The Development Of The Concept Of Organizational Dissent In Local Literature And New Research Opportunities

Yıl 2024, Sayı: 16, 503 - 523, 27.12.2024

Mehmet Yıldırım

https://doi.org/10.47994/usbad.1588126

Öz

In this study, a network map of keywords related to the concept of organizational dissent was created using social network analysis, and the historical development of the concept in the local literature was examined. Based on the results obtained from social network analysis, the keywords most associated with the concept of organizational dissent are: Teachers, healthcare workers, organizational justice, organizational cynicism, education sector, academic staff, organization, loyalty, organizational behavior, job satisfaction, turnover intention, school administrators, hotel businesses, and neglect. Furthermore, some keywords link other keywords to each other. Teachers, healthcare workers, organizational justice, organizational cynicism, and education officials are among these keywords. In conclusion, this study sheds light on the historical development of the concept of organizational dissent and its related concepts in the local literature, providing valuable guidance for future research and making a significant contribution to the literature. Additionally, the study highlights that organizational dissent remains an active research area, suggesting the potential for further investigations. Such studies can assist in exploring other topics related to organizational dissent and contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Organisational Dissent, Social Network Analysis, Bibliometric Analysis

Örgütsel Muhalefet Kavramının Yerel Yazındaki Gelişimi ve Yeni Araştırma Fırsatları

Öz

Bu çalışmada, sosyal ağ analizi kullanılarak örgütsel muhalefet kavramıyla ilişkili makalelerin anahtar kelimeleri üzerinden bir ağ haritası oluşturulmuş ve kavramın yerel yazın üzerinden tarihsel süreç içerisindeki gelişimi incelenmiştir. Sosyal ağ analizinden elde edilen sonuçlara göre, örgütsel muhalefet kavramıyla en çok ilişkili olan anahtar kelimeler sırasıyla öğretmenler, sağlık çalışanları, örgütsel adalet, örgütsel sinizm, eğitim sektörü, akademik personel, örgüt, sadakat, örgütsel davranış, iş tatmini, işten ayrılma niyeti, okul yöneticisi, otel işletmeleri ve kayıtsız kalma şeklindedir. Ayrıca bazı anahtar sözcüklerin öğretmenler, sağlık çalışanları, örgütsel adalet, örgütsel sinizm, eğitim sektörü kelimeleri vasıtasıyla ilişkili hale geldiği görülmektedir. Sonuç olarak, bu çalışma örgütsel muhalefet kavramının yerel literatürdeki gelişimini ve ilişkili kavramları ortaya koyması açısından gelecekte yapılacak araştırmalara rehberlik etmekte ve literatüre önemli bir katkı sunmaktadır. Ayrıca, bu çalışmadan örgütsel muhalefetin hala aktif bir araştırma alanı olduğu ve üzerine daha fazla çalışmanın yapılabileceği sonucu çıkarılmaktadır. Alandaki kavramı/kavramları sosyal ağ analizi yoluyla analiz ederek tarihsel gelişim sürecini ortaya koyan çalışmalar, örgütsel muhalefetle ilişkili diğer konuların keşfedilmesine ve literatüre katkı sağlamasına yardımcı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Muhalefet, Sosyal Ağ Analizi, Bibliyometrik Analiz

Kaynakça

• Acaray, A. (2018). Kişisel Değerler, Örgütsel Muhalefet ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. In Tekin, M. (Ed.), Business and Organization Research (International Conference) Proceedings Book, 12th-14th September 2018. (pp. 161-167).
• Acaray, A. (2018). Örgütsel muhalefet üzerine pozitif psikolojik sermayenin etkisi: Eğitim sektöründe bir çalışma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’18), 83-91.
• Ağalday, B., & Dağlı, A. (2018). Örgütsel muhalefet davranışlarına ilişkin öğretmen algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. In Celal Teyyar Uğurlu, C.T., Beycioğlu, K., Koşar, S., Kahraman, H., ve Şemin, K. F. (Eds.), Eğitim Yönetimi Araştırmaları Tam Metin Bildiriler Kitabı, 2-4 Mayıs, 2019, Cumhuriyet Üniversitesi Yayıncılık. (pp. 505-519).
• Akada, T., & Beycioğlu, K. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel muhalefet davranışlarına ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ilkogretim Online, 18(3),1113-1130.
• Altınkurt, Y., & Püsküllüoğlu, E. I. (2017). Örgütsel muhalefet ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 75-86.
• Ataç, L.O. & Köse, S. (2017). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet ilişkisi: Beyaz yakalılar üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(1), 117-132.
• Atmaca, T. (2021). Öğretmenlerin örgütsel güç mesafesi ve örgütsel muhalefet algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 8(1), 11-27.
• Avtgis, T. A., Thomas-Maddox, C., Taylor, E., & Patterson, B. R. (2007). The influence of employee burnout syndrome on the expression of organizational dissent. Communication Research Reports, 24(2), 97-102.
• Bakan, İ., Doğan, İ. F., & Yılmaz, Y. S. (2017). Çalışanlarda mesleki öz yeterlilik algısı ile örgütsel muhalefet ilişkisi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 54-70.
• Beldek, E. G. (2017). Örgütsel özdeşleşmenin örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet ile ilişkisi: Görgül bir araştırma. Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi, 2(1), 16-47.
• Bilginoğlu, E., & Yozgat, U. (2020). İş tatmini, örgütsel muhalefet ve işten ayrılma niyeti ilişkisi üzerine bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 8(1), 255-271.
• Cronin, B. (2015). Getting started in social network analysis with NETDRAW. 25 Temmuz 2023 tarihinde https://core.ac.uk/download/pdf/74244341.pdf adresinden alındı.
• Çakır, V. O., Yurtseven, C. N., & Dal, S. (2017). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel muhalefet arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 19(3), 78-87.
• Çiğdem, K. A. Y. A. (2016). Kontrol odağı ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Öneri Dergisi, 12(46), 81-96.
• Dağlı, A. (2015). Örgütsel muhalefet ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 198-218.
• Doğan, Ü., Yıldızbaş, Y. V., Abdurrezzak, S., & Özkul, R. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin örgütsel muhalefet ve örgütsel yalnızlık algı düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 1086-1099.
• Dursun, İ. E., & Bilgivar, O. O. (2024). Örgütsel Adaletin Örgütsel Muhalefet ve Örgütsel Mutluluk ile İlişkisi: Öğretmenler Üzerine Bir İnceleme. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi.
• Ergün, H., & Çelik, K. (2018). Örgütsel muhalefet ölçeği Türkçe uyarlaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 398-414.
• Gedik, A., & Üstüner, M.(2023). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet ve Örgütsel Muhalefet Algıları ile Otoriter Yönetim Tarzına İlişkin Algıları/Teachers' perceptions of organizational justice and organizational dissent and perceptions of authoritarian management style. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(2), 50-67.
• Graham, J. W. (1983). Principled organizational dissent. Doctorial dissertation, Northwestern University.
• Gürler, M., & Yirci, R. (2021). Okul yöneticilerinin mizah davranışları ile örgütsel muhalefet ilişkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 164-182.
• Güven, Ö. Z., Yangil, F. M., & Beydilli, E. T. (2017). Bireysel değerlerin örgütsel muhalefet davranışındaki rolü: Otel işletmelerinde bir araştırma. Internatıonal Academıc Research Congress Tam Metin Bildiriler Kitabı, Çizgi Kitabevi, Alanya/Antalya. (pp. 1953-1960).
• Haydaroğlu S., ve Tırpan, C. (2022). Örgütsel muhalefet çalışmalarının bibliyometrik analizi: Scopus ve WoS veri tabanlarının karşılaştırması. Social Science Development Journal, 7(31), 34-51.
• İzgüden, D., & Erdem, R. (2017). Yüksek-düşük bağlamlı iletişim ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişki: Akademisyenler üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 104-129.
• İzgüden, D., & Erdem, R. (2018). Hastane çalışanlarında iletişim doyumunun örgütsel muhalefet davranışları üzerine etkisi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(2), 243-272.
• Kadı, A., & Beytekin, O. F. (2015). Okul kültürü ve örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişkinin mesleki değerler aracılığıyla araştırılması. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 71-97.
• Kanmaz, U., & Can, A. (2024). Örgütsel bağlılık ve örgütsel muhalefet ilişkisinin incelenmesi: Bir hava kargo sektörü örneği. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 94-114.
• Karalar, S., & Usta, İ. (2020). Katılımcı iklim algısı ile örgütsel muhalefet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 714-729.
• Kassing, J. W. (1998). Development and validation of the organizational dissent scale. Management Communication Quarterly, 12(2), 183-229.
• Kassing, J.W. ve R.L. Dicioccio, R.L. (2004). Testing A Workplace Experience Explanation of Displaced Dissent, Communıcatıon Reports, 17(2), 113-120.
• Kavak, O., & Kaygın, E. (2018). Örgütsel adalet algısının örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkisi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 33-51.
• Kaya, Ç. (2016). Kontrol odağı ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Öneri Dergisi, 12(46), 81-96.
• Kesen, M., & Pabuçcu, H. (2016). Örgütsel muhalefet ve işe yabancılaşmanın duygusal tükenmişliğe etkisinin anfıs model ile incelenmesi. Journal of International Social Research, 9(42), 1552-1563.
• Kılıç, G., Gülaydın, M., Sürücü, Ö., & Kasapoğlu, B. (2018). Beş yıldızlı otel işletmelerinde liderlik davranışları ile örgütsel muhalefet ilişkisi. Journal of International Social Research, 11(59), 994-1003.
• Kılıçkaya, F. Y. (2024). Yönetici desteği ile örgütsel muhalefet arasındaki ilişki: Bu ilişkide örgütsel çekiciliğin aracılık rolü. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 303-325.
• Kılıçkaya, F. Y. (2024b). Kamu kurumlarında örgütsel muhalefet ve işe yabancılaşma arasındaki ilişkinin belirlenmesi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi (İKTİSAD), 9(24), 338-353.
• Kılınç, M., Yiğit, V., & Doğanşah, Y. (2020). Sağlık çalışanlarında örgütsel muhalefet ve örgütsel prososyal davranışlar arasındaki ilişkinin tespit edilmesine yönelik bir araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(12), 143-158.
• Kılınç, S., Yayla, E. N., & Demirtaş, Ö. (2020). Örgütsel mahkumlaşmanın örgütsel muhalefet üzerindeki etkisi: sağlık çalışanları üzerine bir alan çalışması. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(4), 1497-1510.
• Kobanoğlu, M. S., & Karataş, M. (2023). Örgütsel sinizmin örgütsel muhalefet üzerine etkisi: Bir alan araştırması. Kadirli Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 140-159.
• Korucuoğlu, T., & Şentürk, İ. (2018). Örgütsel güç oyunları ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki (İlkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmen görüşleri bağlamında). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 428-447.
• Liu, B. (2011). Social network analysis. In web data mining (pp. 269-309). Springer, Berlin, Heidelberg. Ötken, A. B., & Cenkci, T. (2013). Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasindaki ilişki üzerine bir araştirma. Öneri Dergisi, 10(39), 41-51.
• Özdemir, M. (2010). Ankara ili kamu genel liselerinde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye.
• Öznur, Y. O. L., & Zincirli, M. (2022). Öğretmen algılarına göre örgütsel muhalefet ve örgütsel dışlanma arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 1898-1920.
• Özüren, Ü., & Paksoy, M. (2019). İşgörenlerin nepotizm algılarının örgütsel muhalefet tutumları üzerindeki etkisi: İstanbul’da çorap sanayi çalışanları üzerinde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 210-219.
• Payne, H. J. (2007). The role of organization-based self-esteem in employee dissent expression. Communication Research Reports, 24(3), 235-240.
• Polat, S., & Günçavdı, G. (2019). Okul yöneticilerinin öğretmenlerin gösterdikleri örgütsel muhalefet için görüşleri. In Kondakçı, Y., Emil, S., ve Beycioğlu, K. (Eds.), 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı – 2-4 Mayıs 2019, (pp. 149-155).
• Püsküllüoğlu, E. I., & Altınkurt, Y. (2018). Öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(4), 897-914.
• Püsküllüoğlu, E. I., & Duman, A. (2024). Örgütsel muhalefet davranışları ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 39-52.
• Sağbaş, N. Ö., & Özdemir, M. (2020). Okullarda ayrılma, kayıtsız kalma, muhalefet ve sadakat ile örgütsel adalet ilişkisinde iş doyumunun aracı etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 455-485.
• Sarıkaya, C., & Akın, A. (2022). Farklılıkların yönetimi ile örgütsel muhalefet ve örgütsel yaratıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Econder International Academic Journal, 6(2), 191-220.
• Seçkin, Ş. N., & Kavak, H. (2022). Algılanan örgütsel kronızmın örgütsel muhalefet üzerine etkisinde örgüte güvenin aracı rolü. Socıal scıences studıes journal (SSSJournal), 7(79), 870-888.
• Sezgili, K. (2021). “Yönetici ve muhalif”: Algılanan örgütsel destek ve çalışan statüsünün örgütsel muhalefet üzerindeki etkileri. Journal of Organizational Behavior Review, 3(2), 207-221.
• Şentürk, F. K., & Coşkuner, M. (2018). Liderlik tiplerinin örgütsel muhalefet üzerindeki etkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1703-1721.
• Terlemez, M. (2023). Sporda beyaz yakalı çalışanların örgütsel sinizm, örgütsel adalet ve örgütsel muhalefet düzeylerinin örgütsel bağlılığa etkisi. Aurum Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 197-212.
• Toraman, A., & İzgüden, D. (2024). Hemşirelerin İş Tatminleri ile Örgütsel Muhalefet Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2), 321-329.
• Toytok, E. H., & Özdemir, S. (2022). Okulda yönetişim düzeyi ile örgütsel muhalefet düzeyi arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(84), 1651-1674.
• Tuncer, M., & Yıldırım, M. (2022). Ulusal kültürün örgütsel muhalefet üzerine etkisi: Bir kamu kurumunda saha çalışması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(4), 2704-2722.
• Tutar, H., & Sadykova, G. (2014). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 1-16.
• Tutku, E., & Dönmez, E. (2021). Sağlık çalışanlarının psikolojik sözleşme düzeyinin örgütsel muhalefet ile ilişkisi. Assam Uluslararası Hakemli Dergi, 8(19), 9-22.
• Uğurlu, E., & Bostancı, A. B. (2017). The relationship between teachers’ political skills and organizational opposition levels Öğretmenlerin politik yetileri ile örgütsel muhalefet düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of Human Sciences, 14(4), 4050-4064.
• Üstün, Ö., Kılınç, M., Kılınç, S., & Öztürk, H. (2021). Sağlık çalışanlarında üstün niteliklilik algısı ve örgütsel muhalefet davranışları ilişkisi: Konya ilinde bir uygulama. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(3), 600-613.
• Yalçın, S., & Sayğı, E. (2021). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık, örgütsel muhalefet ve örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 5(4), 402-426.
• Yıldırım, A. (2020). Örgütsel adalet algısının örgütsel muhalefet davranışına etkisi: Eğitim çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 203-219.
• Yıldırım, A., & Tokgöz, A. (2020). Kayırmacılık algısının örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkisi. Alanya Akademik Bakış, 4(3), 541-560.
• Yıldırım, M., ve Deniz, M. (2020). Çalışanların örgütsel demokrasi algılarının örgütsel muhalefet davranışına etkisi: bir alan araştırması. International Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(24), 393-413.
• Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Turkish Studies (Elektronik), 8(6), 853-879
• Yıldızbaş, Y. V., Özkul, R., Doğan, Ü., & Abdurrezzak, S. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin örgütsel değişime hazır olma ve örgütsel muhalefet algı düzeylerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 1641-1668.
• Zaini, R. M., Elmes, M. B., Pavlov, O. V., & Saeed, K. (2017). Organizational dissent dynamics: a conceptual framework. Management Co