Günümüz Kuran Öğretiminin Bütüncül Bir Yaklaşımla Yeniden Yapılandırılmasına Bir Bakış

Yıl 2023, Cilt: 39 Sayı: 39, 81 - 102, 30.06.2023

Veysel Akkaya

https://doi.org/10.56361/usul.1244439

Öz

Günümüzde Kur’an-ı Kerim öğretiminin genellikle lafız ve hıfz çerçevesinde olması sebebiyle öğrencilerin Kur’an’la ilişkileri yüzeysel denebilecek düzeyde kalmaktadır. Kur’an onların hayatına yansımamakta, şahsiyetlerini şekillendirmemektedir. O halde yapılması gereken şey Kur’an öğretiminin Asr-ı Saâdet’teki gibi amele yönelik olarak yeniden değerlendirilmesidir. Meseleye bütüncül bir yaklaşımla, tefsir, tefekkür, tatbik ve tebliğ boyutlarının oluşturulması gerekir. Bu aşamalar tatbik edilirken tefsir kısmında Kur’an ilmini alan öğrenci, tefekkür kısmında Kur’an’ı hazmetmelidir. Öğrenciye bildikleri ile amel etmesi için ilgili sure ve ayetler belli bir süre ile hayatlarına tatbik ödevleri verilmelidir. Ardından öğrenciler seviyelerine göre yaşadıkları hususları tebliğ için yönlendirilmelidir. Kur’an’ı Kerim öğretiminde ister Kur’an Kursları ister İmam Hatip Liseleri olsun öğrenilecek ve ezberlenecek bütün sureler aynı minval üzere yapılandırılmalıdır. İlahiyat Fakültesi döneminde de bunlara ek olarak öğrenilecek kısımlar aynı minval üzere devam etmelidir. Kur’ân öğretimi bu şekilde bütüncül yaklaşımla düzenlendiğinde, öğrencilerin Kur’ân’la nitelikli buluşmasına, Kur’ân-ı Kerim’in güzelliklerini keşfetmelerine, Kur’ân-ı Kerim’in en azından bir kısmının hayatlarına anlam katmasını sağlamaya, şahsiyetlerinin Kur’ân-ı Kerîm merkezli şekillenmesine büyük faydaları olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kur'an, Tefsir, Tefekkür, Tatbik, Tebliğ

A Glance at the Restructuring of Contemporary Qur’an Teaching through a Holistic Approach

Öz

Today, since the teaching of the Qur'an is generally within the framework of wording and memorization, the relations of students with the Qur'an remain at a level that can be called superficial. The Qur'an does not reflect on their lives and does not shape their personalities. The solution to this problem is to reevaluate teaching of the Qur'an as action-oriented as was in the first period of Islam. The teaching of the Qur'an needs to be reframed today, with a holistic approach by constructing its tafsir, contemplation, practice and tabligh aspects. In order for the students to act on what they know, the relevant chapters and verses should be given practical assignments to their lives for a certain period of time. In teaching the Qur’an, other surahs should be structured in the same way whether they are taught in Qur'an courses or Imam-Hatip High Schools. The additional surahs to be taught in Theology faculties should also be taught in this methodology. Such a holistic approach to the Qur’an teaching will provide students with a qualified meeting with the Qur’an, exploring its grace and shaping their personalities through Qur’an.

Kaynakça

• Akbaş, Mehmet. “Sahabe ve Tebliğ”. 12. Uluslararası Eyüp Sultan Sempozyumu Tebliğler 88-99. İstanbul: Eyüp Belediyesi, 2016.
• Akkaya, Veysel. “Tahsîs, Mefhum-i Muhâlif ve Duâ Yöntemleri ile Kur’an Tefekkürüne Tasavvufî Yaklaşım ve Bazı Uygulamalar (Gazzâlî Örneği)”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2013), 41-72.
• Akkaya, Veysel. Kur’an'la Diriliş Üç Yöntemle Kur’an Tefekkürü. İstanbul: Erkam Yayınları, 2018.
• Akyüz, Vecdi vd. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam. İstanbul: Beyan Yayınları, 2006.
• Altuntaş, Abdurrahman. “Hz. Peygamber ve Sahâbe Döneminde Tefsir”. Uluslararası İslamî İlimlerin Teşekkülü ve İslamî İlimler Arası İlişkiler Sempozyumu Bildiriler Kitabı 20-26. Bişkek: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, 2014.
• Aslan, Ömer. “Kur’an Tilavetinde Musikînin (Ses Sanatının) Mesnedi”. Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin İlmî Mecmuası (2006), 5/75-89.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali. Şuabu’l-Îmân. thk. Abdulalî Abdulhamîd Hâmid. Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, 2003.
• Birışık, Abdulhamit. “Tefsir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/281. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
• Bozkurt, Nebi. “Hâfız”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/74. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 2. Basım, 1422/2001.
• Bursevî, İsmail Hakkı. Rûhu’l-Beyân. çev. Kurul. İstanbul: Erkam Yayınları, 2005.
• Çetin, Abdurrahman. “Tilâvet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/155. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. çev. Salih Tuğ. Ankara: İmaj, 2003.
• Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB), “Kur'an Kursları Öğretim Programları” (Erişim 18 Aralık 2022). https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• Diyanet Haber (DH), “Hafızlık eğitiminde çığır açacak proje devreye giriyor” (Erişim 18 Aralık 2022). https://www.diyanethaber.com.tr/hafizlik-egitiminde-cigir-acacak-proje-devreye-giriyor Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) “Açık Öğretim İmam Hatip Lisesi Yüzyüze Eğitim Ders Kitapları” (Erişim 18 Aralık 2022). http://aoihl.meb.gov.tr/kitap_kilavuz/yuzyuze/tefsir.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitapları” (Erişim 18 Aralık 2022). https://www.mebkaynak.com/category/dinkitab/
• Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi (PÜİF) “Ders İçerikleri” (Erişim 18 Aralık 2022). https://www.pau.edu.tr/ilahiyat/tr/sayfa/ders-icerikleri-29
• İbn Kesîr, Ebü'l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer. Tefsiru'l-Kur’ani'l-azîm. thk. Muhammed Hüseyin Şemsüddîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye 1410/1990.
• İbn Manzûr, Ebü'l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî. Lisânu’l-Arab. Beyrut: Dâru Sâdır, 1994.
• İsbehânî, Ebû Muhammed Abdullah. el-Azame. thk. Rızâullah b. Muhammed İdrîs. Riyad: Dâru’l-Âsıme, 1988.
• Karaman, Hayrettin vd., Kur’an-ı Kerim Yolu. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2007.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed. el-Câmi’ li-ahkâmi’l-Kur’an. çev. M. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Buruc Yayınları, 2000.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi’ li-ahkâmi’l-Kur’an. thk. Ahmed el-Birdûnî - İbrahim Atfeş. Kahire: Dâru’l-Kütüb’il-Mısriyye, 1964.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb. Sünenü’l-Kübrâ. thk. Hasan Abdulmünim Şelbi. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
• Rûmî, Mevlânâ Celâleddin. Fîhi Mâ Fîh. çev. Ahmet Avni Konuk. haz. Selçuk Eraydın. İstanbul: İz Yayınları, 1993.
• Savran Tuğba - Ahmet Hakkı Turabi. “Kur’an Tilâvetinde Tegannî”, Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi (2021), 7/331.
• Senîdî, Selman b. Ömer. Tedebbürü’l-Kur’an. Riyad: Mektebetü Melik Fahd, 2002.
• Suyûtî, Celâleddîn. ed-Dürru’l-Mensûr. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1983.
• Şimşek, M. Said. “Asr-ı Saadet ve Hulefa-i Raşidin Döneminde Kur’an Eğitim ve Öğretimi”, 1. Kur’an Sempozyumu: Tebliğler, Müzakereler Nisan 1-3 1994, Ankara: Bilgi Vakfı, 1994, 396-398.
• Tetik, İbrahim. “Hz. Peygamber’in Kur’an Eğitim ve Öğretimi: Kurumsallaşma Seyri, Hedef Kitle, Temel İlkeler”, USVES: Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Bilimleri Sempozyumu Tam Metin Kitabı: 10-11 Nisan 2021. 2021. 719.
• et-Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sülemî. Sünenü’t-Tirmizi. thk. Ahmed Muhammed Şâkir vd. Kahire: Matbatü Mustafa el-Bânî el-Halebi, 1975.
• Ünal, Mehmet. “Kuran’ı İçselleştirme Biçimi Olarak Sahâbe Tilaveti”. Kur’an ve Sahâbe. ed. Hasan Keskin-Abdullah Demir. 106-107. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2016.