı” Maarif Modeli (TYMM) öğretim programlarına ilişkin düşünceler. Journal of History School, 73, 3241–3256.
• Black, P., & Wiliam, D. (2009). Developing the theory of formative assessment. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 21(1), 5–31.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27–40.
• Can, T., & Keleş, Ş. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinde dil öğretim yaklaşımlarında ön plana çıkan kavramlar üzerine bir inceleme. Bezgek Yabancılara Türkçe Öğretimi Dergisi, 3(4), 309–323.
• Carney, S. (2022). Reimagining our futures together: A new social contract for education. UNESCO.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2. baskı). Sage.
• Duyul, S., Duyul, Y., Kesman, M., & Kesman, M. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli konusunda öğretmen görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 5(3), 20262–20262.
• Efe, M. E. (2024). The Century of Türkiye Maarif Model: A perspective on cultural values and digitalization in education. Route Educational & Social Science Journal, 11(6), 214–224.
• Erden, B., & Koçyiğit, S. (2023). Farklılaştırılmış öğretim uygulamalarının 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerine ve okuma motivasyonlarına etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 841–868.
• Ertek Eroğlu, B., Eker, Z., & Eker, C. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli okul öncesi eğitim programının hassas beceriler açısından incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 24(2).
• Güneş, G., Ayantaş, T., Güneş, C., Güleryüz, O., & Arıkan, A. (2021). Sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji kullanımına yönelik yapılan araştırmaların incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(3), 859–890.
• Hanta, N. I. (2019). Bir göç ülkesi olarak Türkiye’de çokkültürlüleşen okullarda eğitim: Polatlı örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi.
• Heacox, D. (2012). Differentiating instruction in the regular classroom: How to reach and teach all learners (Updated anniversary ed.). Free Spirit Publishing.
• Karataş, İ. H. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli hakkında. Alanyazın, 5(1), 6–11.
• Kırıkçılar, R. G. (2023). Matematik merkezli etnoSTEAM ders planlarının geliştirme ve uygulama süreçlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi.
• Köseoğlu, Z. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli bağlamında 2018 ve 2024 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi müfredatlarının karşılaştırmalı analizi. Pearson Journal, 8(31), 85–115.
• Landrum, T. J., & McDuffie, K. A. (2010). Learning styles in the age of differentiated instruction. Exceptionality, 18(1), 6–17.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları ortak metni. OECD. (2019). An OECD learning framework 2030. Springer.
• OECD. (2021). Teachers and leaders in vocational education and training. OECD Publishing.
• Örnek, G. D. (2023). Sınıf öğretmenlerinin farklılaştırılmış öğretim tasarımını uygulama ve yetkinlik düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Üniversitesi.
• Özer, B. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları öğretmen kılavuz kitabı, 3. Model erdem değer eylem çerçevesi.
• Pala, F., & Gülmez, O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Sosyal Bilgiler dersi öğretim programının incelenmesi. In M. Körükcü (Ed.), Sosyal bilgiler eğitimi alanında uluslararası araştırmalar I (ss. 141–162). Eğitim Yayınevi.
• Soysal, H., & Akbulut, S. (2024). 2024 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında hazırlanan 5. sınıf Türkçe ve Sosyal Bilgiler ders kitaplarında sürdürülebilir kalkınma amaçlarının görünümü. Journal of Emerging Educational Studies, 1(1), 33–46.
• Subban, P. (2006). Differentiated instruction: A research basis. International Education Journal, 7(7), 935–947.
• Taşer, S., & Ulusoy, A. (2020). Sosyal bilgiler ders kitaplarının farklılaştırılmış öğretim yaklaşımı bakımından değerlendirilmesi. Journal of International Social Research, 13(73).
• Tomlinson, C. A. (2001). How to differentiate instruction in mixed-ability classrooms. ASCD.
• Tomlinson, C. A. (2014). The differentiated classroom: Responding to the needs of all learners. ASCD.
• Tomlinson, C. A. (2017). How to differentiate instruction in academically diverse classrooms. ASCD.
• Tomlinson, C. A., & Strickland, C. A. (2005). Differentiation in practice: A resource guide for differentiating curriculum, grades 9–12. ASCD.
• UNESCO. (2009). Policy guidelines on inclusion in education. UNESCO.
• Ülçay, O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli değerlendirmesi. Ulusal Eğitim Toplum ve Dünya Dergisi, 1(2), 70–75.
• Wiggins, G. (2011). A true test: Toward more authentic and equitable assessment. Phi Delta Kappan, 92(7), 81–93.
• Yıldırım, Y., & Çalışkan, A. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin 21. yüzyıl insan profili açısından değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(26), 204–220.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. baskı). Seçkin Yayıncılık. Yin, R. K. (2011). Qualitative research from start to finish. Guilford Press.