The Othering Dimension of Laughing and Mocking in the Context of Representations of Madness in the Film ‘Vizontele’

Yıl 2023, Sayı: 12, 456 - 483, 27.10.2023

Yeşim Argın

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2023.6.12.229

Öz

It is known that there is laughter and ridicule about behaviors or bodies that appear to be defective in a society, and this situation also includes a form of marginalization. A similar process is also the subject of the cinema, and in the cinema, the forms of laughing and mocking, especially for the characters who are exposed to the discourse of insanity, are frequently featured. In this study, the movie Vizontele, which was determined by criterion sampling method, was analyzed with multimodal critical discourse analysis. As a result of this analysis, it was revealed that Emin's character, who was exposed to the discourse of insanity, was exposed to humiliating and condescending expressions, along with laughter and mockery, because he did not conform to the social order and exhibited abnormal behaviors. However, in the analyzed film, it has been seen that the representations of insanity are used to show situations that are seen as contrary to the order in a society rather than psychiatric problems, and the representations of insanity are based on negative cultural definitions.

Anahtar Kelimeler

Laughing, Mocking, Madness, Other, Turkish Cinema

‘Vizontele’ Filmindeki Delilik Temsilleri Bağlamında Gülme ve Alay Etmenin Ötekileştirme Boyutu

Öz

Bir toplumda kusurlu görünen davranışlara ya da bedenlere yönelik gülme ve alay etme davranışları söz konusu olup ve bu durum, bir ötekileştirme biçimini de beraberinde getirmektedir. Bu süreç sinemaya da konu olmakta ve sinemada özellikle delilik söylemine maruz kalan karakterlere yönelik gülme ve alay etme biçimlerine oldukça sık yer verilmektedir. Bu çalışmada ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenen Vizontele filmi, çok modlu eleştirel söylem çözümlemesiyle çözümlenmiştir. Bu çözümleme sonucunda delilik söylemine maruz kalan Emin karakterinin, toplumsal düzene uymadığı ve anormal davranışlar sergilediğinden dolayı gülme ve alay etmeyle birlikte aşağılayıcı ve küçümseyici ifadelere maruz kaldığı ortaya çıkarılmıştır. Bununla birlikte çözümlenen filmde deliliğin temsil biçimlerinin, psikiyatrik sorunlardan ziyade bir toplumdaki düzene aykırı olarak görülen durumları göstermek amacıyla kullanıldığı ve delilik temsillerinin olumsuz kültürel tanımlamalar üzerinden kurulduğu görülmüştür

Anahtar Kelimeler

gülme, alay etme, delilik, öteki, Türk sineması

Kaynakça

• Ancet, P. (2010). Ucube bedenlerin fenomolojisi (E. Topraktepe, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Aracena, Y. (2012). Psychosis in Films: An analysis of stigma and the portrayal in feature films. Cuny Academic Works.
• Aristoteles (1987). Poetika (İ. Tunalı, Çev.). İstanbul. Remzi Kitapevi.
• Aristoteles (2004). Retorik (M. H. Doğan, Çev.). Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Atheer, A. (2020). Representation of Iraqis in Hollywood Iraq war films: A multimodal critical discourse study (Unpublished doctoral dissertation). Bangor University.
• Aulas, J. J. (1980). Madness in the German cinema (1913-1933). Annales Medico-Psychologiques, 138(8), 925-938.
• Bakhtin, M. M. (2005). Rabelais ve dünyası (Ç. Öztek, Çev.) Ayrıntı Yayınları.
• Bateman, J. A. (2016). From narrative to visual narrative to audiovisual narrative: The multimodal discourse theory connection (Invited Talk). 7th Workshop on Computational Models of Narrative. Schloss Dagstuhl-Leibniz-Zentrum Fuer Informatik.
• Bateman, J., & Schmidt, K. H. (2011). Multimodal film analysis: How films mean. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203128220
• Baudelaire, C. (1997). Gülmenin özü (İ. Yalçın, Çev.). İris Yayıncılık.
• Bayat, F. (2018). Türk kültüründe deli ve delilik. Ötüken Neşriyat Yayıncılık.
• Beachum, L. (2010). The psychopathology of cinema: How mental illness and psychotherapy are portrayed in film. Honors Projects. 56, 1-36.
• Bergson H. (1996). Gülme (Y. Avunç, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Berritta, G. (2015). The implications of using mental illness within a cinema narrative. International Journal of Humanities and Cultural Studies (Ijhcs)​, 2(1), 132-141.
• Beveridge, A. (1996). Images of madness in the films of Walt Disney. Psychiatric Bulletin, 20(10), 618-620.
• Briandana, R., & Dwityas, N. A. (2018). Comedy films as social representation in the society: An analysis of Indonesian comedy films. International Journal of Humanities and Social Science Studies (Ijhsss), 6959(107), 107-118.
• Cheng, Y., & Liu, W. (2014). A multimodal discourse analysis of the relationship between Pi and Richard the tiger in the movie Life of Pi. International Journal Of Language and Literature, 2(4), 191-219.
• Coşkun, G. E. (2013). Propagandada mizah ve ironinin yeri örnek: Michael Moore sineması (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri, beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Siyasal Kitabevi.
• Cross, S. (2013). Laughing at lunacy: Othering and comic ambiguity in popular humour about mental distress. Social Semiotics, 23, 1-17. https://doi.org/10.1080/10350330.2012.693292
• Dols, M. W. (2013). Mecnûn: Ortaçağ İslam toplumunda deli. (D. G. Dinç, Çev.). Pinhan Yayınları.
• Ertaylan, A. (2017). Bir direniş/isyan biçimi olarak ‘delilik’ ve ‘meczupluk’un sinemadaki temsili. Ö. K. Tüfekci (Ed.), İletişimde Güncel Yaklaşımlar içinden (ss. 1025-1050). Lap Lambert Academic Publishing.
• Foucault, M. (2006). Deliliğin tarihi (M. A. Kılıçbay, Çev.). İmge Yayınevi.
• Foucault, M. (2011). Büyük kapatılma (I. Ergüden & F. Keskin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Freud, S. (1998). Espriler ve bilinçdışı ile ilişkileri (E. Kapkın, Çev.). Payel Yayınları.
• Goffman, E. (2014). Damga örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar (Ş. Geniş, L. Ünsaldı & S. N. Ağırnaslı, Çev.). Heretik Yayıncılık.
• Goffman, E. (2016). Günlük yaşamda benliğin sunumu (B. Cezar, Çev.). Metis Yayıncılık.
• Gültekin, G. (2016). Yeni Türkiye sinemasında deli ve deliliğin görünümleri. H. Köse & Ö. İpek (Ed.), Gözdeki kıymık yeni Türkiye sinemasında madun ve maduniyet imgeleri içinde (ss. 165-198). Metis Yayınları.
• Halverson, E. R. (2010). Film as identity exploration: A multimodal analysis of youth-produced films. Teachers College Record, 112(9), 2352–2378.
• Hancığaz, E. (2007). Türkiye’nin toplumsal ve kültürel yapısın delilik olgusunun Türk sinemasına yansıması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hancığaz, E. (2016). Türkiye’nin toplumsal ve kültürel yapısındaki delilik olgusunun Türk sinemasına yansıması. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1(2), 1-20.
• İlhan, D. (2020). Foucaultcu perspektifle 2000 sonrası Türkiye sinemasında delilik (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaghan, W., & Phillips, N. (1998). Building the Tower of Babel. Organization, 5, 191-217.
• Keith-Spiegel, P. (1972) Early conceptions oh humor: Varieties and issues. J. H. Goldstein, P. E. McGhee (Eds.), The psychology of humor: Theoretical perspectives and empirical issues (pp. 4-39). Academic Press.
• Kılıç, G., & Özen, Y. (2020). Alay etmenin sosyolojik yönü: Toplumsal denetim, damga ve simgesel şiddet bağlamında alay etme. Mediterranean Journal of Humanities, 10, 301-318.
• Krysanova, T. (2017). Cinematic discourse as a polycoded and multimodal phenomenon. Journal of the National Technical University of Ukraine “Kpı”: Philology And Educational Studies, 9, 14-17.
• Machin, D., & Mayr, A. (2012). How to do critical discourse analysis: A multimodal introduction. Sage.
• Manley, D. G. (2009). Visions of madness an ınvestigation into cinematic representations of unreason (Unpublished Doctoral Thesis). The University of Auckland.
• Nowell-Smith, G. (1976). Moving on from Metz. Jump Cut, 12/13, 39-41.
• O’Halloran, K. L., Tan, S., & Wignell, P. (2016). Intersemiotic translation as resemiotisation: A multimodal perspective. Signata. Annales Des Sémiotiques/Annals Of Semiotics, 7, 199-229.
• Oğuz, D. (2020). Orijinal Netflix dizisi “Dark” örneğiyle görsel-işitsel metinlerde çokkipli metin çözümleme (çevriyazı) yöntemi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 20, 690-708.
• Örge Yaşar, F. (2010). Mizahta uyumsuzluk kuramı bağlamında tekerlemeler. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken/Journal Of World Of Turks, 2(1), 49-57.
• Öztürk, S., & Yıldız, O. (2016). Filmlerle delilik: Deli ve iktidar ilişkisi. Erciyes İletişim Dergisi, 4(4), 2-14. https://doi.org/10.17680/Akademia.37556.
• Platon (2007). Yasalar (C. Şentuna & S. Babürkinci, Çev.). Kabalcı Yayınevi.
• Platon (2010). Devlet (S. Eyüboğlu & M. Ali Cimcoz, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Puisys, L. (2014). Representations of madness in the cinema: Three contemporary cases (Unpublished Master’s Thesis). The University Of Bergen.
• Ryan, M., & Lenos, M. (2012). Film çözümlemesine giriş anlatı sinemasında teknik ve anlam (E. S. Onat, Çev.). De Ki Basım Yayımcılık.
• Sanders, B. (2001). Kahkahanın zaferi yıkıcı tarih olarak gülme (K. Atakay, Çev.). Ayrıntı Yayınları
• Scull, A. (2020). Uygarlık ve delilik (N. Elhüseyni, Çev.). Yapı Kredi Yayınları
• Shabazz, S. A. (2015). Active critical engagement (Ace): A pedagogical tool for the application of critical discourse analysis in the ınterpretation of film and other multimodal discursive practice (Unpublished Doctoral Thesis). The University of Tennessee.
• Siller, M. A. J. (2017, Temmuz 16-20). Comedy and madness in México from medical modernity to popular culture [Konferans Bildirisi]. Conference in Cartagena, Colombia.
• Simon, F. B. (1997). Psikozum, bisikletim ve ben deliliğin benlik organizasyonu (G. Güvenç, Çev.). Hyb Yayıncılık.
• Stafford, M. C., & Scott, R. R. (1986). Stigma, deviance, and social control. The Dilemma of difference (ss. 77-91). Springer.
• Türk Dil Kurumu. (2021). Gülme Kelimesinin Anlamı. 19 Aralık 2021 tarihinde https://Sozluk.Gov.Tr/ adresinden erişilmiştir.
• Velioğlu Metin, Ö. (2019). Foucault ve onuncu köy: Türk sinemasının doğruyu söyleyen “deli”leri. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, 14, 7-29.
• Vizontele. (2001). Y. Erdoğan (Yön.). Box Office. https://boxofficeturkiye.com/film/vizontele--2001019.
• Vuran Doğan, Ö. (2013). 1980 sonrası Türk sinemasında delilik okumaları. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 37, 67-86.
• Welch, M. (1997). Reel madness: The representation of madness in popular Western film (Unpublished doctoral thesis). University Of Western Sydney.
• Wildfeuer, J. (2014). Film discourse interpretation: Towards a new paradigm for multimodal film analysis. Routledge.
• Yardımcı, İ. (2010). Mizah kavramı ve sanattaki yeri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 1-41.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.