Tarih Öncesi Dönemlerde İletişim

Yıl 2018, Sayı: 2, 142 - 156, 01.10.2018

Gülcennet Öztürk Çelebi

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2018.2.33

Öz

İnsan, yazıyı icat ettiğinde muhtemelen bugünün yapay zekaya ulaşan teknoloji devrimlerinin önünü açacağını düşünmemiştir. Oysa bugün teknoloji bundan
binlerce yıl önce hayal edilemeyecek bir noktaya ulaşmış durumdadır. Özellikle
yazılı uygarlıkla beraber bilginin kayıt altına alınmasında büyük bir adım atılmış
ve bu adım her bir yenilikle bugünün iletişim dünyasına biraz daha yaklaşmıştır.
Ancak yazının ortaya çıkmasına neden olan asıl adımlar, tarih öncesi dönemlere uzanmaktadır. Tarih öncesi çağlar, henüz yazının bulunmadığı dönemleri
kapsamaktadır. Dolayısıyla Paleolitik Dönem-Eski Taş Çağı gibi kavramlar aynı
zamanda tarih öncesi dönemleri ifade etmektedir.
Eski Taş Çağı iletişim açısından önemli bir dönüm noktası olmuştur. Eski Taş
Çağı’nda kullanılan aletler, insanın dünyayla ve diğer bireylerle kurduğu iletişimin bir parçasıdır. Birer iletişim simgesi olarak kabul edilebilecek olan bu
aletler, insanın teknolojik gelişiminin geldiği noktayı göstermesi açısından son
derece önemlidir. Paleolitik dönemlerin ele alındığı bu çalışma, söz konusu dönemlerin iletişim simgelerini betimsel bir analizle açıklamayı amaçlamaktadır.
Çalışma kapsamında yazılı uygarlığın öncesinde insanın dünyayla ve diğer bireylerle nasıl iletişim kurduğu anlatılmaktadır. Bu kapsamda, Eski Taş Çağı’nın
ilk iletişim şekilleri ve bu iletişimin bir yansıması olarak kullanılan aletler ele
alınmaktadır. Ayrıca bu aletlerin önemli bir parçası olan ve bellek yardımcısı
görevi de gören hesaptaşları da, çalışma kapsamında açıklanmıştır. Bütün bu
aletlerin dışında, yazısı olmayan bir uygarlığın temsilcisi olan ‘Qipu’lar da, yazı
dışında kullanılan

Anahtar Kelimeler

Paleolitik dönemler, Antik Çağ, yazısız uygarlık, Eski Taş Çağı, iletişim tarihi

Kaynakça

• Arslantaş, Y. (2014). “Paleolitik ve Mezolitik (Epi-Paleolitik) Çağ’da Barınma”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24(2). 319-343.
• Baldini, M. (2000). İletişim Tarihi. (G. Batuş, çev.). İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
• Bayram, M. (2016). “İnka Devlet Teşkilâtı ve Pax Incaica’nın Temelleri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9(42). 477-482.
• Besserat, D. S. (2009). “Tokens and Writing: The Cognitive Development”. Scripta. 1. 145-154.
• Crowley, D. ve Heyer, P. (2017). İletişim Tarihi. (Berkay Ersöz, çev). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Davies, P. B. (2009). “Information Systems as Socio-Technical or Sociomaterial Systems”. AMCIS 2009 Proceedings. 705. http://aisel.aisnet.org/amcis2009/705.
• ___________ (2009). “Neolithic Informatics: The Nature of Information”. International Journal of Information Management. 29(1). 3–14.
• Erdoğan, İ. (1999). “İlk Çağlardaki Egemen İletişim Biçimleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Kültür ve İletişim. 2(2). 15-47.
• ___________ (2011). İletişimi Anlamak. Ankara: Pozitif Matbaacılık.
• Güngör, N. (2017). İletişime Giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Harris, R. (1989). “How Does Writing Restructure Thought?”. Language&Communication. 9(2/3). 99-106.
• Haviland, W. A., Prins, H. E. L., Walrath, D., McBride, B. (2008). Kültürel Antropoloji.(çev. İ. D. E. Sarıoğlu, çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Henderson, J. L. (tarih yok). “Ancient Myths and Modern Man”. C. G. Jung (ed.) Man and his Symbols. (104-157). New York: Anchor Press Doubleday.
• Jaffe, A. (tarih yok.) “Symbolism in the Visual Arts”. C. G. Jung (ed.) Man and his Symbols. (230-271). New York: Anchor Press Doubleday.
• Jung, C. G. (tarih yok). “Approaching the unconscious”. C. G. Jung (ed.) Man and his Symbols. (18-103). New York: Anchor Press Doubleday.
• Kottak, C. P. (2001). “Modern İnsanın Ortaya Çıkışı”. (G. Uysal, çev.). Antropoloji. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Olson, D. R. (1993). “How Writing Represents Speech”. Language & Communication. 13(1). 1-17.
• Öztan, A. (2009). Arkeoloji ve Sanat Tarihi Eski Anadolu Uygarlıkları, Neolitik Çağ (Yeni Taş/Cilalı Taş Çağı). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Kültür Portalı Projesi.
• “Quipu”. (tarih yok). Wikipedia. https://tr.wikipedia.org/wiki/Quipu. Saran, N. (tarih yok). Antropoloji. İstanbul: İnkilap Kitabevi.
• Sauer, K. (2017). “From Counting to Writing: The Innovative Potential of Bookkeeping in Uruk Period Mesopotamia”. P. W. Stockhammer ve J. Maran (ed.) Approppiating Innovations: Entangled Knowledge in Eurasia, 5000-1500 BCE. (12-28). Birleşik Krallık: Oxbow Books.
• Siegelaub, S. (1979). “A Communication On Communication”. A. Mattelart ve S. Siegelaub (ed.) Communication and Class Struggle: 1. Capitalism, Imperialism. Büyük Britanya: International Mass Media Research Center.
• Swetz, F. J. (2012). Mathematical Treasure Mesopotamian Accounting Tokens. https://www.maa.org/press/periodicals/convergence/mathematicaltreasure-mesopotamian-accounting-tokens. 17 Mart 2018.
• Şenel, A. (2004). Siyasal Düşünceler Tarihi. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Yalçınkaya, I. (2009). “Arkeoloji ve Sanat Tarihi Eski Anadolu Uygarlıkları, Paleolitik Çağ (Eski Taş Çağı / Yontma Taş Çağı)”. Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye
• Kültür Portalı Projesi. https://www.kulturportali.gov.tr/contents/files/Paleolitik%20%C3%87a%C4%9F%20(Eski%20Ta%C5%9F%20%C3%87 a%C4%9F%C4%B1Yontma%20Ta%C5%9F%20%C3%87a%C4%9F%C4%B1).pdf. 20 Şubat 2018.